Delfinlərlə insanları birləşdirən ən vacib dəyər KONKRET

Elmin acı resepti…

1963-cü ildə NASA delfinlərə insanlar kimi danışmağı öyrətməyə çalışdı və bunun əvəzinə çox daha narahatedici bir həqiqət kəşf etdi.

Sent-Tomas adasında hovuzu olan bir laboratoriyada Marqaret Lovatt adlı gənc bir tədqiqatçı üç delfinlə gecə-gündüz birlikdə yaşamağa könüllü razı oldu.

Növbə yox, fasilə yox. Sadəcə tam bir bütövləşmə vardı — insan və heyvan eyni məkanı, eyni gündəlik rutini, eyni səssizliyi paylaşırdı.

Marqaret nə şöhrət, nə də maliyyə axtarırdı. O, bir sualın ardınca gedirdi: Görəsən canlılar arasında ünsiyyət növlərini və sərhədləri aradan qaldıra bilərikmi?

Delfinlərdən biri digərlərindən seçilirdi. Ona Peter adı verildi, çünki o daha gənc, maraqlı və emosional cəhətdən daha həssas idi. Aylarla davam edən izolyasiya və təkrarlanan səslər nəticəsində, təkcə məlumat və ya təcrübə çərçivəsini aşan bir bağ yarandı. Ortaya çıxan nəticə bir dil deyildi, insanla canlı arasında dərin bir bağlılıq yaranmışdı.

Hadisələr NASA-nın istədiyi kimi inkişaf etmədiyi üçün maliyyələşmə dayandırıldı.

Delfinləri başqa yerə köçürməli oldular. Gənc Marqaretə isə delfin Peterlə vidalaşmağa icazə verilmədi. Qısa müddət sonra balaca delfin Peter nəfəs almağı dayandırdı və öldü.
Sən demə, delfinlər nəfəsi şüurlu şəkildə alırlar. Vaz keçdiklərində isə sadəcə… bir daha nəfəs almırlar. Marqaret bir ay ərzində gəlmədikdən sonra Peter dostunun yoxluğuna bu şəkildə son verdi.

Laboratoriyanın rəhbəri sonradan Peterin ayrılığa dözə bilmədiyini dedi. Onun üçün bu bağ çox dəyərli idi. Ona görə də bağın, ünsiyyətin qopduğunu görən delfinin yaşamaq istəyi də sona çatdı.

İllər sonra Marqaret bu dövr barədə ehtiyatla danışdı: “Mənim Peterlə qurduğum bağ heç vaxt romantik deyildi” — dedi.
“Bu, etibar və sevgi ilə bağlı idi. Elm emosional sərhədləri görməzlikdən gəldikdə nə baş verdiyini hamınız gördünüz”.

Təcrübə növlərarası ünsiyyəti araşdırmaq üçün başlamışdı və bir xəbərdarlıqla sona çatdı. Çünki zəka yalnız sözləri öyrənməkdən ibarət deyil. Empati olmadan irəliləyiş isə elmin heç vaxt açmamalı olduğu yaralar buraxa bilər. Çünki elmdə duyğusallıq yoxdur.

KONKRET.az