Şagird özünü təhlükəsiz hiss etmirsə, uğur da olmayacaq Hər kəsi düşündürəcək çağırış

“İctimai Şuraya bu məsələ ilə bağlı mütəmadi müraciətlər olunur. Ən çox diqqət çəkən hallar məktəbdaxili zorakılıqla bağlıdır — həm fiziki, həm də psixoloji zorakılıq. Bu zorakılıq bəzən həmyaşıdlar arasında baş verir, bəzən isə müəllim-şagird münasibətlərində qeyri-peşəkar yanaşmalar müşahidə edilir. Valideynlər, həmçinin, ailədaxili problemlərin uşaqların məktəbdəki davranış və nailiyyətlərinə təsiri ilə bağlı da narahatlıq bildirirlər. Əlbəttə, Elm və Təhsil Nazirliyi bu istiqamətdə bir sıra əhəmiyyətli layihələr həyata keçirir”.

Bu fikirləri AzNews.az-a açıqlamasında Elm və Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın katibi Günay Əkbərova deyib.

Xatırladaq ki, son illərdə təhsil sistemində keyfiyyətin artırılması ilə yanaşı, şagirdlərin psixoloji rifahı da diqqət mərkəzindədir. Sosial və emosional problemlər, məktəbdaxili zorakılıq, ailədaxili gərginliklər və rəqəmsal dünyada yaşanan təzyiqlər şagirdlərin psixoloji vəziyyətinə birbaşa təsir göstərir. Bu fonda məktəblərdə fəaliyyət göstərən psixoloji xidmətlərin rolu daha da ön plana çıxır.

G. Əkbərova qeyd edib ki, “Məktəblinin dostu” layihəsi, psixoloji xidmətin məktəblərdə gücləndirilməsi və məktəb psixoloqlarının təlimlərə cəlb olunması bu sahədə atılan mühüm və müsbət addımlardandır.

“Eyni zamanda, “Təhlükəsiz məktəb” təşəbbüsləri çərçivəsində zorakılıq halları ilə mübarizə və onların qarşısının alınması məqsədilə maarifləndirici tədbirlər və təlimlər təşkil olunur. Beynəlxalq təcrübəyə nəzər salsaq, məsələn, Finlandiya təhsil sistemində psixoloji və sosial rifah məktəb həyatının mərkəzində dayanır. Hər məktəbdə psixoloq, sosial işçi və sağlamlıq məsləhətçisi bir komandada çalışaraq şagirdin hərtərəfli inkişafını izləyirlər. Onlar üçün “emosional savad” riyaziyyat qədər vacib bir fəndir və məktəb proqramına daxil edilib. Kanada və Avstraliya kimi ölkələrdə isə “Wellbeing Framework” və “Mental Health Literacy” proqramları məktəblərdə geniş şəkildə tətbiq olunur. Bu çərçivədə müəllimlərə psixoloji dəstək alətləri öyrədilir, valideynlər də bu prosesə cəlb olunur. Şagirdlər üçün isə “özünü tanıma”, “emosiyaları idarə etmə” və “sosial münasibətlər” mövzularında interaktiv dərslər keçirilir. Düşünürəm ki, bu məsələnin həlli üçün aşağıdakı addımlar atılmalıdır:

• Məktəb psixoloqlarının hazırlığı yenidən qurulmalıdır. Onların yalnız nəzəri deyil, praktik bilikləri də artırılmalı, real hallarla işləmək bacarıqları üçün davamlı təlimlər təşkil olunmalıdır.

• Sosial-emosional təhsil kurikulumlara inteqrasiya edilməlidir.

• “Emosional savadlılıq”, “münaqişələrin dinc yolla həlli”, “özünəinam” kimi mövzular məktəblərdə müntəzəm şəkildə tədris olunmalıdır.

• Valideynlərlə iş gücləndirilməlidir. Çünki bir çox problem ailədən qaynaqlanır. Məktəb-valideyn əməkdaşlığı konkret proqramlar çərçivəsində sistemləşdirilməlidir.

• Zorakılıq halları üçün etibarlı bildiriş sistemləri yaradılmalıdır. Şagirdlər anonim şəkildə problem yaşadıqları hallarda müraciət edə bilməlidirlər.

• Psixoloji dəstək mərkəzləri bölgələr üzrə fəaliyyət göstərməlidir. Bu mərkəzlər məktəblərə mütəmadi səfərlər etməli, təkcə şagirdlərlə deyil, müəllimlərlə də psixoloji maarifləndirmə işləri aparmalıdır”.

G. Əkbərova sonda vurğulayıb ki, hər bir şagirdin içində böyük bir potensial gizlənir:

“Lakin bu potensialın açılması üçün həmin şagird özünü təhlükəsiz, dəyərli və anlayışla qarşılandığı bir mühitdə hiss etməlidir. Bu mühiti yaratmaq isə bizim — müəllimlərin, valideynlərin, təhsil rəhbərlərinin və bütövlükdə cəmiyyətin üzərinə düşür”.

Rəfiqə NAMAZƏLİYEVA,

AzNews.az