Alimlər ağacdan implant düzəltməyə başlayırlar

Taxta materiallardan çox keyfiyyətli, həm də zərərsiz, etibarlı sümük implantların hazırlanmasını mümkün sayan Latviya tədqiqatçıları stomatoloji sahədə istifadə edilən metala alternativ axtardıqlarını söyləyiblər.

News24.az xəbər verir ki, elm adamlarının fikrincə, çox yaxın gələcəkdə insanların sümüklərini gücləndirmək üçün implantlar metaldan deyil, ağacdan hazırlana bilər.

Latviya Dövlət Ağac Kimyası İnstitutunun alimləri artıq bunun üzərində işləyirlər. Aparılan araşdırmalar nəticəsində isə məlum olub ki, keyfiyyətli ağac materialdan hazırlanan implantların bir sıra üstünlükləri var.

“Hazırda qiymətli metal sayılan qızıl standart vəsait kimi bu cür proseslərdə müxtəlif metal implantların istifadəsində üstünlük təşkil edir. Lakin bəzən fəsadlar yaranır. Bunun əsas səbəblərindən biri də metal implantın yerdəyişməsidir ki, bu da zamanla baş verir. Ona görə də ən yaxşı halda onu çıxarmaq, yəni qızıldan imtina etmək lazımdır. Çünki bu dəyişmənin özü belə fərli və lazımsız bir əməliyyatdır. Qızılın aldadıcı gözəlliyi və keyfiyyətli görünüşü olsa da, bütün bunlar sadəcə zahiri görünüşdür. Ancaq elə vəziyyətlər də olur ki, implant sümükdəki mövqeyindən kənara çıxır və digər strukturlara, məsələn, mikrosurfed, yaxud da vətərlərə çox ciddi zərər verir” – deyən latviyalı elm adamları xüsusilə vurğulayıblar ki, insanlar özləri sağlam qərar verməli, eləcə də gələcəyə indidən hazırlıq görməli, müxtəlif metallardan, cəlbedici qızıldan imtina etməlidir.

Ümumiyyətlə insan orqanizminin metal və yaxud titan implantlara dözmədiyi məqamlar daha çoxdur. Buna görə ağac materialı bütün problemlər üçün daha münasib bir həll ola bilər, çünki sümük ilə çox uyğun gəlir.

“Mexanik xassələri baxımından da ağac metaldan çox sümüyə yaxındır. Xüsusilə titan – onun mexaniki xassələri sümükdən onlarla, bəlkə də yüzlərlə dəfə üstündür. Buna görə, fikrimizcə, mexaniki uyğunsuzluq yaranır” – deyə bu mövzu ilə izah verən Vadim Nefedov əlavə edib.

Tədqiqatçılar bildiriblər ki, onların əsas məqsədi yerli mənbəli ağacdan sümüyə xassələri ilə müqayisə oluna biləcək çox güclü, sərt implantlar yaratmaqdır.

“Bu, bişirmə kağız istehsalı üçün sellüloz əldə etdiyimiz bir üsula bənzəyir. Ancaq bişirmə daha qısa müddətdə aparılır – hazır liflər əldə etmək üçün deyil, yalnız ağacın çevik, yumşaq olması üçün. Sonra biz yumşaq odunu istilikdə qızmış büküm ilə sıxışdırırıq və nəticədə sərt, həmçinin də davamlı material əldə edirik” – deyə Ağac Kimyası İnstitutunun aparıcı elmi işçisi bildirib. Mütəxəssis deyib ki, institut ağacın nəm çəkməməsinə də çalışır. Tədqiqatlar zamanı sümüyün və ağacın mexaniki sınaqları aparılır.

“Biz sümükləri və ağacları qırırıq. Belə bir fikir formalaşıb ki, əslində bu materiallar sinergetik olur, sümüklə birlikdə böyüyür və vahid, bütöv olur. Üstəlik də, biz bunu sonrakı istifadə zamanı həyatımızda hiss etmirik” söyləyən institutun tədqiqatçısı Martins Andzs qeyd edib.

Alim deyib ki, bu prosesin ən çətin hissəsi ağacın lazımi xüsusiyyətlərə malik olmasını tam təmin etmək deyil, əksinə, sümükləri bir-birinə bağlamaq üçün istifadə edilə bilən taxta vint yaratmaqdır. Daha sonra Martin Andzs deyib ki, əgər metal vintin yivləri arasındakı məsafə çox kiçikdirsə və sap sıxdırsa, bu halda ağacın özəlliyi ondan ibarətdir ki, ipin döngələrinin arasında kifayət qədər böyük məsafə olmalıdır. Çünki bərkidilən zaman vint dönməsin, eləcə də sümüyü tam sıxa bilsin”.

Alimlər hazırda ağac materialının sümük hüceyrələri arasında uyğunluğu ilə bağlı heyvanlar üzərində təcrübələr aparırlar./medianews