Səbinə Ağayeva: Çətinliklərlə dolu bir dünyada uşaqlara parlaq illüstrasiyalı, pərilər və sehr haqqında hekayələrlə əsl nağıllar lazımdır MÜSAHİBƏ

Stokholm, 24 iyun, Nərgiz Cəfərli, AZƏRTAC

Qardaş və bacı, Mateo və Məryəm bir gecə ulduz tozu, pıçıldayan meşələr və sirli canlılarla dolu sehrli yuxu dünyasında oyanırlar. Onlar çox gec olmadan Xəyallar Krallığını xilas etmək üçün Qızıl Ulduzu tapmalıdırlar.

Bu Disney və ya Pixar deyil! Bu, İsveç dilində Drömmarnas rike (Xəyallar Krallığı) adlı uşaq kitabı yazan həmyerlimiz Səbinə Ağayevanın debütüdür.

Səbinə Ağayeva AZƏRTAC -a müsahibəsində kitabın ideyasının necə yarandığı və ideyadan nəşrə kimi keçən yol barədə bəhs etdi.

– Səbinə xanım, debütünüz münasibətilə Sizi təbrik edirik! Kitabı yazmağa sizi kim və ya nə ruhlandırdı?

– Düzünü desəm, kitab yazmaq barədə heç vaxt ciddi düşünməmişəm. Mən iki uşaq anası olaraq onlara tez-tez kitablar alıram və onlarla birlikdə oxuyuram. Lakin İsveçdə uyğun ədəbiyyat tapmaq mənim üçün olduqca çətindir. Bəzi kitablar soyuq görünür, digərlərində darıxdırıcı, qorxulu illüstrasiyalar var. Bəzən hekayələrdə bəyənmədiyim mesajlar gizlənir. Çətinliklə dolu bu dünyada uşaqlara parlaq, rəngarəng illüstrasiyalarla, pərilər və sehr haqqında hekayələrlə əsl nağıllar lazımdır.

Yoldaşımla çox vaxt qızımız üçün nağıllar uydururduq və bundan çox həzz alırdım. Beynimdə o qədər çox personajlar yaranırdı ki, günlərin bir günü düşündüm: görəsən bundan gözəl uşaq kitabı əmələ gələ bilər?

Bu fikri həyat yoldaşımla bölüşəndə o dedi: “Niyə də olmasın?! Yaz, nəşr et, qoy uşaqlar oxusun. Satılmasa belə, bu, gözəl ailə xatirəsi olacaq”. Bu fikir çox ürəyimcə oldu.

Mən heç vaxt kompüter arxasına bax, indi kitab yazacağam fikirlə əyləşməmişəm. Sadəcə ağlıma gələn səhnələri unutmamaq üçün telefonuma yazırdım. Vaxt keçdikcə onları birləşdirməyə, mətni kompüterə yığmağa başladım. Epizodları və personajları yazırdım, silirdim, redaktə edirdim, yerlərini dəyişirdim. Bu mənim əsl hobbimə çevrildi.

Mətn kifayət qədər həcmli olanda əvvəlcə həmkarıma, sonra qonşuya, tanışıma göstərdim. Və aldığım müsbət rəylərin sayı artdıqca, həvəsim bir o qədər artırdı. Nəticədə tamamilə hazır bir mətn alındı, onun baş qəhrəmanları isə uşaqlarım - Mateo və Məryəm idi.

– Kitabda Büsra Sahin Aksunun yaratdığı gözəl və həqiqətən sehrli illüstrasiyalar yer alıb. Əməkdaşlığınız necə başladı?

– İsveç uşaq kitablarının üslubu mənim zövqümə tam uyğun deyil, buna görə də Azərbaycanda və Türkiyədə illüstrator axtarmağa başladım. Dostlarım, qohumlarım və instaqram vasitəsilə onlara müraciət etdim. Təəssüf ki, Azərbaycanda uyğun namizəd tapmaq mümkün olmadı, amma Türkiyədə bir neçə uşaq illüstratoru tapdım. Onların hər biri ilə yazışdım, şəxsi işlərinə baxdım və sonda Büsra xanımı seçdim. Onun rəsmləri mənə ən səmimi və canlı göründü, özü də səmimi və xeyirxah insan təəssüratı yaratdı. Biz birgə işə başladıq və yavaş-yavaş, addım-addım hər ikimizi qane edən bir nəticəyə gəldik. Bu, hər ikimiz üçün kitab üzərində işlə bağlı ilk təcrübə idi və bəlkə də buna görə ümumi dil tapmaq bizim üçün asan oldu - xüsusən də uşaqlarımızın eyni yaşda olduğunu nəzərə alsaq.

– İsveçdə, xüsusən də debüt edən müəllif olaraq kitab nəşr etmək nə dərəcədə çətin idi?

– Mənim üçün ən xoş mərhələlər mətn yazmaq və illüstrasiyalar üzərində iş idi. Lakin bundan sonra başlayan hər nə isə əsl başağrısı oldu.

İsveçdə kitab nəşr etməyin üç əsas yolu var. Birincisi, isveçlilərin özlərinin dediyi kimi ənənəvidir: siz əlyazmanı bir nəşriyyata göndərirsiniz və altı aya qədər cavab gözləyirsiniz. Əlyazma qəbul edilərsə, nəşriyyat bütün prosesi - dizayn, çap, marketinq və s. öz üzərinə götürür. Lakin müəllif gəlirdən cəmi 10-15 faiz əldə edir. Yeni gələnlər üçün, xüsusən də uşaq kitablarının müəlliflərinə nailiyyət qazanmaq çətin olur.

İkincisi hibrid yoldur. Bu halda xərclər müəlliflə nəşriyyat arasında bölünür. İşi nəşriyyat görür, lakin müəllif prosesə daha az nəzarət edir. Gəlirin çox hissəsi bir qayda olaraq, nasirdə qalır.

Üçüncü yol isə müstəqil şəkildə nəşrdir. Bütün xərclər və təşkilati məsələlər müəllifin çiyninə düşür, lakin bütün gəlir də ona çatır. Eyni zamanda redaktə, dizayn, çap və digər mərhələləri həyata keçirən şirkətlərə fərdi xidmətlər sifariş etmək olar. Mən məhz bu üçüncü yolu seçdim və “Lava” nəşriyyatı ilə əlaqəli “Vulkan Media” şirkətində xidmətlər paketini aldım. Paketə dizayn, çap və anbarda saxlama xidmətləri daxil idi. Kitablar çapdan sonra onlarda saxlanılırdı və sifarişlər daxil olduqda əməkdaşlar onları qablaşdıraraq oxuculara göndərirdilər. Bütün xərcləri, o cümlədən illüstrator Büsra xanımın işinin ödənişini özüm qarşılayırdım.

Bu yolun əsas çatışmazlığı ondan ibarətdir ki, reklam və tanıtımla bağlı hər şey sırf müəllifin üzərinə düşür. Nəşriyyat yoxdur, PR dəstəyi də yoxdur. Reklamdan tutmuş logistikaya qədər hər şeyi özün etməyə məcbursan.

Bundan əlavə, İsveçdə yüksək bürokratiya dərəcəsini nəzərə almaq lazımdır - hər şey çox uzun vaxt aparır. Şirkətlə ilk əlaqə qurduğum andan hazır kitabları alana qədər dörd ay yarım çəkdi. Dizayn prosesinə şəxsən müdaxilə etməli, bəyənmədiklərimdə dəyişiklik etməli oldum. Bayramlara, xəstəliklərə, məzuniyyətlərə görə də fasilələr oldu.

- Oxucular yaradıcılığınızın davamını gözləsinlərmi?

- Uzun və yorucu bir yol olmasına baxmayaraq, mən bu prosesdə çox şey öyrəndim. Düşünürəm ki, davamı mütləq olacaq - təbii ki, vaxt və maliyyə imkanları imkan verərsə.