Icma.az
close
up
RU
Uşaqların təmizliyə alışdırılması

Uşaqların təmizliyə alışdırılması

Saglamolun portalından verilən məlumata əsasən, Icma.az bildirir.

Bütün valideynlərə məlumdur ki, təmizlik və səliqə vərdiş məsələsidir. Uşaqlar erkən yaşlarından etibarən müəyyən məsuliyyətlərə - əşyalarının səliqəsi, şəxsi gigiyena və s. alışdırılmalıdırlar.

Əslində uşaqlar özləri də müəyyən işləri görməkdə böyük maraq göstərirlər. Lakin əksər valideynlər vaxt məhdudluğundən və ya sadəcə səbrsizlik üzündən uşaqlara müxtəlif işləri görməkdə mane olur, bəzən isə ümumiyyətlə imkan yaratmır və hətta qadağalar da qoyurlar.

Psixoloqlar qeyd edirlər ki, insana bir hərəkəti vərdiş halına salmaq üçün onu 21 dəfə təkrar etmək kifayətdir. Bundan sonra bədən və ya beyin bu əməlləri vərdiş şəklində etməyə başlayacaqdır. Əgər valideynlər 1 ay daha səbrli və davamlı olub uşaqları müəyyən təmizlik və səliqəyə alışdırarlarsa bu artıq onların gündəlik vərdişlərinə keçəcəkdir.

Təmizlik və səliqə vərdişləri tərbiyə olunarkən valideynlər bir sıra səhvlərə yol verirlər ki, bu da prosesi çətinləşdirir bəzən isə tamamilə mümkünsüz edir. Əgər valideynlər “Raising Good Kids in Tough Time” kitabının müəllifi, Maryland Universitetinin professoru, psixoloq Roger W. McIntire-in valideynlərə məsləhət bildiyi  aşağıdakı metodları tətbiq edərlərsə, uğur qazanmaq şansı da artar:

- Mükəmməlliyi kənara qoyun. Heç bir şey mükəmməl olmadığı kimi uşaqların gördükləri işin mükəmməlliyini də gözləməyin. Daha çox uşaqların həvəs və iş görməklərinə köklənsəniz bu zaman tərbiyə prosesi daha rahat abu-havada keçəcəkdir. Əks halda mükəmməllik tərəfdarı olan valideyn prosesə özü müdaxilə edəcək və bütün işləri özü görməli olacaqdır.

- Gecikməyin. Əksər valideynlər düşünür ki, uşağı hələ təmizlik və səliqə üçün çox kiçikdir. Lakin uşaqlar valideynin fikirləşdiyindən dəfələrlə qabiliyyətli və həvəsli ola bilərlər. Hətta erkən yaşlarda uşaqlar bir çox işləri  özləri görə bilərlər. Valideynlər uşaqların yaş etibarilə etməyə hazır olduqlarından sonra öyrətmək istəyirlər lakin, əslində uşaqlar edə-edə öyrənirlər.  Bu prosesdə “yır-yığış” avadanlıq və ləvazimatların oyuncaqları da yardımçı ola bilər.

2-3 yaşlının edə biləcəyi işlər: oyuncaqları toplamaq, çirkli paltarları paltar səbətinə qoymaq, toz almaq və s.

4-5 yaşlının edə biləcəyi işlər: yuxarıdakı işlər üstəlik yatağı səliqəyə salmaq, zibili atmaq, süfrəni yığışdırmaq, əltozsoranını işlətmək, ev bitkilərini sulamaq, qabyuyan maşınını doldurub-boşaltmaq, plastik qabları əldə yumaq.

6-7 yaşlının edə biləcəyi işlər: yuxarıdakı işlər üstəlik, çirkli paltarları rənginə görə seçmək, döşəməni süpürmək, süfrə açıb və yığmaq.

