“Tramp Qəzza modelini Rusiya Ukrayna münasibətlərinə də tətbiq etmək istəyir Politoloq

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski bu həftənin cümə günü ABŞ-li həmkarı Donald Trampla görüşəcək.

Görüş ilə bağlı fikirlərini Redaktor.az-a açıqlayan politoloq Akif Nağı bildirdi ki, Tramp özünü dünyada sülh vasitəçisi kimi təqdim edir:

"Artıq belə bir təbliğat aparılır ki, guya o, səkkiz ay ərzində səkkiz ölkədə səkkiz münaqişəni həll edib və sülh yaradıb. Bu istiqamətdə onun şəxsi ambisiyası, bir növ eqosu da hiss olunur. Ən vacib məsələlərdən biri kimi, məsələn, Qəzza problemini nizama salmaq istiqamətində addımlar atsa da, orada hələ də yarımçıq məqamlar çoxdur. Elə görünür ki, Tramp bir növ yarımçıq nəticə əldə edib, yarımçıq qələbəni böyük nailiyyət kimi təqdim edir. Sonradan isə məlum olur ki, bu “qələbə”nin elə də böyük əhəmiyyəti və davamlı nəticəsi yoxdur.

Sovet dövründə belə bir qayda var idi: hər hansı bir sahədə və ya müəssisədə plan yerinə yetirilməsini “yarış” formasında təşkil edirdilər, səs-küy salır, vaxtından əvvəl açılış edirdilər. Amma sonra həmin obyektin bir il ərzində təmiri ilə məşğul olurdular. Yəni bu, görüntü xatirinə edilirdi. İndi Trampın da fəaliyyəti bir qədər buna bənzəyir, nəticə göstərmək üçün tələsir, amma həmin nəticələrin tam olmadığı sonradan üzə çıxır və o, bu boşluqları doldurmaq məcburiyyətində qalır".

Onun sözlərinə görə, eyni vəziyyəti Ukrayna məsələsində də görmək mümkündür:

"Tramp hakimiyyətə gələndə bu mövzuda çox optimist bəyanatlar verirdi, lakin istədiyi nəticəni əldə edə bilmir. Görünür ki, Qəzzadakı uğurdan sonra həmin modeli Ukrayna-Rusiya münasibətlərinə də tətbiq etmək niyyətindədir. Onun Rusiya ilə müəyyən yaxınlaşma cəhdləri hiss olunur. Son açıqlamalarında, xüsusilə Qəzzadakı vəziyyətlə bağlı danışarkən, Tramp Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın rolunu xüsusi vurğuladı, onun oynadığı vasitəçi mövqeyə dəyər verdiyini göstərdi. Həmçinin Putinlə münasibətlərindən də danışaraq qeyd etdi ki, Ərdoğanın Rusiya ilə əlaqələri Ukrayna məsələsinin nizama salınmasında mühüm rol oynaya bilər. Görünür ki, Qəzza məsələsində Tramp ilkin nəticələrə məhz Ərdoğanın dəstəyi ilə nail olub. Ola bilsin ki, bu əməkdaşlıq indi Ukrayna istiqamətində də davam etdirilsin. Tramp, çox güman ki, Ukrayna Prezidenti Zelenski ilə görüşündə bu barədə yeni təkliflər irəli sürmək, Ərdoğanın vasitəçiliyi ilə müəyyən təşəbbüsləri həyata keçirmək istəyir".

Politoloq əlavə etdi ki, hazırda Rusiya-Ukrayna müharibəsində qanlı döyüşlər davam edir.

"Xüsusən “Tomahawk” raketləri və digər silahlarla bağlı gərgin müzakirələr gedir. Rusiya həm bu silahlanmadan, həm də Yaxın Şərqdəki sülh proseslərindən kənarda qalmaqdan narahatdır. Bu vəziyyət Rusiyanın mövqeyinə təsir göstərir, əgər Moskva öz ambisiyalarında bir qədər yumşalmağa getsə, Ukrayna məsələsində, heç olmasa, atəşkəsin əldə olunması mümkündür. Həm Ukraynanın Rusiyaya göstərdiyi ciddi müqavimət, həm də Rusiyanın hərbi və iqtisadi itkiləri onun mövqeyini zəiflədir. Tramp da bunu görür və düşünür ki, bu şəraitdə müəyyən nəticəyə nail olmaq mümkündür. Ola bilsin ki, o, Zelenskini bu istiqamətdə razı salmaq, onu reallıqla hesablaşmağa və kompromis çərçivəsində Rusiya ilə münasibətləri nizama salmağa təşviq edir. Hədəf isə ilk növbədə atəşkəsin əldə olunmasıdır.

Tramp üçün bu, növbəti uğur kimi təqdim edilə bilər, yəni “daha bir müharibə ocağını sakitləşdirdi”. Əslində, hazırkı şəraitdə atəşkəsin əldə olunması vacibdir, çünki hər gün yüzlərlə insan həyatını itirir. Belə bir addım, heç olmasa, regiondakı münasibətlərin nizamlanmasına və gərginliyin azalmasına səbəb ola bilər", - deyə Akif Nağı vurğuladı.

Nuriyyə NATİQQIZI