Suriya yenidən parçalanır? Bölgədə gərginliyin İLGİNC səbəbləri

Son günlər Suriyada Bəşər Əsəd tərəfdarlarının aktivliyi və bölgədə artan gərginlik ciddi suallar doğurur. Bu proseslərin arxasında hansı qüvvələrin durduğu və qarşıdurmaların nəyə səbəb ola biləcəyi ilə bağlı müxtəlif versiyalar səsləndirilir.

Suriya illərdir Yaxın Şərqin ən mürəkkəb geosiyasi düyünlərindən birinə çevrilib. Ölkə daxilindəki münaqişə təkcə daxili faktorlarla deyil, həm də beynəlxalq güclərin maraqları ilə qidalanır.

Bəs regional gərginliyin artmasının əsas səbəbi nədir və bu gərginlik nə ilə nəticələnə bilər?

Mövzu ilə bağlı politoloq Elxan Şahinoğlu Musavat.com-a danışıb:

“Müxtəlif qüvvələr yenidən Suriyanı parçalamağa və oradakı müxtəlif etnik silahlı qruplardan istifadə etməyə çalışırlar. Şimaldakı kürdlər, cənubda druzlar, dəniz sahilində isə ərəblərin bir hissəsi qiyamlar qaldırmağa cəhd edirlər. Bu fəaliyyətlər həm Suriyanı parçalamaq, həm də Türkiyənin bölgədəki mövqelərini zəiflətmək məqsədi daşıyır.

Son məlumata görə, şimaldakı kürdlərlə Dəməşq arasında razılaşma əldə edilib və onlar tərk-silah olunaraq mərkəzi hakimiyyətə tabe olmağa razılaşıblar. Bununla yanaşı, müəyyən hüquqlar əldə edəcəkləri də gözlənilir. Bu razılaşma Türkiyə üçün də əhəmiyyətlidir, çünki ölkənin cənub sərhədlərindən gələn təhlükənin – PKK, YPG və PYD kimi qrupların təhdidinin aradan qaldırılması baxımından vacib addımdır.

Lakin hələ də həllini tapmayan problemlər qalır. Məsələn, cənubda druzlara İsrailin dəstək verdiyi bildirilir və bu məsələ açıq olaraq qalır. Suriya mərkəzi hakimiyyəti isə tərk-silah məsələsində ehtiyatlı davranmalıdır. Çünki silahlı ərəbləri tərk-silah etməyə çalışarkən mülki vətəndaşlar arasında ölənlərin olması barədə məlumatlar yayılıb. Bu isə mərkəzi hakimiyyətin nüfuzunu zəiflədə və daxili narazılığı daha da artıraraq vəziyyəti çətinləşdirə bilər.

Bütün hallarda xarici qüvvələr – İran, ABŞ və İsrail – Suriyada hazırkı keçid hökumətinin möhkəmlənməsini və Türkiyənin bölgədə təsirinin artmasını istəmirlər. Buna baxmayaraq, Türkiyə güclü dövlətdir və Suriyanın ərazi bütövlüyünün təmin olunmasına, oradakı mövcud hakimiyyətə dəstəyini davam etdirməyə çalışacaq”.