8-9 yaşlının edə biləcəyi işlər: yuxarıdakı işlər üstəlik qabyuyan maşını doldurmaq, bazarlığı boşaltmaq, tozsoranlamaq, yemək bişirməyə yardımçı olmaq, düymə tikmək, öz çirkli paltarlarını təmizlərdən ayırmaq, tərəvəzləri soymaq, döşəməni silmək və s.

10 və daha böyük yaşlının edə biləcəyi işlər: yuxarıdakı işlər üstəlik yuyulmuş paltarları sərmək və yığıb qatlamaq, sadə biçimli paltarları ütüləmək, avtomobili yumaq, yataq dəstini dəyişmək, özündən kiçik uşağa qısa müddət dayəlik etmək və s.

- Tərifə simiclik etməyin. Uşağın verilən işi tamamilə görüb bitirməsinin gözləməyin, proses əsnasında kiçik detallara diqqət edib onları tərifləyin, hər görülən kiçik işi belə nəzərinizdən qaçırmayın. Uşağın görüdüyü işin keyfiyyətlərini və iş əsnasında çəkilən zəhməti sadalayaraq müsbətləri vurğulayın. Hər görülən işin uğurunu ilk vaxtlarda müəyyən kiçik hədiyyələrlə və ya sevilən məşğuliyyətə icazə verməklə də mükafatlandırmaq olar.

- Davamlı olun. İstənilən işin davamlı olaraq hər gün edilməsi müvəffəqiyyətin əsasıdır. Az və ya kiçik işlər olsa belə davamlı etməyə çalışın. Əgər uşaqların səliqəyə alışdırılmasında fasilələr olarsa, bu onlarda vərdişin yaranmasının qarşısını alacaqdır. Onlar daima sizdən onları yönəltməyi və ya sizin “əmr” verməyinizi gözləyəcəklər.

- Təlimatları konkretləşdirin. “Get otağını yığışdır!” təlimatı uşaqlarda çox abstrakt təsəvvür yaradır. Otağın harasını və necə yığışdırmağı bilməyən uşaq, işin hansı ucundan yapışacağını təsəvvür etmir və bu iş ona mümkün olmayan bir proses kimi görünür. Ümumiyyətlə, uşaqlara iş gördürərkən ilk vaxtlarda mütləq yanlarında olub, addım-addım təlimatlar verərək, işin necə ediləcəyini göstərməyə çalışın. Uşaqlar daha bacarıqlı olduqda isə sizin sadəcə olaraq otaqda onlara nəzərət etməyiniz kifayət olacaqdır. Uşaqlar mükəmməlləşdikcə və böyüdükcə isə artıq “Get otağını yığışdır!” təlimatını verə bilərsiniz.

Müəllif: Səltənət Zülfüqarova

Vib.az

Saglamolun.Az


Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:154
embedMənbə:https://saglamolun.az
archiveBu xəbər 16 Noyabr 2024 06:53 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see242

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see202

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see196

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see181

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see175

Qızılın bahalaşması 2026 cı ildə də davam edəcək PROQNOZ

22 Oktyabr 2025 17:09see170

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see167

Türkiyəli alim Botanika İnstitutunda elmi seminar keçirib

22 Oktyabr 2025 16:01see152

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see145

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see139

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see137

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see132

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see132

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see127

Azərbaycan Mərkəzi Bankı qızılın bahalaşmaqda davam edəcəyini gözləyir

22 Oktyabr 2025 14:42see126

Tramp etmədi, Orbanın da fikri yoxdur Putinlə bağlı məsələyə reaksiya

22 Oktyabr 2025 12:18see126

Dünyanın ən sürətli BYD superkarı yeni rekorda imza atıb...

23 Oktyabr 2025 00:16see125

İcmal büdcənin gəlirləri 36 mlrd. manata yaxınlaşıb

22 Oktyabr 2025 14:41see124

İlk qadın gəmi kapitanı ekranda

23 Oktyabr 2025 10:17see122

Ştutqart la oyundan öncə Fənərbaxça da 4 itki

22 Oktyabr 2025 20:14see121
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri