Ayıldılar, toplandılar, ordu yaradırlar RƏY

Trampın Putinə “yaxşı oğlan”, Zelenskiyə diktator deməsi Avropanı silkələdi

“Nəhayət, avropalılar başa düşməyə başladılar ki, kritik anlarda odda yanan onlar ola bilərlər”

Dünya liderləri Ukrayna ətrafında vahid cəbhə quracaq. ABŞ Prezidenti Donald Tramp və Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski arasında kəskinləşən münasibətlər fonunda Avropa İttifaqı ölkələrinin rəhbərləri Kiyevə səfər edəcək. Belə ki, müharibənin üçüncü ildönümündə İspaniyanın Baş naziri Pedro Sançes, Avropa Parlamentinin sədri Roberta Metsola, Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti Antonio Kosta və Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Lyayen bazar ertəsi yola düşəcəklər. Bu sıraya Litva, Latviya, Malta və Kanada liderləri də qoşula bilər. Onlar ya şəxsən, ya da virtual olaraq iştirak edəcəklər. Qeyd edək ki, D.Tramp Zelenskini “diktator” adlandırandan sonra bir sıra Avropa liderləri onun müdafiəsinə qalxdılar.

Politoloq Məhəmməd Əsədullazadənin “Sherg.az”a açıqlamasına görə, baş verən proseslərlə əlaqədar Amerika Birləşmiş Ştatlarının Prezidenti Donald Tramp daxili siyasi təzyiqlərlə üzləşəcək. Politoloq hesab edir ki, Ukrayna məsələsində güzəştlər Vaşinqtonun beynəlxalq imicinə mənfi zərbə  vuracaq: 

“Avropa ilə siyasi münasibətlər sistemində tektotik dəyişikliklər baş verməsi Vaşinqtonun xarici siyasətini iflasa uğradır. Nəticədə Avropa öz ordusunu qurduqdan sonra, ABŞ-yə ehtiyacı olmayacaq. D.Tramp Rusiya ilə Çini ayıracağını düşünür. Amma Çin-Avropa yaxınlaşmasına gətirib çıxaracaq. Yeni dünya siyasi nizamında Avropa hərbiləşəcək. Öz təhlükəsizliyini özü təmin edəcək. Bu da NATO fiaskosu deməkdir. Avropa İttifaqı öz təhlükəsizliyində Türkiyə ilə koordinasiyalı şəkildə fəaliyyət göstərəcək. Artıq Avropa dövlətləri və Türkiyə Ukraynanı müdafiə edəcək. Avropa ölkələri, Türkiyə və Çin Ukraynanı müdafiə edəcəksə, ABŞ-Rusiya sövdələşməsi baş tutmaya bilər. Amma ABŞ V.Zelenskini aradan götürə bilər. Artıq V.Zelenskiyə şoumen deyilirsə, Kremlin sevimli kəlməsi olan "nasist" epiteti yapışdırıla bilər”.

Vəhdət Partiyasının sədr müavini, politoloq Vasif Əfəndi isə “Sherg.az”a açıqlamasında qeyd edib ki, Donald Trampın bir-birinə zidd və əlaqəsiz bəyanatları dünyada bir qədər ajioataj yaratsa da, bu tərzin mənfi elementləri ilə yanaşı müsbət effekti də olacaq: 

“Bir müddət əvvəl Tramp Putinə qarşı kəskin ifadə işlədərək  onu Liviya lideri Qəddafi sayağı zorlanacağı ilə hədələmişdi. Bu bəyanatın üstündən çox az müddət keçmiş Tramp dediklərinin əksinə olaraq bütün dünyanın qaniçən tiran, antidemokratik seçkilərlə hakimiyyətdə qalan diktator kimi tanıdığı Putini qəflətən “yaxşı oğlan”, 3 ildir bütün qərbin və demokratiyanın məğlub olmaması üçün gecəsini gündüzünə qatan Zelenskini isə diktator adlandırması həm gülünc, həm də həyasız iddiadır. Amma bütün bu baş verənlər uzun illərdir ABŞ-nin çətiri altında xumarlanan Avropanı yuxudan ayıltdı. Nəhayət, avropalılar başa düşməyə başladılar ki, kritik anlarda odda yanan onlar ola bilərlər. Bu səbəbdən təcili toplandılar. Bu dalğada Türkiyənin rolu xüsusi olacaq, çünki Avropada ən qüdrətli döyüşkən orduya sahibdir. Zelenskinin təcili olaraq Ərdoğanın yanına getməsindən sonra Ukraynanın Türkiyə çətiri altında daha qarantiyalı ola biləcəyi rəyi formalaşdı. Hesab edirəm ki, bundan sonra Avropa Türkiyə ilə münasibətlərə daha çox diqqət yetirməlidir və Türkiyənin Avropa İttifaqına üzvlüyünü sürətləndirməlidir. İndiki şəraitdə Avropa İttifaqının Türkiyəyə daha çox ehtiyacı var”.

V.Əfəndinin fikrincə, Trampın bu davranışları isə Avropa ilə münasibətlərin kəskinləşəcəyinə dəlalət etməyəcək: 

“Dəvədən böyük fil, Trampdan böyük Konqres var. Avropa ilə ABŞ-nin çoxillik münasibətlərini çılğın prezidentlər kökündən pisləşdirə bilməz”.