“Yolun işıqlandırılmamasına görə qəza baş versə, qurumlar da məsuliyyət daşıyır” HÜQUQŞÜNAS FOTO

Ölkəmizdəki istər vacib əhəmiyyətli, istərsə də məhəllə daxilində olan yolların işıqlandırılması problemi ilə bağlı uzun müddətdir həm bizim saytımızda, həm də digər media subyektlərində xəbərlər dərc edilir. Hətta ölkə başçısının qeyd edilən məsələ ilə bağlı müvafiq sərəncamı da var. Buna baxmayraq, aidiyyəti qurumlar öz öhdələrinə düşən işləri həyata keçirmək istəmirlər. Dəfələrlə yolun qaranlıq olması ilə əlaqədar ağır qəzalar, piyada vurma halları, hətta ölümlə nəticələnən yol-nəqliyyat hadisələri baş versə də, sanki küçələrdəki işıqlandırmanı təmin etməli olan qurumlar ayılmaq istəmir.

Maraqlı olan isə odur ki, aidiyyəti qurumlar həqiqətən də işıqlandırmanın yollar üçün nə qədər önəmli olduğunu anlamır, yoxsa özlərini bu yolla artıq xərclərdən xilas etməyə çalışır? İşıqlandırması zəif olan yollarda avtomobili idarə edən şəxsin reaksiyası da ləngiyir. Yolu keçən piyada da sürətlə yaxınlaşan avtomobilə qarşı özünü qorumaqda gecikir. Sürücü yol nişanını görmür və uçurumdan aşağı yumalanmaqdan xilas ola bilmir. Nəticədə, insan həyatı təhlükə altına düşür.

Mövzu ilə bağlı Avtosfer.az-a açıqlamasında nəqliyyat eksperti Elməddin Muradlı bildirib ki, qurumların məsuliyyətsizliyi səbəbilə illərdir Azərbaycanda yol təsərrüfatı ilə bağlı bu cür neqativ hallar yaşanmaqdadır.

“Nə qədər deyilsə də, irad bildirilsə də, danışılsa da, yenə də yolların təmiri zamanı və yaxud da yolda yaranmış hər hansı bir problem zamanı operativ reaksiyaya olmur. Baxın, bu il qış bir az sərt geçdi, Bakıya və Respublikanın bir çox yerlərinə bir az artıq qar yağdı və yollarda bu gün dəhşətli vəziyyət yaranıb. Konkret qəza riski olan yollar artıb. Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyini, bələdiyyələri, rayon icra kimiyyətlərini dindirən kimi ağlayırlar ki, pul yoxdur, gərək pul ayırıla. “Yol hərkəti haqqında” Qanunun 7-ci maddəsində göstərilir ki, dövlətin məsuliyyəti vətəndaşın məsuliyyətindən qat-qat çoxdur.

Yəni, dövlət daha məsuliyyətli davranmalıdır. Dövlət deyəndə, yəni, adiyyəti qurumlardan söhbət gedir. Məsuliyyətsiz davranırlar, bu, birmənalıdır.

Həmin maddənin 2-ci bəndində də göstərilir ki, burada iqtisadi maraqlar vətəndaşın həyat və sağlamlığından üstün tutulmamalıdır. Bəzi qurumlar və onların rəhbərləri oturub fikirləşir ki, ora xərc çəkmək lazım deyil, bəlkə bir ildə fırladaq, 3-5 ay sonra başlayaq və s. Burada, təbii ki, burada iqtisadi maraq güdülür. Amma qanun deyir ki, iqtisadi maraq güdülməməlidir.

Vətəndaşın, insanın həyatından, sağlamlığından söhbət gedirsə, burada heç bir maraq güdülə bilməz. Dərhal o problemlər, o nöqsanlar aradan qaldırılmalıdır. Qaldırmırlarsa, deməli, həmin qurumlar, həmin şəxslər bu qanunun tələbini pozurlar. Qanunun tələbini pozduqlarına görə də məsuliyyətə cəlb olunmurlar. Təəssüf ki, cəlb olunmurlar və belə olan halda da onların əl-qolu daha da genişlənir. Nəticə etibarı ilə daha məsuliyyətsiz hərəkətlərə revac verirlər, davam edirlər.

