Icma.az
close
up
RU
Dünyanın ən böyük buz dağı hərəkət edir: 29 ölkədən böyük əraziyə malik aysberq

Dünyanın ən böyük buz dağı hərəkət edir: 29 ölkədən böyük əraziyə malik aysberq

Milli.az portalından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər yayır.

Dünyanın ən böyük buz dağı olan A23a, 38 illik mövcudiyyəti ərzində elm adamlarını dəfələrlə təəccübləndirib və yaxın gələcəkdə daha çox sürprizlərlə diqqət çəkməsi gözlənilir. 

Milli.Az "Express"ə istinadən xəbər verir i, bu nəhəng buz dağı ilk dəfə 1986-cı ildə Antarktikanın Veddell dənizinin cənubundakı Filçner Buz Şelfindən qopub. Lakin qısa müddət sonra dənizin dibinə ilişərək, 350 metr dərinlikdə "buz lövbəri" kimi sabit qalıb və 30 ildən artıq bir müddətdə oradan tərpənməyib.

Uzun fasilədən sonra yenidən hərəkətə keçdi

2020-ci ildən etibarən yavaş-yavaş əriməyə başlayan buz dağı bu proses nəticəsində hərəkətə keçib və səfərinə davam edir. A23a-nın hansı istiqamətdə hərəkət edəcəyi ilə bağlı müzakirələr hələ də davam edir. Elm adamları tərəfindən "ölməyə müqavimət göstərən buz dağı" adlandırılan bu parça, maraqlı geoloji proseslərin nümunəsi kimi qiymətləndirilir.

Nəhəng ölçülərə malikdir

A23a-nın ölçülərini təsəvvür etmək çətindir. Peyk ölçümlərinə əsasən, buz aysberqin orta qalınlığı 280 metrdir. Müqayisə üçün, İstanbulun 4. Levent bölgəsindəki Sapphire binasının hündürlüyü 261 metrdir. Buz dağının ümumi sahəsi isə 2400 kv.km-dir. Bu ərazi İstanbulun Anadolu tərəfindən (1898 kv.km) və Düzce şəhərindən (2492 kv.km) daha böyükdür. Həmçinin, Lüksemburq, Bəhreyn və Sinqapur kimi 29 ölkənin ərazisini üstələyir.

Cənubdan şimala hərəkət edir

Əvvəlcə yavaş hərəkət edən buz dağı, axınların və küləklərin təsiri ilə Antarktikanın cənubundan daha isti şimal sularına doğru irəliləyib. Hazırda A23a, "Buz Dağı Keçidi" adlanan və Antarktikanın üzən buzlarının əksəriyyətinin çıxdığı bir yolla Cənubi Corciya və Cənubi Sendviç adalarına doğru hərəkət edir.

Ərimə prosesi qaçılmazdır

Buz dağı zamanla parçalanaraq əriməyə davam edəcək. Peyk görüntüləri və sahəni müşahidə edən gəmilərdən alınan yaxın plan şəkillər bu prosesi aydın şəkildə göstərir. Hər gün buz dağından bəzən futbol meydançası, bəzən isə yük maşını ölçüsündə parçalar ayrılaraq dənizə düşür.

2023-cü ilin dekabrında sürətli axınların təsiriylə Antarktika Yarımadasının ucuna çatan aysberq, bölgədə üstünlük təşkil edən qərb küləkləri səbəbindən sonrakı istiqamətini proqnozlaşdırmağı çətinləşdirib.

2024-cü ilin aprel ayında, A23a buz dağı Antarktika Yarımadasının şimal-şərqində, Cənubi Orkney adalarına yaxın, 60-cı paralel boyunca təxminən 700 km məsafədə irəliləməyə davam edirdi. Elm adamları buz dağının daha isti sularda parçalanmasını və əriməsini gözləyirdilər.
Hərəkəti gözlənilməz şəkildə dayandı

Lakin avqust ayında A23a-nın dünyanın ən güclü okean axını ilə hərəkət etməli olduğu halda aylarla yerində döndüyü aşkarlanıb. Tədqiqatçılar, buz dağının, Qeoffri İnqram Teylor tərəfindən kəşf edilən və "Teylor sütunu" adlanan hidro-dinamik fenomenə qapıldığını düşünürlər. Bu fenomen nəticəsində A23a-nın illərlə bu yerdə sıxışıb qala biləcəyi ehtimal edilir.

Professor Mark Brandon bu barədə deyir:

"Adətən buz dağlarının müvəqqəti olduğunu, parçalanaraq əridiyini düşünürsünüz. Amma bu belə deyil. A23a "ölməyə müqavimət göstərən buz aysberqdir"dır".
Qlobal istiləşmə və təbii davranışın birləşməsi

A23a-nın Antarktika sahillərindən qopması qlobal istiləşmə ilə əlaqələndirilsə də, vəziyyət daha mürəkkəbdir. Çünki aysberq hələ də çox soyuq olan bir bölgədən ayrılıb. Bu tip böyük buz parçalarının qırılması təbiidir. Bununla belə, Antarktikanın digər bölgələrində istiləşmə nəticəsində daha çox buz parçası qopmuş və bu vəziyyət qitə buz şelflərinin çökməsinə səbəb olub.

Geoloji sübutlar və qədim istiləşmə dövrü

Okean dibindən çıxarılan nümunələrin təhlili göstərir ki, təxminən 1.2 milyon il əvvəl "Buz Dağı Keçidi" böyük buz axınına şahidlik edib. Tədqiqatçılar bunun Qərbi Antarktikanın buz şelflərinin əksəriyyətini parçalamış əvvəlki istiləşmə dövrünün sübutu olduğunu bildirirlər.

A23a-nın əriməsinin faydaları

A23a-nın əriməsi bəzi müsbət nəticələr də gətirə bilər. Böyük buz dağlarının əriməsi zamanı içərisində haps olmuş mineral tozları okeana daxil olur. Bu minerallar açıq okeanda qida zəncirinin əsasını təşkil edən mikroorqanizmlər üçün əhəmiyyətli qida mənbəyinə çevrilir./qaynarinfo

Milli.Az

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:159
embedMənbə:https://news.milli.az
archiveBu xəbər 11 Dekabr 2024 20:36 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see275

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see249

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see181

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see176

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see138

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see133

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see131

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see128

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see128

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see127

On dörd yaşlı futbolçu qız məktəbdəki zorakılığa görə intihar edib FOTO

19 Oktyabr 2025 04:02see126

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see126

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see126

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see124

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see123

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see122

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see122

“Ramiz Mehdiyevin qurduğu şəbəkənin bütün üzvləri ifşa olunacaq”

18 Oktyabr 2025 23:45see121
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri