Tereza ana kim olub və niyə onu müasir dünyada bəyənmirlər?

Tereza ana – XX əsrin ən məşhur simalarından biri olub və bu gün də onun ətrafında mübahisələr səngimir. Bəziləri üçün o, mərhəmət və fədakarlığın simvoludur, digərləri üçün isə riyakarlıq və yoxsulluğun istismarının təcəssümü.

BAKU.WS xatırladır ki, Tereza ana, əsl adı Aqnes Qonca Boyaciu, 1910-cu ildə albaniyalı bir ailədə dünyaya gəlib. Gəncliyində katolik ordeninə qoşulub və həyatını kasıblara xidmətdə keçirib. 1950-ci ildə o, Kalkuttada "Mərhəmət Missionerləri" adlı dini icmanı yaradıb. Qısa müddətdə bu qurum böyüyüb, Vatikanın dəstəyini alıb. Ordenin rahibələri evsizlərə, xəstələrə, ölüm ayağında olanlara və yetimlərə qayğı göstərirdilər. Bu fəaliyyətinə görə Tereza ana Nobel Sülh Mükafatı da daxil olmaqla onlarla mükafat qazanıb və dünyada mərhəmət simvoluna çevrilib.

Lakin illər keçdikcə onun adı ilə bağlı qalmaqallar da artmağa başladı. Tənqidçilər deyirlər ki, onun sığınacaqlarında şərait humanist prinsiplərdən uzaq olub: xəstələrə ağrıkəsici verilmirdi, gigiyena qaydalarına riayət olunmurdu, tibbi yardım əksər hallarda real müalicə əvəzinə sadəcə dualarla əvəz edilirdi. Araşdırmalar göstərib ki, Tereza ananın fonduna gələn böyük ianələr hər zaman ehtiyac sahiblərinə yönəldilməyib, bəzən yeni missiyaların açılmasına və ya Vatikan strukturlarına köçürülüb.

Onu həmçinin əziyyəti və kasıblığı ideallaşdırmaqda ittiham edirlər. O, müsahibələrində tez-tez bildirirdi ki, ağrı və yoxsulluq "insanı Allaha yaxınlaşdırır", buna görə də onları həll olunmalı problem deyil, mənəvi saflaşma yolu hesab edirdi. Bu mövqe bir çox humanistlər və həkimlər arasında ciddi narazılıq doğurub.

Mübahisələrə səbəb olan başqa bir məqam isə onun siyasətçilər və diktatorlarla yaxın münasibətləri olub. O, bədnam iş adamlarından və avtoritar liderlərdən ianələr qəbul edirdi. Bu isə onun fəaliyyətinin nə dərəcədə həqiqətən altruist olduğu barədə suallar yaradıb.

Bu gün də Tereza ana ziddiyyətli bir fiqur olaraq qalır. Milyonlarla insan üçün o, ümidin, yardımsevərliyin və insan sevgisinin simvoludur. Digərləri üçün isə dini kultun qəddarlıq və korrupsiyanı pərdələyə biləcəyinin nümunəsidir. Onun şəxsiyyəti göstərir ki, istənilən tarixi fiquru tənqidi yanaşma olmadan qəhrəmanlaşdırmaq çox vaxt miflərin yaranmasına gətirib çıxarır və əfsanənin arxasında birmənalı olmayan həqiqətlər gizlənə bilər.