Icma.az
close
up
RU
Dublin yəhudisinin odisseyası

Dublin yəhudisinin odisseyası

Yeniazerbaycan saytından əldə olunan məlumata görə, Icma.az məlumat yayır.

Ceyms Coysun “Uliss” romanı haqqında

Dəfn mərasimində Leopold Blumla Stivenin atası Saymon Dedal ordan-burdan söhbətləşib keçmişdən-gələcəkdən söz salırlar, Blumun atasının intiharından, arvadının gələcək qastrol səfərindən danışırlar. Qəbiristanlıqda Blum o dünya, əbədiyyət, qiyamət günü ölülərin diriləcəyi ilə bağlı ironik düşüncələrə dalır. Stivendən fərqli olaraq bir yəhudi balasının, dünyanın yarısını öz dininə, tanrısına yoluxdurmuş bir qövmün törəməsinin ateizmi, dinsizliyi artıq fərdi məsələ deyil - bu, yəhudi xalqının neçə min illik tanrısından ala bilmədiklərinin qisası, metafizik qiyamdır. Heç təsadüf deyil ki, peyğəmbərlərlə yanaşı ən qatı ateist filosoflar, metafizik aləmə, göylər səltənətinə ən sərt şəkildə meydan oxuyan mütəfəkkirlər də yəhudilərdən çıxır.

Dəfndən sonra Blum reklam agenti kimi əməkdaşlıq elədiyi qəzetin redaksiyasına gedir. Dostunun dəfnində gördüyü bəzi adamlarla (professor, vəkil, redaktor) burada yenidən rastlaşır. Arada Blum redaksiyadan çıxıb çox keçmədən yenə qayıdır, onun olmadığı müddətdə ofisə Stiven Dedal gəlib məktəb direktorunun qeydlərini redaktora çatdırır. Bir az laqqırtı vurandan sonra Stiven hörmətli cənabları meyxanaya dəvət eləyir. Redaktor ləngiməyə məcbur qalır, Blum gələndə isə ağzının acısını onun üstünə tökür.

Blum pərt vəziyyətdə redaksiyadan çıxıb şəhərin canına düşür. Yavaş-yavaş mədəsi aclıq siqnalı verir. Yol boyu qarşısına çıxıb hal-əhval tutan tanışları birtəhər yola verə-verə günorta saat ikidə özünü kafeyə salır. Kafenin daimi müştərilərindən biri müdirə Blumun mason olduğunu pıçıldayır.

***

Elə həmin saatda Dublin kitabxanasında mühazirə deyən Stiven Dedal şəhər ziyalıları qarşısında Şekspirin həyatı, yaradıcılığıyla bağlı bəzi müəmmaları çözməyə çalışır. Fikirlərinin orijinallığına, dinləyicilərdə dərin maraq oyatmasına baxmayaraq nə onun şeirlərini gənc şairlərin yaradıcılığına həsr olunmuş almanaxda çap eləyən, nə də onu sayıb elitar ədəbi məclislərə çağıran var.

Kitabxanaya Blum da gəlib çıxır, ancaq onlar bu səfər də qarşılaşmırlar. Dost-tanışlar Leopoldun arvadının gözəlliyindən dəm vururlar, Blum özü isə bu vaxt mazoxist məzmunlu kitablardan birini seçib götürür. Bu dəqiqələrdə Buyan Boylan onun yaşadığı ünvana şərab, mer-meyvə göndərir. Onunla təsadüfən qarşılaşan Blum Boylanın izinə düşüb sahildəki restorana girir, bir tanışıyla nahar eləyib musiqiyə qulaq asır, elə oradaca öyrənir ki, arvadının məşuqu faytona minib harasa yola düşməkdədir. Özü olmayanda evində nələr baş verdiyini xəyalına gətirə-gətirə Martaya cavab məktubu yazıb onunla görüşü ertələyir, bununla da bu görüşdən ala biləcəyi həzzin ömrünü uzatmağa çalışırr.

Saat beşdə Barni Kirnan adlı birinin meyxanasına irland patriotları yığışırlar. Onlar ölkələrinə üz verən müsibətlərin səbəbini istismarçı ingilislərdə, bir də məkrli yəhudilərdə görürlər. Dostunun dəfniylə bağlı bir sığorta məmurunu soraqlayan Blum da bu girdaba baş vurur. Sərxoş patriotlar onların ingilislərə qarşı ekstremist çıxışlarını dəstəkləməyən Blumu gözümçıxdıya salıb əzirlər, lap axırda ingilislərdən qurtarıb yəhudilərə keçirlər. Blum onların əlindən çıxıb karetaya minəndə patriotlar onun arxasınca boş butulka tolazlayırlar.

Axşam saat səkkizdə Blum dəniz qırağındakı çimərlikdə oturub yaxınlıqdakı üç qızdan birinə baxa-baxa erotik fantaziyalara uyur, qızlar durduqları yerdən tərpənəndə Leopold ən çox bəyəndiyi qızın axsaq olduğunu görür. Az sonra saatının beşin yarısında dayandığından duyuq düşən Blumun beynindən sürətlə bir fikir keçir: yəqin Molli ona elə həmin saatın həmin dəqiqəsində xəyanət eləyib...

