Uşaqlara qarşı bu rəftar etiraz yaratdı: İşgəncəyə bərabər davranış Psixoloqdan xəbərdarlıq

Son zamanlar sosial şəbəkələrdə uşaqlarla bağlı yumor məqsədli videolar sürətlə yayılır. Ata-analar, nənə-babalar körpələrin hərəkətlərini gülməli təqdim etmək, onları izləyicilərə maraqlı göstərmək üçün çəkib paylaşırlar. İlk baxışdan əyləncəli görünsə də, bu tendensiya birmənalı qarşılanmır. 1-2 yaşlı körpələrin əllərinə arxadan qandallanmış kimi göstərib, fonda səs paylaşaraq onu oğurluq etmiş cinayətkar kimi təqdim edirlər.

Uşaqların məxfilik və psixoloji rahatlığı bahasına ailəvi “yumor” normal sayılmalıdırmı?

Globalinfo.az-a danışan psixoloq Aytac Nağılı deyib ki, uşaqlar kiçik yaşlarından etibarən yaşadıqları hadisələri unutmurlar.

Onun sözlərinə görə, valideynlər çox zaman “balacadır, yadında qalmaz” deyər və ya gülüb keçərlər:

“Halbuki uşaq dünyaya gəldiyi andan etibarən hər şeyi yaddaşına yazır və şəxsiyyətinin təməlini həmin illərdə atır. İnsan həyata güvən ehtiyacı ilə başlayır. Bu güvəni isə ilk növbədə valideynlərindən və ona baxım verən şəxslərdən öyrənir. Ananın uşağın altını dəyişməsi, qidalandırması, göz kontaktı qurması, sevgi ilə qucaqlaması – bunların hamısı körpənin həyata tutunması üçün əsas siqnallardır”.

Müsahibimiz vurğulayıb ki, əgər valideyn övladına hər dəfə əsəbi, etinasız və ya lağla yanaşırsa, uşağın təməl güvən hissi zədələnə bilər:

Aytac Nağılı

“Sosial şəbəkələrdə paylaşdığımız zarafat məqsədli videolara da bu prizmadan baxmaq lazımdır. Biz böyüklərə sadə görünən bir ifadə və ya zarafat, uşağın şüuraltısında dərin iz buraxa bilər. Çünki insanın yaddaşı yalnız şüurlu səviyyədə deyil, həm də şüursuz səviyyədə işləyir. Məşhur psixoanalitik Freydin dediyi kimi, bizim şüurumuz aysberqin görünən tərəfidir, amma görünməyən hissə – uşaqlıqdan toplanan təcrübələr insanın davranışlarını illərlə formalaşdırır”.

Aytac Nağılı deyib ki, bəzən böyüklər “bir dəfəylə heç nə olmaz” və ya “uşaq nə anlayacaq ki” düşüncəsinə qapılır:

“Amma uşaqlar dünyanı böyüklər kimi qəbul etmirlər. Onların senzurası yoxdur, hər toxunuş, hər söz, hər zarafat gələcək şəxsiyyətlərinə təsir göstərir”.

Psixoloq sonda valideynlərə müraciət edib:

“Əziz valideynlər, övladlarınıza davranarkən unutmayın: sizin üçün kiçik görünən bir zarafat, uşağın yaddaşında böyük bir iz buraxa bilər. Bədən heç vaxt unutmur, uşaqlarınızın gələcək kimliyi, bu gün onlara göstərdiyiniz münasibətlərin güzgüsüdür”.

Zaira Akifqızı
Globalinfo.az