Icma.az
close
up
RU
Almaniyanın yeni “fəhlələri” Ostarbayterlər haqqında nə bilirik? Maraqlı KONKRET

Almaniyanın yeni “fəhlələri” Ostarbayterlər haqqında nə bilirik? Maraqlı KONKRET

Konkret.az saytına istinadən Icma.az xəbər verir.

İkinci Dünya müharibəsi dövründə  Şərqi Avropa bütünlüklə Almaniyanın  hökmranlığı altına keçdi. Bundan sonra Almaniyada “Ost Baş Planı” hazırlandı. Plana görə  SSRİ-nin işğal edilən Avropa hissəsindən 85% əhali  Qərbi Sibirə köçürülməliydi. Slavyanların  yerini almanlar tutmalı idilər. Hitler həm də, Almaniya ərazisində işçi qüvvəsini “irqi cəhətdən aşağı” hesab etdiyi xalqların hesabına   təmin etmək istəyirdi.

Hələ  1941-ci ildə Reyxdə işçi çatışmazlığı hiss olunmağa başlamışdı.  Oktyabr ayında Hitler Sovet hərbi əsirlərinin əməyindən müharibə iqtisadiyyatının ehtiyacları üçün geniş miqyasda istifadə edilməsi üçün əmr verdi. Vermaxtın işğal etdiyi torpaqlarda hərbi əsirlər və mülki əhali müharibə aparmaq mənafeyinə görə alman iqtisadiyyatını işçi qüvvəsi ilə təmin etməli idi. Xüsusilə, döyüş bölgələrində tikinti batalyonlarına kömək etməli idilər. Reyxin özündə məcburi əməyin istifadəsi hələ o vaxt planlaşdırılmamışdı.

8 dekabr 1941-ci il tarixli 39 saylı Direktivdə Hitler silahlı qüvvələrə səfərbər edilən gənc alman işçilərini “tədricən hərbi əsirlər və qrup halında istifadə edilməli olan rus işçiləri ilə əvəz etmək ” əmrini verdi . “Silahlanma 1942” fərmanı blitskrieg  konsepsiyasına son qoydu.

1941-ci ildə sovet hərbi əsirləri arasında ölüm halları çoxalmağa başladı. Bununla da  nasistlər kəskin fəhlə çatışmazlığından əziyyət çəkdilər və vəziyyətdən çıxış yolu axtarıldı. Əsir düşən SSRİ vətəndaşlarının  Reyxə kütləvi “axını”na  1942-ci ilin yazında start verildi. Əslində  bu proses 1941-ci ilin payızında başlamışdı.  Məsələn, “İmperator Kömür Assosiasiyasının” sədri Paul Pleiger mədən sənayesində 10-12 min ukraynalının əməyindən istifadə etmək üçün Goeringdən xüsusi icazə aldı. Pleigerin yaratdığı komissiya Krivoy Roqa getdi və başlamaq üçün 5 min ukraynalı əsiri  Almaniyaya yola saldı.

24 fevral 1942-ci ildə ostarbayterlərlə bağlı ilk fərman imzalandı. Fərmanda qeyd edilirdi ki, kənd təsərrüfatında 380 min, sənaye üçün isə 247 min nəfər Reyxə çatdırılmalıdır.  Bacarıqlı işçiləri “daşıyan” ilk qatar 1942-ci ilin yanvarında Stalinodan (Donetsk) Reynlandiyaya göndərildi. Sonra Xarkovdan, Novqorod vilayətindən, Kiyevdən əsirlərlə dolu qatarlar Almaniyaya yola salındı. Əsirlərin Almaniyaya çatdırılması və orada sistemli şəkildə bölünməsi  ciddi nəzarətə götürüldü. Buna görə də  1942-ci ilin martında Türingiyalı Gauleiter Fritz Sauckel Əmək üzrə Baş Komissar vəzifəsinə təyin edildi.

Fritz Sauckel proqramları

Sauckel işçi çatışmazlığı problemini  həll etmək üçün dörd proqram müəyyən etdi. Bunlar tarixdə “Sauckel Proqramları” kimi tanınır. Proqramlar bütün mövcud əmək ehtiyatlarının səfərbər edilməsini  nəzərdə tuturdu. Birinci proqram 1942-ci ilin aprel-sentyabr, ikincisi 1942-ci ilin sentyabr-1943-cü ilin yanvar ayları, üçüncü proqram 1943-cü il, dördüncü proqram isə 1944-cü ili əhatə edirdi.

Artıq birinci proqramda SSRİ-dən 600 min insanın cəlb edilməsi vəzifəsi qoyulmuşdu. “… bütün mümkün vasitələrlə, o cümlədən məcburi əmək prinsipinin sərt tətbiqi ilə sürətləndirilməli olan ” işə 17-35 yaşlı kişilər qəbul edilirdi. Hər şey uğurla icra olunurdu.  1942-ci ilin sentyabrına qədər SSRİ-nin işğal edildiyi  ərazilərdən Almaniyaya  970 mindən çox mülki əhali gətirildi.

 İkinci proqramın icrası zamanı Almaniyaya yarım milyon ostarbayter  daşındı.  1942-ci ilin dekabrında Əmək üzrə Baş Komissar Fürerə hesabatında bildirirdi: “Vəzifədə olduğum 9 ay ərzində  Reyx 1 milyon 480 min işçi ilə təmin edilib”.  Üçüncü proqramın sonunda Reyxdə 1 milyon 778 min 451 nəfər  Ostarbayter var idi. Sauckelin dördüncü proqramı 4 milyon 200 min işçi, o cümlədən 600 min ostarbayter təmin etmək məqsədi daşıyırdı. 1944-cü il iyunun sonuna qədər Saukkelin proqramları ilə Şərqdən gətirilən işçilərin ümumi sayı 2 milyon 792 min 669 nəfər idi.

 Nürnberq məhkəmələri zamanı 4 milyon 978 min 735 mülki şəxsin SSRİ-dən zorla çıxarıldığı qeyd edilib. Tarixçilərin bu rəqəmlə bağlı müxtəlif fikirləri var, hesablamalar 3 milyondan 5,5 milyon nəfərə qədərdir.

Vəli Həsənoğlu,

KONKRET.az

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:122
embedMənbə:https://konkret.az
archiveBu xəbər 10 Yanvar 2025 15:11 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see223

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see201

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında süni intellekt və İT sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial var Nazirliyin İdarə rəhbəri

20 Oktyabr 2025 17:30see190

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see188

Məşhur tennisçi Devis Kubokunun finalında oynamayacaq

20 Oktyabr 2025 21:39see184

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see174

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see165

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see156

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see148

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see145

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see145

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see142

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see141

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see138

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see137

Xalq artistindən İDDİALI FOTOSESSİYA

20 Oktyabr 2025 17:22see134

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see130

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see129

Türkiyəni sarsıdan cinayətlə bağlı daha bir nəfər saxlanıldı

21 Oktyabr 2025 01:51see129

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see127
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri