Ukrayna müharibəsinin sona çatması üçün təklif olunan ŞƏRTLƏR məlum oldu

ABŞ prezidenti Donald Trampın Ukrayna müharibəsini dayandırmaq üçün təklif etdiyi planın bəzi detalları məlum olub.

BAKU.WS-in məlumatına görə, bu barədə Böyük Britaniyanın "Daily Mail" qəzeti yazıb. 

Nəşr qeyd edir ki, plana əsasən, 100 gün ərzində münaqişənin həllinə nail olunması nəzərdə tutulur. Planın əsas məqamları aşağıdakılardır:

Atəşkəsin təmin edilməsi: Ən geci aprel ayının sonuna qədər Ukrayna və Rusiya arasında atəşkəsin əldə edilməsi planlaşdırılır.

Ukraynanın NATO-ya üzvlüyünün təxirə salınması: Ukraynanın yaxın 20 il ərzində NATO-ya üzv olmayacağı qəbul edilir.

Cəbhə xəttinin dondurulması və silahsızlaşdırılmış zona: Mövcud cəbhə xəttinin olduğu kimi saxlanılması və bu ərazilərdə silahsızlaşdırılmış zonanın yaradılması təklif olunur.

Avropa qüvvələrinin iştirakı: ABŞ-nin birbaşa hərbi iştirakından imtina edilərək, təhlükəsizliyin təminatının Avropa müttəfiqlərinə, xüsusilə Böyük Britaniyaya həvalə edilməsi nəzərdə tutulur.

Ukraynanın Avropa İttifaqına üzvlüyü: Ukraynanın 2030-cu ilə qədər Avropa İttifaqına üzv olması üçün yol xəritəsi hazırlanacaq.

Bu planın həyata keçirilməsi üçün aşağıdakı mərhələlər təklif olunur:

Fevral ayının əvvəli: Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski arasında telefon danışığı.

Fevralın sonu - martın əvvəli: Hər iki liderin üz-üzə görüşü.

20 aprel: Atəşkəsin rəsmən qüvvəyə minməsi.

9 may: Bütün razılaşmaların ictimaiyyətə açıqlanması və Ukraynada hərbi vəziyyətin ləğvi.

Müharibənin indiyə qədərki gedişatına nəzər salsaq, 24 fevral 2022-ci ildə başlayan Rusiya-Ukrayna müharibəsi artıq üç ilə yaxındır davam edir. Bu müddət ərzində hər iki tərəf böyük itkilər verib.

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin 2024-cü ilin dekabr ayında verdiyi məlumata görə, Ukrayna ordusu təxminən 43 min hərbçisini itirib, 370 min hərbçi isə yaralanıb. Yaralılardan təxminən 50%-i xidmətə qayıdıb

BMT-nin məlumatına görə, ən azı 11,743 mülki şəxs həlak olub, 24,614 nəfər isə yaralanıb, lakin real rəqəmlərin daha yüksək olduğu ehtimal edilir.

İqtisadi baxımdan, Ukraynanın ÜDM-i 2022-ci ildə üçdə bir azalıb və hazırda müharibədən əvvəlki səviyyənin 78%-i həcmindədir. Dünya Bankının hesablamalarına görə, müharibənin birbaşa vurduğu ziyan 152 milyard dollar təşkil edir, yenidənqurma xərcləri isə təxminən 486 milyard dollar olaraq qiymətləndirilir. Ukrayna enerji sektoru və taxıl ixracı sahələrində ciddi zərər görüb və hazırda 100 milyard dollardan çox Qərb maliyyə yardımına ehtiyac duyur. 2024-cü ildə Ukrayna müdafiə qüvvələrinin təminatı üçün təxminən 100 milyard dollar vəsait ayrılıb ki, bunun da 40 milyardını Ukrayna, 35 milyardını ABŞ, 25 milyardını isə Avropa ödəyib. 

Trampın təklif etdiyi planın həyata keçirilməsi müharibənin sona çatmasına və Ukraynanın bərpasına töhfə verə bilər. Lakin bu cür planların uğuru tərəflərin razılığı və beynəlxalq ictimaiyyətin dəstəyindən asılıdır.

Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahının məlumatına görə, 2024-cü ilin dekabr ayına qədər Rusiya ordusunun təxminən 269,210 hərbçisi həlak olub. Müharibənin davam etdiyi müddətdə Rusiya iqtisadiyyatı da ciddi sanksiyalarla üzləşib. Avropa İttifaqı (Aİ) və ABŞ Rusiyaya qarşı bir neçə sanksiya paketi tətbiq edib. Aİ-nin xarici işlər nazirləri Rusiyaya qarşı sanksiyaların müddətini uzatmaq qərarına gəliblər. 

Əgər təklif olunan sülh planı qəbul edilərsə və münaqişə həll olunarsa, bəzi sanksiyaların aradan qaldırılması mümkündür. Bu, xüsusilə iqtisadi və maliyyə sahələrində tətbiq olunan məhdudiyyətlərə aid ola bilər. Lakin sanksiyaların tam və ya qismən ləğvi tərəflərin razılaşmanın şərtlərinə əməl etməsindən və beynəlxalq ictimaiyyətin qərarlarından asılı olacaq.

Nəticə etibarilə, müharibənin dayandırılması və sülhün bərqərar olması həm insan itkilərinin qarşısının alınmasına, həm də iqtisadi sanksiyaların yüngülləşdirilməsinə şərait yarada bilər.