Adiyyəti qurumlardan xahişimiz odur ki, bu şəxslər qarşısında sərt mövqe ortaya qoysunlar. Onlar artıq başa düşməlidirlər, qanun nədir, qayda nədir, məsuliyyət nədir. Görünür, bəziləri başa düşmür. Biz son günlər həqiqətən çox narahatıq ki, Respublikanın, demək olar ki, hər yerindən yollarla bağlı narahatlıq doğuran məlumatlar gəlir.  Vətəndaşlar şikayət edir ki, bax, burada qəza riski var, burada problem var, burada təhlükə var. Vətəndaşlar bunu görür, adiyyəti qurumlara çatdırır, adiyyəti qurumlar bunu niyə görmür? Maraqlıdır. Mən əminəm ki, görürlər, sadəcə məsuliyyətsiz yanaşırlar. İndi gəlin gedək, o yolda balaca bir çuxur qazaq, o yolda indiyə qədər vətəndaşların şikayət etdiyi nöqtələri görməyən qurumlar dərhal ortaya çıxacaq və səni tutub məsuliyyətə cərb edəcək ki, sən burada niyə çuxur qazırsan, cərimələyirəm səni. Özlərinə lazım olanda çıxırlar ortalığa, lazım olmayanda çıxmırlar.

Bax, bizim də problemimiz budur. Düşünürəm ki, hüquq muhafizə orqanları insanların həyatına, biganə yanaşan bu qurumlara qarşı ciddi tədbir görməlidir”.

Hüquqşünas Şamil Paşayevin fikrincə, Ümumiyyətlə, yola qulluq etməli olan müvafiq dövlət qurumları yolda xidmət aparılarkən, yolda qazıntı işləri aparılarkən, su, qaz, digər xətlər çəkilərkən, hər hansı bir təmirlə bağlı və yaxud da yenidənqurma ilə bağlı işlər görülərkən mütləq şəkildə KİV  ilə vətəndaşlara məlumat verilməlidir.

“Eyni zamanda yollarda aydın, nəzərə çarpacaq bilgiləndirmə olmalıdır. Yəni bu, həm gecənin qaranlıq vaxtında, həm gündüz vaxtında gözlə aydın görənə biləcək, şəxsləri məlumatlandıra biləcək səviyyədə olmalıdır ki, şəxslər, sürücülər həmin ərazidə təmir tikinti işlərinin görüldüyünü, qaza riskinin olduğu ilə bağlı məlumatlı olsunlar.

Bu kimi hallara riayət etmədən, yollarda aparılan təmir və yenidənqurma işləri sürücülərin hüquqlarının pozulması ilə müşahidə edilməli deyil. Əgər bu kimi hallara görə hər hansı bir qaza baş verərsə və qaza nəticəsində sürücəyə və yaxud da digər şəxslərə maddi ziyanı dəyərsə, aidiyyəti qaydada bu maddi ziyanın ödənilməsi ilə bağlı məhkəməyə müraciət edib həmin təmir-tikinti işlərini görən dövlət qurumundan təzminat ala bilərlər. Eyni zamanda, bəzən ola bilir ki, qəzalar baş verir və qazalarda şəxslərin sağlamlığına zərər dəyir, hətta ölümlə nəticələnən yol-nəqliyyat hadisələri baş verir. Azərbaycanda ekspertizaların və hüquq mühafizə orqanlarının yanaşması yalnız “hər zaman sürücü günahkardır” tezisinə uyğun olduğuna görə burada digər aidiyyəti qurumların hərəkətləri və hərəkətsizliyi arxa planda qalır. Əslində, qazanın baş vermə səbəbi araşdırılanda, baş verən yol-nəqliyyat hadisəsi ilə hadisə zamanı şəxslərin ölümü və xəsarət almasının aidiyyəti qurumlarla səbəb-nəticə əlaqələri varsa, belə olan halda, dövlət qurumları, təmir və tikinti işləri aparan digər aidiyyəti qurumlar da məsuliyyət daşıyırlar və bundan bağlı aidiyyəti qaydada həmin tərəfə təzminat vermə vəzifəsini üzərlərində daşıyırlar. Bundan bağlı, şəxsləri müavfiq qaydada hüquq mühafizə orqanlarına və məhkəməyə müraciət edə bilərlər”.

Səfər