***

Arvadını görməyə Blumun həvəsi yoxdur, ona görə də evə qayıdışını mümkün qədər yubatmağa çalışır.

Saat onda ayaqları onu doğuş məntəqəsinə aparıb çıxarır, burada bir çoxuşaqlı qadın üç gündür bətnindəki növbəti körpədən azad ola bilmir. İçəri girəndə Blum bir dəstə cavanın yeyib içib hallandığını görür. Onların arasında Stiven Dedal, Bık Malliqan da var. Leopold da onlara qoşulub içir, gənclərlə söhbətləşir. Mamaça üç gündən bəri ağrı çəkən ananın, nəhayət, azad olduğunu deyəndə hamının kefi kökəlir, həm məclis, həm beyinlər daha da qızışır. Gənclər qərara gəlirlər ki, buradan durub meyxanaya daşlansınlar, məclisi orada davam elətsinlər.

Stivenlə bir dostu ümumxanaya getmək niyyətiylə dəstədən ayrılırlar. Nədənsə Blumun da Stivenə quşu qonur, o da bu iki gəncin izinə düşüb getməyə başlayır. Onu da deyək ki, Molli Leopold Bluma illər öncə bir oğlan da doğubmuş, ancaq zavallı körpə çox yaşamayıb, heç bir yaşına çatmamış tələf olub. İndi Stiven nədənsə Bluma həmin uşağın təcəllası kimi görünür, özündə bu oğlana qarşı bir doğmalıq hiss eləyir.

Gecə yarısı Blum özünü əxlaqsızlıq yuvasının tam göbəyində tapır. İçkinin təsirindən onu qara basır, ölüb getmiş valideynləri, gündüz nəfsinə yedirtdiyi qadınlar-qızlar, təsadüfən qarşılaşdığı adamlar gözünə görünür. Düşdüyü halın fizioloji nəticələri də özünü çox gözlətmir. Blum qədim peşə sahibinə qəlbinin ən dərin küncündə yatan intim sirləri, iyrənc fantaziyaları açıb söyləyir, içindəki kirli xəyalları, çirkin niyyətləri həvəslə faş eləyir.

Eyş-işrətin şıdırğı vaxtında Stivenin də gözünə anasının xəyalı görünür. Oğlan hövüllənib küçəyə qaçır, orada da əsgərlərlə davaya düşür. Blum onun ardınca gedib aranı birtəhər sakitləşdirir, yerə sərilib cəmdəyi toza bulaşmış gəncin üstünə əyiləndə sərxoş gözləriylə onun on bir il bundan qabaq tələf olmuş körpə oğlu Rudi olduğunu görür...

***

Bunun ardınca kitabın üç fəsildən ibarət üçüncü hissəsi gəlir. Leopold Blumla Stiven Dedal saat birdə özlərini gecə növbəsinə qalan faytonçulara xidmət göstərən bir çayxananın küncünə verirlər. Tez-tez qırılan söhbəti canlandırmaq üçün Blum bir ucdan üyüdüb tökür, Mollinin şəklini Stivenə göstərib, onu arvadıyla tanış eləmək üçün evinə aparmaq istəyir.

Bir-birinə söykənə-söykənə, rabitəsiz danışa-danışa yol yeriyən “ata-bala” saat ikidə Blumun evinə çatır. Qapını çətinliklə açıb mətbəxə keçirlər, kakao içib ordan-burdan danışırlar, sonra bağa çıxıb xırda ehtiyaclarını ödəyirlər, nəhayət, sağollaşıb ayrılırlar.

Arvadıyla yanaşı yatağına uzananda Blumun gözünün qarşısında cürbəcür xəyanət ssenariləri canlanır. Sayıqlayırmış kimi öz-özünə bir xeyli danışandan sonra onu yuxu aparır.

Leopold Blumun miskin odisseyası, “mifik” macəraları aşağı-yuxarı bunlardan ibarətdir. İyirminci yüzilliyin başında mif, əfsanə belə bir boz, puç, bayağı həyat gerçəkliyinin dibinəcən tənəzzülə uğradı. Sonrakı onilliklərdə mifə qayıdış siyasətdə fəlakətlə, sənətdə yüksəlişlə müşayiət olundu...

Sonuncu fəsil, deyildiyi kimi, yuxulu Molli Blumun nizamsız şüur axını, onun təhtəlşüurunun öz ifasında səsləndirilməsidir. Bir filoloq obrazlı şəkildə belə demişdi: elə bil qadının başının qapağını götürüb, beynindən keçənləri olduğu kimi yazıya almısan. O metoda bundan sərrast tərif vermək çətindir.

Fəxri Uğurlu

Davamı növbəti sayımızda...

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:49
embedMənbə:https://yeniazerbaycan.com
archiveBu xəbər 03 İyun 2025 08:30 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see232

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see221

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see211

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see170

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see166

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see158

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see156

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see145

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see144

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see137

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see136

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see135

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see134

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see133

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see132

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see131

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see128

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see126

Almaniya XİN rəhbəri: “Eurofighter”lərin Türkiyəyə göndərilməsinə müsbət baxırıq

18 Oktyabr 2025 06:28see122

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri