Yaz depressiyası müalicə edilmədikdə həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilər Klinik psixoloq

Redaktor.az klinik psixoloq İlahə Həsənova ilə yaz depressiyaları mövzusunda müsahibəni təqdim edir:

-  İlahə xanım, yaz depressiyyası nədir?

- Yaz depresiyası, yaz aylarında ortaya çıxan bir depressiya növüdür. Bu, daha çox payız və qışda müşahidə olunan mövsümi affektiv pozğunluğun əksinə olaraq, yaz aylarında inkişaf edir və yazın ilk aylarında başlayıb yayın son gününə qədər davam edir…

- Yaz depresiyyası nə ilə əlaqəlidir?

- Hormonal dəyişikliklərlə, yüksək temperatur və günəş şüalarının çox olması ilə əlaqəli olduğunu düşünürlər. Həmçinin, yaz aylarında sosial gözləntilər və aktivlik tələbləri də stressə səbəb ola bilər. Yaz depressiyası daha nadir rast gəlinən bir hal olsa da, müalicə edilmədikdə həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilər.

- Bəs yaz depresiyyasının əlamətləri nədir? 

- Yaz depressiyasının əlamətləri yorğunluq və enerji azlığı, iştahın dəyişməsi, yuxu pozuntuları, depressiv ruh halı, sosial izolyasiyadır. Yazda sosial gözləntilərin artması, daha çox sosial fəaliyyətin olması, insanları narahat edə bilər.

- Genetik də ola bilərmi? 

- Bəli, yaz depresiyasının genetik bir əlaqəsi ola bilər. Genetik faktorlar insanın depressiyaya qarşı həssaslığını artıra bilər. Yəni, birinin ailəsində depressiya və ya digər psixoloji pozğunluqların olması, həmin şəxs üçün də bu vəziyyətin yaranma riskini artırır…
Bəzi genlər, xüsusilə serotonin kimi neyrotransmitterlərin ifrazına təsir edən genlər, depressiya ilə əlaqələndirilmişdir. Serotonin, beyində əhval-ruhiyyəni və emosional vəziyyəti tənzimləyən vacib bir maddədir. Yaz depressiyasının yaranmasında genetik meyillər olduğu halda, ətraf mühitin və mövsümi şərtlərin də böyük təsiri vardır.

- Bəs yaz depressiyasının müalicəsi varmı?

- Bəli, yaz depressiyasının müalicəsi mümkündür və bir neçə fərqli yanaşma mövcuddur. Müalicə, adətən depressiyanın şiddətinə və fərdi ehtiyaclara əsaslanır. Ən çox istifadə olunan müalicə üsulları bunlardır: Psixoterapiya və dərman müalicəsi…
Yaz depressiyasının müalicəsi fərdi yanaşma tələb edir və bəzən bir neçə müalicə üsulunun birləşdirilməsi lazım ola bilər.

Turan İSMAYIL