Icma.az
close
up
RU
Yeni Kaledoniya razılaşması: Fransa Cənubi Qafqaz siyasətini dəyişməyə məcbur qalacaq

Yeni Kaledoniya razılaşması: Fransa Cənubi Qafqaz siyasətini dəyişməyə məcbur qalacaq

Bakivaxti saytından verilən məlumata əsasən, Icma.az məlumatı açıqlayır.

Fransa və onun Sakit okeandakı xarici ərazisi olan Yeni Kaledoniya arasında aparılan 10 günlük danışıqlardan sonra, yeni bir mərhələnin başlanğıcı elan olunub.

Tarixi razılaşmaya əsasən, Yeni Kaledoniya rəsmi olaraq Fransa ərazisi olaraq qalacaq, lakin “Yeni Kaledoniya dövləti” adı ilə yeni bir siyasi status əldə edəcək. Yerli Kanak xalqının uzun illərdir apardığı mübarizə nəticəsində əldə edilən bu nəticə beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətindədir.

Politoloq Züriyə Qarayeva bu razılaşmanın həm Fransa üçün, həm də Azərbaycan diplomatiyası baxımından əhəmiyyətini Bakıvaxtı.az-a dəyərləndirib.

Onun sözlərinə görə, Yeni Kaledoniyanın “dövlət” statusu alması formal baxımdan mühüm irəliləyiş olsa da, bu hələ tam müstəqillik deyil. Ərazi Fransa tabeliyində qalır, lakin müəyyən muxtariyyət elementləri, o cümlədən vətəndaşlıq və daxili idarəetmə hüquqları genişləndirilir. Bu daha çox kompromis xarakterlidir. Fransa, görünür ki, daxili sabitliyi qorumaq və beynəlxalq imicinə zərbə gəlməməsi üçün bu yolu seçdi.

Müsahibimiz qeyd edib ki, Fransa bu razılaşma ilə bir tərəfdən “postkolonial məsuliyyət” görüntüsü yaradır, digər tərəfdən isə Yeni Kaledoniyanın tam ayrılmasının qarşısını almağa çalışır:

“Çünki bu bölgə yalnız tarixi və siyasi deyil, həm də iqtisadi və geosiyasi baxımdan önəmlidir. Buradakı nikel ehtiyatları və regionun strateji mövqeyi Parisin maraqları üçün həlledicidir”.

“Azərbaycanın bu prosesdə adı hallanır. Sizcə, Azərbaycan bu razılaşmaya necə təsir göstərdi” sualını cavablandıran Z.Qarayeva bildirib ki, son illər Azərbaycan beynəlxalq arenada yalnız öz maraqları üçün deyil, həm də postkolonial mübarizə aparan xalqlar üçün də səsə çevrilib. Bakı Təşəbbüs Qrupu vasitəsilə Yeni Kaledoniya məsələsi dəfələrlə qaldırıldı, insan haqları pozuntuları gündəmə gətirildi və beynəlxalq təşkilatlarda bu məsələ aktuallaşdırıldı. Bu təzyiqlərin Fransaya müəyyən psixoloji-siyasi təsir göstərdiyini istisna etmək olmaz. Paris anlayır ki, Azərbaycan sadəcə region ölkəsi deyil - beynəlxalq siyasi rıçaqları olan gücdür.

Bəzi ekspertlər qeyd edir ki, Fransa artıq Azərbaycan siyasətini korrektə etməlidir. Z.Qarayeva da bu fikirlə razıdır. Onun sözlərinə görə, Fransa uzun müddətdir ki, Azərbaycana qarşı qeyri-obyektiv mövqe nümayiş etdirir, xüsusilə də Qarabağ münaqişəsi və sonrakı dövrlərdə ermənipərəst ritorika aparırdı. Lakin hazırkı vəziyyət göstərdi ki, Azərbaycan regional və beynəlxalq təsir imkanlarını genişləndirib:

“Əgər Fransa öz maraqlarını düşünürsə, bu reallığı qəbul etməli və Bakı ilə əməkdaşlığa daha praqmatik yanaşmalıdır”.

Züriya Qarayeva: Bu hadisə digər müstəmləkə rejimləri altında olan ərazilər üçün nümunəvi presedent ola bilər

Yeni Kaledoniya ilə bağlı razılaşmanın sonrakı mərhələsinin necə olacağına gəlincə, müsahibimiz bu məsələni bitmiş saymır. Onun sözlərinə görə, 13 səhifəlik sənədin icra mexanizmləri hələlik qeyri-müəyyəndir:

“Kanak icmasının liderləri bu razılaşmanın praktiki icrasını izləyəcək və əgər Fransa öz öhdəliklərini yerinə yetirməzsə, gərginlik yenidən alovlana bilər. Azərbaycan bu prosesi də diqqətlə izləyəcək, çünki bu, həm də beynəlxalq hüququn və ədalətin qorunması baxımından önəmli nümunədir”.

Sonda həmsöhbərimiz bildirib ki, bu hadisə digər müstəmləkə rejimləri altında olan ərazilər üçün nümunəvi presedent ola bilər. Qərbin özü artıq öz içində kolonializmlə üzləşir və bu, ikili standartların ifşası baxımından da maraqlıdır.

“Azərbaycan bu prosesdə sivil dəstək mexanizmini işə salaraq, həm də qlobal haqlı mövqelər qazanır. Fransa isə anlayır ki, yalnız Cənubi Qafqazda yox, okean o tayında da rıçaqlar dəyişir”, - deyə Züriya Qarayeva vurğulayıb.

Zülfü Məmmədov

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:82
embedMənbə:https://bakivaxti.az
archiveBu xəbər 16 İyul 2025 14:00 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Təsadüf, yoxsa səssiz yazılmış ssenari? Məryəm Bağırova yazır

16 İyul 2025 12:49see532

Tramp 17 Patriotun Ukraynaya çatdırıldığını açıqladı

14 İyul 2025 22:13see161

Rusiya təbliğatının qəhrəmanı rusların onu döyməsindən şikayətlənib...

14 İyul 2025 21:39see119

Çimərlikdə batma təhlükəsi ilə üzləşən uşaq xilas olundu

15 İyul 2025 00:50see117

FİFA PSJ nin baş məşqçisi və futbolçusunu cəzalandıra bilər

15 İyul 2025 07:32see114

Çin “Tuencou 9” yük gəmisini orbitə göndərib

15 İyul 2025 07:50see114

10 illik dövr başa çatdı Real dan getdi

16 İyul 2025 15:01see113

Merilinin pasport fotosu bu qiymətə satıldı Fotolar

15 İyul 2025 00:27see113

Üçqat çempiondan Tur de Frans ın təşkilatçılarına etiraz

15 İyul 2025 00:59see113

Ukraynanın 55 PUA sı vurulub

15 İyul 2025 08:24see113

“Milan” Modriçi açıqladı

14 İyul 2025 23:01see113

Alim Qasımov yenidən rep deməsi ilə gündəmdə Video

15 İyul 2025 10:54see113

Mərkəzi Asiya Avrasiyanın əsas regionuna çevrilir

15 İyul 2025 20:21see112

Meningitin müalicəsi də icbari tibbi sığorta hesabına həyata keçirilir

15 İyul 2025 10:54see112

Səbail in yerli oyunçulardan ibarət 11 liy i məlumdur ADLAR

15 İyul 2025 17:49see112

Ursula von der Leyen Trampa nifrət edir

15 İyul 2025 14:24see111

Hansı atalar qız övladlarına daha çox qayğı göstərir?

15 İyul 2025 20:22see111

Göbələk xərçəngin dərmanı imiş

16 İyul 2025 06:06see111

Çoxmərtəbəli binalarda yaşayanların NƏZƏRİNƏ

16 İyul 2025 00:37see110

Sənaye sahəsi üzrə biznes kredit portfeli 2,6 milyard manatı ötüb

15 İyul 2025 15:17see110
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri