Dronlar müharibənin xarakterini dəyişdi: Kimin təcrübəsi daha yaxşıdır?

Avropa hökumətləri hərbi xərcləri artırmağı öhdəsinə götürüb və Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula fon der Leyen Ukraynanın köməyi ilə Avropanın şərq cinahında "dron divarı" yaratmaq planlarını indicə açıqlayıb. 

Qayanrinfo xəbər verir ki, bu barədə "Financial Times" yazıb.

Qeyd edilir ki, "dron divarı" təkcə geosiyasi mənada deyil, həm də Qərb üçün getdikcə daha vacib olan texnologiya və innovasiya hekayəsini vurğulayır. Hazırda ukraynalılar optik-lifli kabellər, şarlar və süni intellektdən istifadə etməklə pilotsuz təyyarələrin diapazonunu əhəmiyyətli dərəcədə artıra, onların hücum imkanlarını artıra, "sürü” hücumlar yarada və elektron tıxacların qarşısını ala bilən yeniliklər hazırlayırlar.

Ruslar da belə edir. Və bu, müharibənin xarakterini dəyişib: ucuz dronların çox bahalı gəmiləri və təyyarələri məhv edə bildiyi bir dünya güc dinamikasını və döyüş iqtisadiyyatını dəyişdirir.

ABŞ ordusunun keçmiş generalı David Petraeus deyir: "Əvvəlcə təsirli olan Qərb sistemləri indi çox qarışıqdır".

Əsas siyasi məsləhətçi Aleksandr Kamişin bildirib ki, Ukrayna indi Çinin dron istehsalı məsələsində təsirindən qurtulmağa çalışır. Ukrayna pilotsuz təyyarələrinin yarıdan çoxu indi yerli istehsaldır və Çin artıq pilotsuz təyyarələrin yeganə dünya kralı deyil. Ukraynanın Rusiya gəmilərini Qara dənizdən çıxarmaq üçün istifadə etdiyi sualtı dronları ixrac etməyi düşündüyü bildirilir.

Bütün bunlar innovasiya yarışı yaradır və Ukrayna və Rusiyanı Avropa və Amerikadan xeyli irəli aparır. İndi NATO rəsmiləri tərəfdaşlıq, lisenziyalaşdırma və özəl investisiyalar vasitəsilə Ukrayna ilə işləmək istəyirlər. Onlar gələcək süni intellekt modellərini öyrətmək üçün öz dronları tərəfindən toplanan məlumat fonduna daxil olmaqda xüsusilə maraqlıdırlar. 

Məqalədə deyilir: "Və bu, diplomatik qüvvələr balansını dəyişir. Ukrayna artıq sadəcə Qərbdən kömək diləməklə kifayətlənmir: Avropa və Amerikaya lazım olan hər şeyə malikdir. Əməkdaşlıq çətin olacaq. Bəzi Qərb investorları və hökumətləri müharibə zonasına sərmayə yatırmaqdan ehtiyatlanır. Ukrayna və Amerika arasında etimad pozulur. Ukraynalıların investisiya fondları yoxdur".

Kamişin iddia edir ki, Rusiya məhsulun inkişaf etdirilməsi üçün mərkəzləşdirilmiş, yuxarıdan aşağıya sistemdən istifadə edir, lakin Ukraynada sahibkarlıq ekosistemi daha çox Silikon Vadisinə bənzəyir, müştəriləri, yəni ordu ilə birgə məhsullar hazırlayan istehsalçılar arasında aşağı səviyyədə şiddətli rəqabət var.

Onun fikrincə, əvvəlki sistem miqyas baxımından daha yaxşıdır. Bununla belə, sonuncu daha davamlıdır və daha sürətli innovasiyaya imkan verir. Avropa və Amerika satınalma sistemləri Rusiya modelinə daha yaxın olduğundan, Ukrayna yanaşmasını idxal etmək çətin olacaq. Lakin Amerika və Avropanın özəl investorları və sahibkarları bəzi hökumətlər kimi məhz bunu etməyə çalışırlar.

Aydın