Tarixi dönüş: Azərbaycan və Ermənistan klubları yenidən üz üzə gələ bilər?

Anar Həsənov yazır...

Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh razılaşmasının əldə olunması Cənubi Qafqaz idmanında yeni səhifə açır. Məlumata görə, yaxın aylarda UEFA və FIFA-nın hər iki ölkə arasında beynəlxalq yarışlarda qarşılaşma qadağasını aradan qaldırması ilə bağlı danışıqlar keçirmək istəyir.

Bu qərar təsdiqlənəcəyi təqdirdə, milli komandalar və klublar illərdən sonra ilk dəfə eyni turnirdə, hətta birbaşa oyunlarda qarşılaşa biləcək. İdman müşahidəçiləri bunu yalnız idman hadisəsi deyil, həm də siyasi və sosial baxımdan böyük əhəmiyyət daşıyan tarixi dönüş kimi dəyərləndirirlər.

Xüsusilə, Azərbaycan və Ermənistan milliləri arasında baş tutacaq ilk rəsmi oyunun bölgədə böyük diqqət çəkəcəyi, stadionlarda və televiziya ekranlarında rekord izlənmə rəqəmlərinin qeydə alınacağı proqnozlaşdırılır.

Foto: 23 aprel 1967-ci il. "Neftçi" - "Ararat" (1:0).

Mümkün ilk Azərbaycan-Ermənistan futbol oyunu necə ola bilər?

Azərbaycanla Ermənistan arasında imzalanması gözlənilən sülh sazişi təkcə siyasətdə deyil, idman dünyasında da yeni qapılar aça bilər. Bu dəyişikliklərdən ən çox səs-küy yaradacaq hadisə isə yəqin ki, hər iki ölkənin futbol komandalarının illərdən sonra ilk dəfə rəsmi qarşılaşmada üz-üzə gəlməsidir.

Foto: 6 iyul 1970. "Neftçi" - "Ararat" (Yerevan) 3:0

Tənqidçilərin və azarkeşlərin reaksiyası

İlk oyun xəbəri yayılan kimi sosial şəbəkələrdə böyük dalğa yaranacağı gözlənilir. Bir tərəfdən "idman siyasətdən ayrı olmalıdır" deyənlər, digər tərəfdən "hələ tezdir" düşünənlər olacaq. Lakin hər iki tərəfdə də bu oyunun yaratdığı maraq və həyəcan danılmazdır.

UEFA-nın mövqeyi və təhlükəsizlik məsələsi

UEFA üçün bu qarşılaşma böyük imtahan ola bilər. Təhlükəsizlik tədbirlərinin ən yüksək səviyyədə təşkil olunması labüddür. Yaxın tarixdə oxşar siyasi rəqiblər arasında keçirilən oyunlarda stadion seçiminin neytral ölkədə edilməsi praktikası tətbiq olunub. İlk Azərbaycan-Ermənistan oyununun da Türkiyə, Gürcüstan və ya Kiprdə keçirilməsi real ehtimaldır.

Foto: 26 may 1987-ci il. İrəvanın "Razdan" stadionunda baş tutan "Neftçi" "Ararat" matçı Ermənistan təmsilçisinin 1:0 hesablı qələbəsi ilə başa çatıb.

Oyun atmosferi və simvolizmi

Neytral meydanda belə, tribunaların yarısında Azərbaycan, yarısında Ermənistan bayraqları dalğalana bilər. Bu, idman diplomatiyasının güclü mesajı olacaq. Oyunun başlamazdan öncə hər iki komanda kapitanının əl-ələ foto verməsi isə dünya mediasında geniş yer alacaq.

İdman baxımından güc balansı

Hazırda FIFA reytinqinə görə Azərbaycan və Ermənistan milli komandalarının səviyyəsi çox fərqli deyil. Azərbaycan millisi son illərdə daha gənc heyətlə modern oyun tərzinə keçməyə çalışır, Ermənistan isə legioner futbolçulara güvənir. Bu, meydanda gərgin, amma nəticəsi öncədən proqnozlaşdırılması çətin bir oyun deməkdir.

Potensial nəticə və təsiri

Kim qalib gəlsə də, əsas qalibiyyət sülh və əməkdaşlıq ideyasının güclənməsi olacaq. Belə bir oyun təkcə futbol matçı deyil, həm də iki xalq arasında uzun illərdən sonra qurulacaq ilk böyük körpü kimi tarixə düşə bilər.

İdman baxımından güc nisbəti

Son illərin göstəricilərinə görə, Azərbaycan millisi UEFA Millətlər Liqasında və Avropa çempionatının seçmə mərhələlərində nisbətən daha stabil çıxış edib. Ermənistan isə Avropa arenalarında bəzi gənc oyunçuların parlaması ilə diqqət çəkir.

Azərbaycan millisinin əsas fiqurları:

Emin Mahmudov, Mahir Emreli, Toral Bayramov.

Ermənistan millisinin əsas fiqurları:

Henrix Mxitaryan, Lukas Zelarayan, Eduard Spertsyan.

Statistik göstəricilərə görə, hər iki komanda qol vurmaqda bəzən çətinlik çəkir, lakin emosional atmosfer bu matçda fərqli motivasiya yaradacaq.

