Icma.az
close
up
RU
Uşaqların təmizliyə alışdırılması

Uşaqların təmizliyə alışdırılması

Saglamolun portalından verilən məlumata əsasən, Icma.az bildirir.

Bütün valideynlərə məlumdur ki, təmizlik və səliqə vərdiş məsələsidir. Uşaqlar erkən yaşlarından etibarən müəyyən məsuliyyətlərə - əşyalarının səliqəsi, şəxsi gigiyena və s. alışdırılmalıdırlar.

Əslində uşaqlar özləri də müəyyən işləri görməkdə böyük maraq göstərirlər. Lakin əksər valideynlər vaxt məhdudluğundən və ya sadəcə səbrsizlik üzündən uşaqlara müxtəlif işləri görməkdə mane olur, bəzən isə ümumiyyətlə imkan yaratmır və hətta qadağalar da qoyurlar.

Psixoloqlar qeyd edirlər ki, insana bir hərəkəti vərdiş halına salmaq üçün onu 21 dəfə təkrar etmək kifayətdir. Bundan sonra bədən və ya beyin bu əməlləri vərdiş şəklində etməyə başlayacaqdır. Əgər valideynlər 1 ay daha səbrli və davamlı olub uşaqları müəyyən təmizlik və səliqəyə alışdırarlarsa bu artıq onların gündəlik vərdişlərinə keçəcəkdir.

Təmizlik və səliqə vərdişləri tərbiyə olunarkən valideynlər bir sıra səhvlərə yol verirlər ki, bu da prosesi çətinləşdirir bəzən isə tamamilə mümkünsüz edir. Əgər valideynlər “Raising Good Kids in Tough Time” kitabının müəllifi, Maryland Universitetinin professoru, psixoloq Roger W. McIntire-in valideynlərə məsləhət bildiyi  aşağıdakı metodları tətbiq edərlərsə, uğur qazanmaq şansı da artar:

- Mükəmməlliyi kənara qoyun. Heç bir şey mükəmməl olmadığı kimi uşaqların gördükləri işin mükəmməlliyini də gözləməyin. Daha çox uşaqların həvəs və iş görməklərinə köklənsəniz bu zaman tərbiyə prosesi daha rahat abu-havada keçəcəkdir. Əks halda mükəmməllik tərəfdarı olan valideyn prosesə özü müdaxilə edəcək və bütün işləri özü görməli olacaqdır.

- Gecikməyin. Əksər valideynlər düşünür ki, uşağı hələ təmizlik və səliqə üçün çox kiçikdir. Lakin uşaqlar valideynin fikirləşdiyindən dəfələrlə qabiliyyətli və həvəsli ola bilərlər. Hətta erkən yaşlarda uşaqlar bir çox işləri  özləri görə bilərlər. Valideynlər uşaqların yaş etibarilə etməyə hazır olduqlarından sonra öyrətmək istəyirlər lakin, əslində uşaqlar edə-edə öyrənirlər.  Bu prosesdə “yır-yığış” avadanlıq və ləvazimatların oyuncaqları da yardımçı ola bilər.

2-3 yaşlının edə biləcəyi işlər: oyuncaqları toplamaq, çirkli paltarları paltar səbətinə qoymaq, toz almaq və s.

4-5 yaşlının edə biləcəyi işlər: yuxarıdakı işlər üstəlik yatağı səliqəyə salmaq, zibili atmaq, süfrəni yığışdırmaq, əltozsoranını işlətmək, ev bitkilərini sulamaq, qabyuyan maşınını doldurub-boşaltmaq, plastik qabları əldə yumaq.

6-7 yaşlının edə biləcəyi işlər: yuxarıdakı işlər üstəlik, çirkli paltarları rənginə görə seçmək, döşəməni süpürmək, süfrə açıb və yığmaq.

8-9 yaşlının edə biləcəyi işlər: yuxarıdakı işlər üstəlik qabyuyan maşını doldurmaq, bazarlığı boşaltmaq, tozsoranlamaq, yemək bişirməyə yardımçı olmaq, düymə tikmək, öz çirkli paltarlarını təmizlərdən ayırmaq, tərəvəzləri soymaq, döşəməni silmək və s.

10 və daha böyük yaşlının edə biləcəyi işlər: yuxarıdakı işlər üstəlik yuyulmuş paltarları sərmək və yığıb qatlamaq, sadə biçimli paltarları ütüləmək, avtomobili yumaq, yataq dəstini dəyişmək, özündən kiçik uşağa qısa müddət dayəlik etmək və s.

- Tərifə simiclik etməyin. Uşağın verilən işi tamamilə görüb bitirməsinin gözləməyin, proses əsnasında kiçik detallara diqqət edib onları tərifləyin, hər görülən kiçik işi belə nəzərinizdən qaçırmayın. Uşağın görüdüyü işin keyfiyyətlərini və iş əsnasında çəkilən zəhməti sadalayaraq müsbətləri vurğulayın. Hər görülən işin uğurunu ilk vaxtlarda müəyyən kiçik hədiyyələrlə və ya sevilən məşğuliyyətə icazə verməklə də mükafatlandırmaq olar.

- Davamlı olun. İstənilən işin davamlı olaraq hər gün edilməsi müvəffəqiyyətin əsasıdır. Az və ya kiçik işlər olsa belə davamlı etməyə çalışın. Əgər uşaqların səliqəyə alışdırılmasında fasilələr olarsa, bu onlarda vərdişin yaranmasının qarşısını alacaqdır. Onlar daima sizdən onları yönəltməyi və ya sizin “əmr” verməyinizi gözləyəcəklər.

- Təlimatları konkretləşdirin. “Get otağını yığışdır!” təlimatı uşaqlarda çox abstrakt təsəvvür yaradır. Otağın harasını və necə yığışdırmağı bilməyən uşaq, işin hansı ucundan yapışacağını təsəvvür etmir və bu iş ona mümkün olmayan bir proses kimi görünür. Ümumiyyətlə, uşaqlara iş gördürərkən ilk vaxtlarda mütləq yanlarında olub, addım-addım təlimatlar verərək, işin necə ediləcəyini göstərməyə çalışın. Uşaqlar daha bacarıqlı olduqda isə sizin sadəcə olaraq otaqda onlara nəzərət etməyiniz kifayət olacaqdır. Uşaqlar mükəmməlləşdikcə və böyüdükcə isə artıq “Get otağını yığışdır!” təlimatını verə bilərsiniz.

Müəllif: Səltənət Zülfüqarova

Vib.az

Saglamolun.Az


Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:151
embedMənbə:https://saglamolun.az
archiveBu xəbər 16 Noyabr 2024 06:53 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see212

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see200

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see172

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında süni intellekt və İT sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial var Nazirliyin İdarə rəhbəri

20 Oktyabr 2025 17:30see164

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see152

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see149

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see143

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see141

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see140

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see139

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see134

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see132

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see131

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see130

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see129

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see126

Qara zirə yağı: Hər dərdin dərmanı

20 Oktyabr 2025 05:06see126

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see124

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see124

Türkiyədə Can Holding in rəhbəri həbs olundu

21 Oktyabr 2025 01:36see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri