Uşaq tərbiyəsi tamamilə arxa plana keçirilib: Gəncliyimiz üzərində nəzarəti tamamilə itirmişik

Məktəblərin tərbiyə funksiyası məqsədli şəkildə zəiflədilib

Oktyabrın 15-də dərsdən kənar vaxtda (saat 16:00 radələrində) məktəbdənkənar ərazidə 274 nömrəli məktəbin X sinif şagirdi tərəfindən (müvafiq səbəbdən şagirdin adı qeyd olunmur) 306 nömrəli məktəbin şagirdinin qardaşına xəsarət yetirilməsi haqqında məlumat daxil olub.

Bu barədə Teleqraf-ın sorğusuna cavab olaraq Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsindən bildirilib.

Qeyd olunub ki, məsələ ilə bağlı hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən araşdırma aparılır.

Hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən müvafiq araşdırma aparıldığını nəzərə alaraq ictimaiyyətin bu mövzuda daha həssas davranması, hadisə barədə rəsmi qurumların açıqlamalarına istinad edilməsi xahiş olunur.

TƏBİB-dən bildirilib ki, məktəblinin vəziyyəti orta ağırdır.

Sosioloq Elçin Bayramlı Sherg.az-a deyib ki, çox təəssüf ki, son dövrlərdə bu cür hadisələrin sayı sürətlə artır:

"Bu o deməkdir ki, xalq, ölkə olaraq gəncliyimiz üzərində nəzarəti demək olar ki, tamamilə itirmişik. Bunun çoxsaylı səbəbləri var və dəfələrlə izah etmişik. Uşaq tərbiyəsi bizdə demək olar ki, tamamilə arxa plana keçirilib. “Azadlıq”, “müasirlik”, “sərbəstlik” adı altında uşaqlar yetərincə nəzarətsiz buraxılır. Bundan başqa, internet, filmlər və multfilmlər uşaqlıqdan başlayaraq aqressivliyi və vəhşiliyi təbliğ edən məzmunlarla doludur. Uşaqlar bu təsirlər altında böyüyürlər.

Son dövrlərdə gənclərin böyük əksəriyyəti qorxulu və kriminal filmlərə baxır. Nəticədə onların psixologiyası da bu istiqamətdə formalaşır. Evlərdə valideynlər işdə olduqları üçün uşaqlara kifayət qədər vaxt ayıra bilmirlər. Digər tərəfdən, məktəblərin tərbiyə funksiyası məqsədli şəkildə zəiflədilib. Məktəb və müəllimlərin tərbiyə rolu demək olar ki, aradan qaldırılıb. Halbuki bütün dövrlərdə və ölkələrdə məktəb həm təlim, həm də tərbiyə ocağı olub. Bu gün nümunəvi ölkələrdə, məsələn, Yaponiyada tərbiyə təhsildən daha üstün tutulur. Müəllimin məktəbdə valideyndən daha güclü tərbiyə və nizam-intizam funksiyası var. Uşaqlar da müəllimə valideyn kimi baxır, ondan çəkinir və onun tövsiyələrinə qulaq asırlar. Yəni həm məktəbdə, həm də ailədə tərbiyə verilir. Bundan əlavə, ətraf mühitdən uşaqlar zərərli təsirlərdən qorunur: küçə uşaqlarının, narkomanların və kriminal ünsürlərin mənfi təsirinə düşmürlər. Məktəb və ailədən başqa, bu, dövlətin də borcudur. Sovet dövründə məktəblilər müxtəlif yaradıcılıq və idman dərnəklərinə cəlb edilirdilər. Onlara istedadlarını inkişaf etdirmələri üçün pulsuz şərait yaradılırdı, boş vaxtları mənfi işlərə sərf olunmurdu. Mən özüm sovet dövründə məktəbdə oxuyanda ən azı 6–7 pulsuz məşğələyə gedirdim: musiqi məktəbi, texniki yaradıcılıq mərkəzi, şahmat, idman, kitabxana və pionerlər evi. Belə məşğuliyyətlər uşaqların vaxtını səmərəli təşkil edirdi və mənfi təsirlərə imkan vermirdi. Lakin son dövrlərdə valideynlərin əksəriyyəti övladlarını belə yerlərə göndərə bilmir. Birincisi, belə yerlərin sayı azdır. İkincisi, qiymətləri yüksəkdir. Orta gəlirli ailələr üçün bu, ciddi yükdür. İki uşaq olan bir ailə üçün kursların qiyməti 50–100 manatdan başlayır və bu, bir çox valideynlərin büdcəsini aşır. Nəticədə uşaqlar yetərli tərbiyə almadan, nəzarətsiz mühitdə böyüyürlər. Vaxtları düzgün təşkil olunmur, təhsilə və elmə deyil, kriminal meyillərə üstünlük verirlər və aqressivliyi formalaşdıran təsirlərə məruz qalırlar. Burada yalnız psixoloji deyil, həm də bioloji və fizioloji təsirlər mövcuddur. Müasir qidaların bəziləri insanda aqressivlik və psixoloji gərginlik yaradır, düşüncə pozğunluğuna səbəb olur. Bu, genetik modifikasiya olunmuş və süni qidalarla bağlı narahatlıqlardır".

Sosioloq qeyd edib ki, məktəb, ailə, tərbiyə, ətraf mühit, boş vaxtın təşkili, sağlam qidalanma və sağlam həyat tərzi — bunların hər biri uşaqların formalaşmasında böyük rol oynayır:

"Belə təsirlər altında olan uşaqların bu gün kütləvi şəkildə cinayətkara çevrilməməsi hələ yaxşı haldır.

Biz dövlət və cəmiyyət olaraq uşaqlarımızı sağlam yetişdirmək fikrində deyilik. Buna qarşı real arzu və məqsəd görünmür. Valideynlər övladlarını yalnız gələcəkdə çoxlu pul qazandıracaq sahələrə yönəltməyə çalışırlar. Ali təhsil seçimi belə bəzən bu prinsiplə bağlı olur. Uşaqlara alverçilik, insanları aldatma yolları öyrədilir və uşaq belə bir mühitdə böyüyür. Tərbiyə almamış uşaqlar cəmiyyət üçün təhlükədir. Bu, gələcəyimizin ciddi problem qarşısında olduğunu göstərir. Nə qədər ki, biz dövlət, cəmiyyət və fərd olaraq bu məsələlərə laqeyd yanaşırıq və tədbir görmürük, çox qısa müddətdə belə hadisələr və faciələr ölkəni bürüyəcək. Məktəblərin tərbiyə funksiyasının alınması məqsədli bir prosesdir. Heç bir əsas olmadan kurikulumda tətbiq edilən sistem uşaqları mənəvi, fiziki, psixoloji və intellektual cəhətdən zədələyir. Belə halların sayı artır və bu tendensiya davam edərsə, qarşıda bizi faciəvi nəticələr gözləyəcək".