Yaydan sonra Azərbaycanda üz plastik əməliyyatları sezonu

Yay mövsümü başa çatdıqdan sonra Azərbaycanda estetik və plastik cərrahiyyə prosedurlarına tələbat artdığı müşahidə olunur. Bir çox insan isti yay aylarında günəşin dəridə buraxdığı izləri aradan qaldırmaq, yaxud tətildən sonra görünüşündə yenilik etmək üçün payız aylarında plastik əməliyyatlara müraciət edir. Bu dövr “üz plastik əməliyyatları sezonu” kimi tanınır və həm qlobal estetik trendlər, həm də yerli tibb yenilikləri ilə diqqət çəkir.

Lent.az bu barədə araşdırmanı təqdim edir:

2025-ci ildə üz plastik cərrahiyyəsində yeniliklər

Qlobal trendlər: 2025-ci ilin estetik cərrahiyyə meyilləri təbii və incə nəticələrin əldə olunmasına yönəlib. Dünyada getdikcə daha çox pasiyent öz görünüşündə radikal dəyişikliklərdənsə, subtil və təbii görkəm üstün tutur. Məsələn, əvvəllər əsasən yaşlılar üçün hesab olunan üz gərmə əməliyyatları (facelift) artıq 40 yaş ətrafındakı pasiyentlər arasında populyarlaşır. Üz gərmə və ya blefaroplastika ilə erkən qocalma əlamətlərinin qarşısını almaq dəbdədir, çünki bu, üzə həddən artıq dolğu verilmiş görünüşün qarşısını alır. Digər bir trend bioloji və regenerativ müalicələrdən istifadənin artmasıdır. PRP (trombositlə zəngin plazma) terapiyası, nanoyaq transferi (nanofat) və hətta exosomlar kimi yenilikçi üsullar bərpa prosesini sürətləndirmək və dərinin keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün estetik prosedurlara daxil edilir. Həmçinin, yeni texnologiyalar estetik sahədə geniş tətbiq olunur. Məsələn, cərrahiyyədə 3D vizualizasiya, kompüter modeləşdirməsi və digər cutting-edge texnologiyalar əməliyyat öncəsi planlaşdırmanı və nəticələrin proqnozunu asanlaşdırır.

Lokal yeniliklər: Azərbaycanda plastik cərrahlar dünya ilə ayaqlaşaraq müasir texnologiyaları tətbiq edirlər. Məsələn, burun estetik əməliyyatlarında son illərdə ortaya çıxan ultrasəs cihazı (Piezo) ilə rinoplastika üsulu burada da geniş yayılır. Bu texnika vasitəsilə sümük quruluşu klassik alətlər əvəzinə ultrasəs dalğaları ilə kəsilir, yumşaq toxumalara minimal zədə dəyir, nəticədə burun əməliyyatından sonra göyərmə və şişkinlik azalır, sağalma sürətlənir. Üz cavanlaşdırmada da cərrahiyyəsiz metodlar populyardır: Morpheus8 mikroiynə + RF texnologiyası kimi innovativ cihazlar dərinin dərin qatlarına radiofrekans enerjisi ötürüb kollagen istehsalını artıraraq dərini cərrahiyyəsiz dartır və hamarlaşdırır.

Azərbaycanda populyar prosedurlar və mövsüm amili

Azərbaycanda üzə dair əksər estetik prosedurlar mövcuddur və ixtisaslaşmış mütəxəssislər tərəfindən icra edilir. Ölkədə ən çox müraciət olunan plastik əməliyyat rinoplastika (burun estetikası) hesab olunur, bundan əlavə blefaroplastika (göz qapağı əməliyyatı), üz gərmə (facelift), botoks və dolğu inyeksiyaları, SMAS lifting (üzün dərin toxuma qatlarının dartılması) kimi prosedurlar da geniş yayılıb. Bu xidmətlər bir sıra özəl klinikalarda peşəkar plastik cərrahlar və dermatoloqlar tərəfindən göstərilir. Mütəxəssislərin sözlərinə görə, estetik əməliyyatları ilin istənilən fəslində etmək mümkün olsa da, payız və qış ayları üz əməliyyatları üçün daha optimal dövr sayılır. Səbəb hava temperaturunun daha aşağı, günəş şüalarının isə zəif olmasıdır. Yüksək istilik və intensiv günəş işığı əməliyyat sonrası sağalmanı çətinləşdirə, şişkinlik və göyərmələri artırıb infeksiya riskini yüksəldə bilər. Məsələn, plastik cərrahlar bildirir ki, yayda burun əməliyyatı sonrası istidə qanaxma və infeksiya ehtimalı yüksəldiyi üçün mümkün qədər günəşdən qorunmaq və bərpa dövründə diqqətli olmaq lazımdır. Payız-qış mövsümündə isə dəri travmadan daha tez bərpa olur, qan dövranı yaxşılaşdığı üçün toxumaların sağalması sürətlənir və əməliyyat nəticələri daha uğurlu alınır. Bu səbəbdən, bir çox pasiyentlər böyük estetik əməliyyatlarını məhz yay fəsli bitdikdən sonraya planlaşdırırlar. Bununla yanaşı, yaydan sonra tələbatın artmasının başqa bir praktiki səbəbi də var: insanlar adətən yayın istirahət dövrünü keçib, payızda iş və sosial həyata qayıdarkən daha təravətli və baxımlı görünmək istəyirlər. Nəticədə, sentyabr-oktyabr aylarından etibarən plastik cərrahların qrafiki daha da sıxlaşır və klinikalarda estetik prosedurların sayı yüksəlir (bu tendensiya həm Azərbaycanda, həm də qlobal miqyasda müşahidə olunur).

Azərbaycanda əməliyyat və prosedurların qiymət aralığı

Ölkəmizdə plastik-estetik əməliyyatların qiymətləri bir sıra amillərdən asılı olaraq geniş diapazonda dəyişir. Rəsmi mənbələrin bildirdiyinə görə, Azərbaycanda plastik əməliyyatların qiyməti orta hesabla 1500 manatdan başlayır və əməliyyatı icra edən həkimin tanınmışlığına, klinikanın səviyyəsinə, əməliyyatın mürəkkəbliyinə görə 5-10 min manatadək yüksələ bilir. Məsələn, estetik burun əməliyyatının (rinoplastikanın) ölkədaxili qiymət intervalı təxminən 1000-5000 AZN civarındadır. Üz gərmə (facelift) əməliyyatları adətən daha bahalı kateqoriyaya daxildir. Beynəlxalq tibbi turizm platformalarının məlumatına əsasən, Bakıda tam üz gərmənin orta qiyməti 5000 ABŞ dolları (təxminən 8500 AZN) ətrafındadır. Daha kiçik müdaxilələr və minimal-invaziv prosedurlar isə nisbətən münasibdir: məsələn, botoks və dolğu inyeksiyalarının bir seansı yüzlərlə manatla ölçülür (təxminən 150-500 AZN arası, istifadə olunan preparatdan asılı olaraq), ip liftingi kimi prosedurlar bir neçə min manata başa gələ bilər. Ümumilikdə, Azərbaycanda estetik xidmətlərin qiyməti region ölkələri ilə müqayisədə nisbətən aşağıdır və bu da son illərdə xarici pasiyentlərin də ölkəmizdəki klinikalara müraciət etməsinə səbəb olur.

Günəş ləkələrinin müalicə üsulları

Yaydan sonra üz dərisində yarana bilən əsas estetik problemlərdən biri də günəş ləkələridir (melazma, hiperpigmentasiya). Dermatoloqlar bildirir ki, melazma birbaşa qəti müalicəsi olmayan, lakin nəzarət altına alına bilən xroniki piqmentasiya pozğunluğudur. Bu ləkələrin müalicəsində həm tibbi prosedurlar, həm də xüsusi dermatoloji vasitələr tətbiq olunur:

Tibbi prosedurlar: Günəş ləkələrinin aradan qaldırılması üçün ən təsirli üsullardan biri lazer terapiyası hesab edilir. Xüsusən fraksional CO2 lazer, Q-switched Nd:YAG və IPL (intensiv impuls ışığı) texnologiyaları vasitəsilə dərinin ləkəli qatları hədəflənir. Lazer, dəridəki rəng piqmentlərinə təsir edərək onları parçalayır və ya dərinin üst qatını soyaraq yeni, ləkəsiz dəri qatının formalaşmasına yardım edir. Bundan əlavə, kimyəvi pilinqlər (məsələn, glikolik, TCA pilinq) geniş istifadə olunur - kimyəvi soyma vasitəsilə dərinin üst təbəqəsi yenilənir və melaninin sintezi azalır. Mezoterapiya da faydalı metodlardan biridir: dərialtı təbəqəyə C vitamini, traneksamik turşu, arbutin kimi ləkə açıcı maddələrin və antioksidantların mikroinyeksiyası ilə piqmentasiyanı azaltmaq mümkündür. Bəzi hallarda pasiyentin öz qanından hazırlanmış PRP (plazma terapiyası) də tətbiq edilir. Trombositlərlə zəngin plazma dərinin regenerasiyasını sürətləndirərək ləkələrin görünüşünü yüngülləşdirir. Qeyd etmək lazımdır ki, ləkə müalicəsi adətən kompleks şəkildə aparılır: yuxarıda sadalanan üsulların bir neçəsi birlikdə tətbiq oluna və eyni zamanda dərini günəşdən qoruma tədbirləri (mütəmadi SPF kremlər istifadəsi) ilə dəstəklənə bilər.

