Yadplanetlilər düşündüklərindən daha yaxındırmı? Elm nə deyir?

Mars və Venerada həyat yoxdur. Saturn və Yupiterin bəzi peyklərində su var, buna görə nəzəri olaraq orada həyat ola bilər - çox güman ki, mikroblardan böyük olmayan miniatür orqanizmlər şəklində...

...Yadplanetlilərin varlığına dair nəzəriyyələr uzun müddətdir ki, mövcuddur. Bəs elm onlar haqqında nə düşünür? Bəşəriyyət nə vaxtsa yad canlılarla ilk təmasda olacaqmı? Bir çox alim inanır ki, bəli.

SİA xəbər verir ki, Livescience.com portalı yadplanetlilərin həyatı ilə bağlı elmi faktlar paylaşıb.

Əcnəbilər realdırmı?

Elmi fantastikadan gələn yadplanetlilər haqqında düşünmək əlbəttə ki, maraqlıdır, lakin elm adamları yerdənkənar həyat məsələsinə daha ciddi yanaşırlar.

Süd Yolunda 100 milyard ulduz və ən azı iki trilyon qalaktika var. Bu ulduzların əksəriyyətinin ən azı bir planeti varsa, deməli bizim 20 milyard trilyona qədər dünyamız var.

Belə rəqəmlərlə həyatın yalnız Yerdə mövcud olması qəribə olardı.

Bununla belə, Günəş sistemindəki ən yaxın qonşularımız olan Mars və Venerada həyat yoxdur.

Saturn və Yupiterin bəzi peyklərində su var, buna görə nəzəri olaraq orada həyat ola bilər - çox güman ki, mikroblardan böyük olmayan miniatür orqanizmlər şəklində. Belə bir halda, dostcasına salamlaşmaq üçün mikroskop lazım olacaq.

Elm adamları Marsda rabitə siqnalı və ya fosilləşmiş mikroblar kimi ciddi sübutlar tapana qədər, Yer həyatın mövcud olduğu yeganə planetdir.

Əcnəbilər nə kimi görünə bilər?

Yadplanetlilərin forması və görünüşü onların haradan gəldiyindən asılıdır. Məsələn, günəş sistemimizdəki buzlu aylarda, buzun altındakı okeanlardakı hidrotermal deşiklərdə həyat inkişaf edə bilər. Oradakı canlı orqanizmlər Yerin dərin okeanında yaşayanlara bənzəyir. Və ya ibtidai mikroblar ola bilər. Və ya nisbətən sadə çoxhüceyrəli canlılar, məsələn, yerüstü poqonoforlar.

Maraqlıdır ki, Yerin yaşını və planetimizdəki canlı orqanizmlərin keçdiyi təkamül yolu nəzərə alsaq, digər planetlərdə ağıllı həyatın mövcudluğu üçün vaxt pəncərəsi nisbətən qısa ola bilər.

Ancaq insan həyatının mikrob həyatı ilə üst-üstə düşmə şansı var. Alimlər ümumiyyətlə razılaşırlar ki, digər planetlərdə də həyat Yerdəki kimi eyni prinsiplər əsasında inkişaf edə bilər. Ətraf mühitdəki dəyişikliklər orqanizmləri təkamülə sövq edir, nəticədə yeni, daha mürəkkəb növlər yaranır.

Əgər kosmosda Yerə bənzər bir planet varsa və onun səthində də bir çox dəyişikliklər baş veribsə, onda mürəkkəb həyat mövcud ola bilər.

Bu halda yadplanetlilər Yer kürəsində bəşəriyyətlə eyni çətinliklərlə üzləşə və müvafiq olaraq oxşar xüsusiyyətlər inkişaf etdirə bilərlər. Məsələn, gözlər - yerüstü orqanizmlərdə bir-birindən müstəqil olaraq bir dəfədən çox göründülər.

Yadplanetlilər harada yaşaya bilər?

-Qanymede. Yupiterin ən böyük peyki ölçüsünə görə Merkuridən daha böyükdür. Bundan əlavə, onun buzlu səthinin altında gizlənmiş nəhəng bir okean var.

-Avropa. Yupiterin başqa bir buz peyki. Avropada Yupiterin cazibə qüvvəsinin yaratdığı istilik və həyat üçün lazım olan kimyəvi maddələr sayəsində maye su var.

-Enceladus. Saturnun peyki öz səthinə daim su buxarı püskürür, tərkibində karbon birləşmələri, o cümlədən həyatın yaranması üçün vacib olan hidrogen siyanid vardır.

-Titan. Səthində karbonla zəngin maye olan Saturnun soyuq peyki. Əgər orada həyat varsa, o, yer üzündə mümkün olmayan şəraitdə inkişaf edir.

-Triton. Neptunun çox soyuq peyki, buzlu qabığının altında okean gizlənə bilər. O, həmçinin püskürən geyzerlər şəklində geoloji aktivliyi qeydə alıb.

Alimlər yadplanetliləri necə axtarırlar?

Mütəxəssislər ilk növbədə siqnalları axtarırlar. Əgər yadplanetlilər insanlar qədər ağıllı olsalar, onların texnologiyası kosmosa siqnal göndərməyə imkan verəcəkdi. Məsələn, Yer kürəsində telefonlar, peyklər və telekommunikasiya stansiyaları tərəfindən yayılan bütün radiodalğalar hansısa yolla kosmosa “sızır”.

Buna görə də oxşar yadplanetlilərin siqnallarını tapmaq ümidi ilə xüsusi teleskoplara baxırıq. Ancaq bu yanaşma yalnız texnoloji cəhətdən inkişaf etmiş yadplanetlilər vəziyyətində işləyir.

Alimlər həmçinin uzaq planetlərdə və onların peyklərində mövcud olan molekulları öyrənmək üçün işıqdan istifadə edirlər.

Yer üzündə bəzi molekullar adətən (və ya həmişə) canlı orqanizmlər tərəfindən istehsal olunur - əgər bu molekullar başqa yerdə tapılsaydı, bu, həyatın əlaməti ola bilər.

Bundan əlavə, həyatın mövcud ola biləcəyi yerlərə kosmik gəmilər göndəririk.

Məsələn, Mars tədqiqatçıları daşlaşmış mikrobları ehtiva edə biləcək qaya nümunələrini aktiv şəkildə toplayır.

NASA həmçinin 2028-ci ildə Titana Dragonfly pilotsuz uçan aparatı göndərməyi planlaşdırır.

O, 2034-cü ilə qədər təyinat yerinə çatacaq və canlı orqanizmlərlə əlaqəli kimyəvi maddələrin axtarışına başlayacaq.

Və ESA oxşar məqsədlə Enceladusa bir missiya göndərmək istəyir.

Əli Babayev