Icma.az
close
up
RU
DİQQƏT! Onlayn alış verişdə aldanmamaq üçün...

DİQQƏT! Onlayn alış verişdə aldanmamaq üçün...

Icma.az, Demokrat.az saytına istinadən bildirir.

Mütəxəssislər deyirlər ki, məhsul xaricdən alınıbsa, heç bir dövlət orqanına şikayət etmək mümkün deyil
Son illər əksəriyyət onlayn alış-verişə üstünlük verir. Təəssüf ki, belə alış-verişlər zamanı bəzən fırıldaqçılıqla, eləcə də alınan malın sifariş ediləndən fərqli olması, yaxud ümumiyyətlə, məhsulun gəlməməsi kimi hallarla qarşılaşa bilirik. Bu hallarda insanlar nə etməlidir?
Qeyd edək ki, xarici ölkələrdə onlayn alış-veriş zamanı istehlakçıların hüquqlarını qorumaq və fırıldaqçılığın qarşısını almaq üçün bir sıra qabaqlayıcı tədbirlər həyata keçirilir. Əksər inkişaf etmiş ölkələrdə ödənişlərin qorunması üçün banklar və kredit kartı şirkətləri məsuliyyət daşıyır. Fırıldaqçılıq edən satıcılara qarşı cərimələr və məhdudiyyətlər tətbiq olunur. Müştəri hüquqlarını qoruyan dövlət və qeyri-dövlət qurumları var. Onlayn platformalar alıcını qorumaq üçün qaydalar və zəmanətlər təqdim edir. Misal üçün, ABŞ-da Federal Ticarət Komissiyası (FTC) onlayn alış-verişdə istehlakçıların hüquqlarını qoruyur. Əgər mal çatdırılmırsa və ya fırıldaqçılıq olursa, bank vasitəsilə ödəniş geri alına bilər. Eləcə də, Better Business Bureau (BBB) kimi təşkilatlar satıcıların etibarlılığını qiymətləndirir. E-ticarət platformalarına ciddi nəzarət var, məsələn, “Amazon” və “eBay” alıcıları qorumaq üçün satıcılara qayda və standartlar tətbiq edir. Çində isə Alibaba, JD.com kimi böyük platformalar satıcıları ciddi yoxlayır və alıcıları qorumaq üçün “escrow” sistemi (ödəniş satıcıya yalnız alıcı razı olduqda verilir) tətbiq edilir. Fırıldaqçılıq edən şirkətlər “qara siyahıya” salınır və ticarət fəaliyyətləri məhdudlaşdırılır. Aliexpress Buyer Protection sistemi var ki, məhsul düzgün gəlmədikdə alıcının pulu qaytarılır. İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəçisi Eyyub Hüseynov mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a deyib ki, onlayn ticarətdə istehlakçının malı 14 gün müddətində geri qaytarmaq və dəyişmək hüququ var: “Yalnız kassa çeki olmaq şərtilə. Amma çox vaxt onlayn ticarət zamanı kassa çeki verilmir. Buna görə də malların qaytarılma və ya dəyişdirmə imkanı olmur. Bəzən axşam saatlarında, metro çıxışlarında malları istehlakçının üstünə atıb gedirlər. İstehlakçılar bu kimi hallara qarşı diqqətli olmalıdır və hüquqlarını bilməlidirlər. Xüsusilə yeni onlayn ticarət platformalarında ciddi fırıldaqlar olur. Məsələn, "Tempo"dan şikayət gəlib, alış-veriş zamanı bəzi vətəndaşlar bu cür hallarla qarşılaşıb. “İnstagram” səhifəsində saat sifariş edib, lakin ona sadəcə dairəvi metal parçası göndərilib. Başqa bir vətəndaş dəsmal dəsti sifariş verib, lakin cəmi 20 sm uzunluğunda parça veriblər. Bu sahədə çox ciddi aldatma var. Ona görə də istehlakçılara tövsiyə olunur ki, belə hallarla qarşılaşdıqları təqdirdə mütləq İqtisadiyyat Nazirliyinin Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinə müraciət etsinlər. Bunun üçün “195 Çağrı Mərkəzinə və ya (+994 12) 599-76-00 nömrəsinə zəng etsinlər”.