Foto: 21 aprel 1985-ci il. "Neftçi" - "Ararat" (1:0).

Gələcək ssenarilər

Əgər ilk matç sakit və feyr-pley prinsipləri çərçivəsində başa çatsa:

- Azərbaycan və Ermənistan klublarının eyni avrokubok qrupuna düşməsi mümkün olacaq;

- Gələcəkdə Qafqaz Kuboku kimi regional turnir ideyaları gündəmə gələ bilər;

- Futbol diplomatiyası digər idman növlərinə də nümunə olacaq.

Tarixi dönüş: Azərbaycan və Ermənistan klubları yenidən üz-üzə gələ bilər?

Mövzu ilə bağlı Oxu.Az-a açıqlama verən futbol mütəxəssisi Ağasəlim Mircavadov keçmiş xatirələrini bölüşüb və Azərbaycanla Ermənistan klublarının üz-üzə gəlməsi üçün hər iki tərəfin təhlükəsizliklə bağlı zəmanət verməsi şərti ilə görüşlərin keçirilməsinə müsbət yanaşdığını bildirib.

"Keçmişdə "Neftçi" və "Gənclik" klublarında çalışdığım dövrlərdə Ermənistan klublarına qarşı oynadığımız həmin görüşlərin hər birini yaxşı xatırlayıram. Həmin vaxt futbolçular bir-birinə qarşı sakit oynayırdılar. Düzdür, hər zaman prinsipial oyunlar keçirilirdi, azarkeşlərin aqressivliyi hiss olunurdu. İmzalanan sülh müqaviləsinin ilkin mərhələsindən sonra yenidən bu komandaların qarşılaşması mümkündür. Mən istəməzdim ki, Azərbaycan və Ermənistan klubları fərqli ölkələrdə üz-üzə gəlsinlər. Hər iki tərəf təhlükəsizliklə bağlı zəmanət verdikdən sonra görüşlər elə öz meydanlarında keçirilsə, daha yaxşı olar. Əminəm ki, Azərbaycan tərəfi bu zəmanəti verə bilər, amma qarşı tərəfin bunu necə bacaracağı sual altındadır", - deyə A. Mircavadov bildirib.

Məsələ ilə bağlı Oxu.Az-a açıqlama verən "Səbail" klubunun keçmiş baş məşqçisi Şahin Diniyev Azərbaycan xalqını sülh müqaviləsinin ilk mərhələsi münasibətilə təbrik edib və ikitərəfli imzanın hər iki ölkə üçün uğurlu olacağına inandığını bildirib.

"Biz bu sülhə layiq xalqıq. İllərlə davam edən problemin həlli yaxşı mənada baş tutdu. Bu gün sülh sazişinin imzalanmasının əsas səbəbkarlarına - şəhidlərimizə, qazilərimizə təşəkkür etməliyik. Onların qarşısında baş əyirik. Bu, gözlənilməyən və heç kimin təsəvvür etmədiyi bir hadisə idi. Çünki torpaqda erməni işğalı var idi. Böyük dövlətin patronajı altında atılan bu imza Azərbaycanın gələcəyində böyük yüksəlişlərə, irəliləyişlərə səbəb olacaq. Deyirlər ki, idmanla siyasət qarışmamalıdır. Amma bunsuz mümkün deyil. İstər-istəməz idmana baxan azarkeşlərdə də, oynayan futbolçularda də və digər idman növlərində çıxış edən idmançılarda da hər zaman qisas hissi var idi. Bu hiss də müharibə olmayandan sonra aradan qalxacaq. Keçmişdə də Azərbaycan və Ermənistan klubları üz-üzə gələndə içimizdə gizli bir qisas hissi olurdu. Lakin sovet dövründə bunlar ört-basdır edilirdi. Amma bu kimi hisslərin aradan qaldırılması üçün zaman lazımdır. Çünki şəhidlərimiz, qazilərimiz var. İndiki dövrdə Azərbaycan və Ermənistan idmançılarının üz-üzə gəlməsi üçün böyük bir vaxt lazımdır. Biz qalib xalqıq və öz işimizi idmanda da görməliyik. Əlbəttə, sərhədlər açılmalı, dövlətlər sülhdə yaşamalıdır", - deyə Şahin Diniyev vurğulayıb.

Ş.Diniyev, həmçinin iki ölkə arasında keçiriləcək görüşlərin hansı məkanda baş tutmasının daha məqsədəuyğun olacağı ilə bağlı da fikirlərini bölüşüb:

"Prezidentin qərarı nə olacaqsa, xalq olaraq bunu dəstəkləməliyik. Əsas məsələ odur ki, tariximizi və keçmişimizi unutmayaq. Biz sivil, demokratik xalqıq. Ölkələr arasında təhlükəsizliyə tam zəmanət veriləcəyi təqdirdə qarşılaşmalar hər iki ölkənin doğma meydanında keçirilməsinə şərait yaradılacaq. Biz hələ ilk mərhələdəyik. Neytral meydanda keçirilməsi məsələnin uzun müddət davam etməsinə səbəb olacaq. Prezident nə qərar verəcəksə, biz də bu qərarı dəstəkləməliyik", - deyə o qeyd edib.