Dermatoloji məhsullar: Günəş ləkələri ilə mübarizədə xüsusi krem və serumlar da mühüm rol oynayır. Dermatoloqlar tərəfindən təsdiqlənmiş ləkə açıcı kremlər melaninin (dəri rəngini verən piqmentin) sintezini azaldır və zamanla ləkələrin rəngini açır. Bu məhsulların tərkibində adətən hidroxinon, retinoid (vitamin A türevləri), C vitamini, kojik turşu və s. kimi aktiv maddələr olur. Onların istifadəsi mütləq dermatoloq nəzarəti ilə olmalıdır, çünki yanlış məhsul seçimi və ya yanlış tətbiq pigmentasiyanı daha da pisləşdirə bilər. Eyni zamanda, gündəlik olaraq ən az SPF30 qoruma faktorlu günəş kremlərinin istifadəsi melazma ləkələrinin həm müalicəsi, həm də profilaktikası üçün vacibdir. Unutmaq olmaz ki, melazma təkrar ortaya çıxa bilən vəziyyətdir; yəni uğurlu müalicədən sonra belə, dəriyə daimi qulluq və günəşdən mühafizə rejiminə riayət olunmalıdır.

Klinikalar və Mütəxəssislər: Azərbaycanda prosedurlar kim tərəfindən və harada icra olunur?

Azərbaycanda üz plastik cərrahiyyəsi və kosmetoloji prosedurlar ixtisaslaşmış tibb mütəxəssisləri tərəfindən, müasir avadanlıqla təchiz edilmiş klinikalarda həyata keçirilir. Plastik cərrahlar adətən rinoplastika, üz gərmə, blefaroplastika kimi cərrahi əməliyyatları icra edir. Ölkənin bir çox aparıcı tibbi mərkəzində ayrıca Plastik Cərrahiyyə şöbələri fəaliyyət göstərir. 

Bəzi özəl klinikalarda da bütün növ plastik əməliyyatlar yüksək standartlarla gerçəkləşdirilir. Burun estetikası, üz dartılması, botoks, dolğu kimi prosedurlar peşəkar plastik cərrahlar tərəfindən icra olunur. Cərrahi əməliyyatlar, bir qayda olaraq, tam təchizatlı əməliyyatxanalarda və ümumi anesteziya şəraitində həyata keçirilir. Klinikalar pasiyent təhlükəsizliyinə böyük önəm verir, əməliyyatdan əvvəl hərtərəfli müayinə aparılır və əməliyyat sonrası baxım üçün şərait yaradılır. Məsələn, bəzi klinikalarda innovativ metodlar sayəsində xəstələrin stasionar qalma müddəti xeyli qısalıb. Əvvəlki dövrlərdə əməliyyat sonrası 3-5 gün xəstəxanada qalmaq tələb olunurdusa, indi cəmi 1-2 günə pasiyent evə buraxılır və tez bir zamanda normal həyata dönə bilir.

Dermatoloqlar və kosmetoloqlar isə invaziv olmayan ya da minimal invaziv prosedurları icra edirlər. Ölkədə bir sıra dermatologiya və estetik mərkəzlərində lazer müalicəsi, kimyəvi pilinq, mezoterapiya, botoks/dolğu inyeksiyaları bilavasitə dermatoloq-kosmetoloqlar tərəfindən aparılır. Məsələn, ixtisaslaşmış lazer klinikalarında Lutronic, Candela kimi müasir lazer sistemləri vasitəsilə ləkə müalicəsi, çapıq götürülməsi və s. prosedurlar təklif edilir. Bu mütəxəssislər, adətən, xaricdə təhsil almış və dermatologiya üzrə sertifikasiya olunmuş həkimlərdir. Onlar pasiyentlərin dərisini qiymətləndirir, uyğun müalicə protokolunu tərtib edir və prosedurları təhlükəsiz şəraitdə tətbiq edirlər.

Yay fəsli bitdikdən sonra Azərbaycanda başlayan üz plastik əməliyyatları sezonu həm tibbi, həm də estetik cəhətdən fəal bir dövrdür. Bu zaman dünya üzrə aktual olan yeniliklər yerli klinikalarda tətbiq olunur, insanlar daha təhlükəsiz şəraitdə arzuladıqları görünüşə qovuşurlar. Bununla yanaşı, mütəxəssislər hər zaman xəbərdarlıq edir ki, istər plastik cərrahiyyə, istər kosmetoloji prosedur olsun, hər bir müdaxilə peşəkar həkim tərəfindən, steril klinika şəraitində edilməlidir. Pasiyentlər əməliyyata qərar verməzdən öncə həkimin təcrübəsi və klinikanın reputasiyası barədə yetərli araşdırma aparmalı, həmçinin prosedur sonrası tövsiyələrə ciddi riayət etməlidirlər. Belə olduğu təqdirdə, payız-qış sezonunda həyata keçirilən üz əməliyyatları və dəri cavanlaşdırma prosedurları daha uğurlu nəticə verir və insanların özünəinamını artırır.