Əkrəm Həsənov 
Hüquqşünas Əkrəm Həsənov isə “Yeni Müsavat”a mövzu ilə bağlı mühüm məqamları açıqlayıb: “Azərbaycanda belə hal baş verirsə, rahatlıqla həll etmək olur. Fərqi yoxdur, bu mağazadan alınıb, yoxsa onlayn sifariş edilib. Hər iki halda həm məhkəməyə müraciət etmək mümkündür, həm də ən rahat yol olaraq istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi baxımdan Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinə şikayət etmək olar. Bu yol daha asan hesab edilir, çünki məhkəmə prosesi əlavə xərclər, vəkil haqqı və digər prosedurlar tələb edir, bu da bəzən alınan məhsulun qiymətindən baha başa gələ bilər. Amma şikayət edib məsələnin həllinə nail olmaq mümkündür.
O ki qaldı xaricdən alınan məhsullara, bu, əlbəttə ki, problem yaradır. Birinci, ölkəmizdə heç bir dövlət orqanına siz bu barədə şikayət edə bilməzsiniz, çünki həmin şirkətlər bizim dövlətin ərazisində deyil. Heç kəs də sizə bu məsələdə kömək etməyəcək. Yalnız həmin ölkənin dövlət orqanları, əgər varsa, həmin dövlətin məhkəməsi bunu edə bilər. Təsəvvür edin ki, hətta Azərbaycanda məhkəməyə müraciət etmək bahadırsa, xaricdə bunu etmək lap bahadır, üstəlik, onların qanunlarını bilmədən hərəkət etmək, əlbəttə ki, real deyil. Bu halda vətəndaşımız aciz qalır, çünki aldığı malın dəyəri o qədər yüksək deyil ki, bu prosesə vaxt və pul sərf etsin. Təbii ki, qanuni yolla bunu etmək olar. Kimsə prinsipə düşüb, xarici ölkədə özünə vəkil tapıb bu işin axırına çıxa bilər. Amma əksəriyyət bunu edə bilməz".
Hüquqşünas əlavə edib ki, insanlar etibar etdikləri şirkətlərdən onlayn alış-veriş etsinlər: “Bu  münasibətlər daha çox etibar və güvən üzərində qurulub. Yəni həmin o onlayn satış şəbəkələri daha çox nüfuzlarını qorumağa çalışırlar. Çünki onlar dünyada tanınır. Onlar haqlarında pis fikir, mənfi rəy formalaşmasını istəməzlər. Məsələn, hansısa satıcının məhsulu göndərməməsi, səhv göndərməsi və ya digər oxşar problemlər barədə mənfi rəy yaranmasını arzulamazlar. Amma belə rəyləri yaratmaq mümkündür - sosial şəbəkələrdə, onların saytlarında şikayətlər, müraciətlər vasitəsilə. Buna görə də insanlara tövsiyəm budur ki, birincisi, tanınmamış yerlərdən alış-veriş etməyin. Sizin alış-veriş etdiyiniz ticarət şirkəti nə qədər çox tanınırsa, sizin də təminatınız yalnız o qədər güclü ola bilər. İkincisi də odur ki, tanınmayan şirkətlərdən nəsə alırsınızsa, kart məlumatlarınızı daxil edirsiniz və sonra da təəccüblənirsiniz ki, niyə kartınızdan pullar oğurlandı. Məlumatlarınızı paylaşmaqdan çəkinin. Bəli, tanınan şirkət əlbəttə ki, oğurluq etməz, çünki onun nüfuzu var. Amma yenə də deyirəm ki, hətta tanınan şirkətlərdə belə problemlər yarana bilər. Problemlər yarandıqda isə mütləq onlara öz saytları vasitəsilə müraciət etməlisiniz. Yəni burada başqa bir yol yoxdur”.

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:100
embedMənbə:https://demokrat.az
archiveBu xəbər 11 Fevral 2025 14:58 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see214

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see193

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see155

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see153

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see145

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see141

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see135

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see134

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see133

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see133

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see132

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see129

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see127

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see126

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see126

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see125

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see124

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see124

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see121

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri