Ermənistanın “çoxvektorlu” siyasəti, yoxsa Paşinyanın iki stulda oturmaq cəhdi Qərbin İrəvan oyunu KONKRET

Ermənistan 2025-ci ildə KTMT üzvlüyünü ləğv etməyəcək. Bu barədə ölkənin Xarici Kəşfiyyat Xidməti (SVR) bildirib. Bundan əvvəl müdafiə naziri Suren Papikyan bəyan edib ki, Ermənistan Rusiya ilə münasibətləri yüksək səviyyədə saxlamaqda maraqlıdır. Papikyan qeyd edib ki, Ermənistan de-fakto KTMT-də  iştirak etmir. Eyni zamanda İrəvan Rusiya ilə heç bir ikitərəfli sənədi ləğv etməyib və təşkilatdan çıxmayıb. Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) Ermənistan Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin (SVR) bəyanatına baxmayaraq, hələ də İrəvanı özünün müttəfiqi hesab edir.

KONKRET.az xəbər verir ki, bu barədə TASS-a qurumdakı mənbə məlumat verib:

“Təşkilatın Katibliyi Ermənistan Respublikasının Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin bu bəyanatından xəbərdardır. Bununla belə, biz Ermənistanı hələ də müttəfiq hesab edirik və İrəvanla qarşılıqlı əlaqəni davam etdiririk”. Bundan əvvəl Nikol Paşinyan KTMT-dəki fəaliyyətlərini dondurduqlarını bəyan edib. Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan bildirib ki, İrəvan KTMT-dən çıxmaq qərarı ilə bağlı bütün riskləri hesablayır. Lakin Ermənistan bununla bağlı konkret qərar verməyib. Ermənistan KTMT-ylə bağlı qərarını ötən ilin fevralında verib. Bir il əvvəl Nikol Paşinyan Ermənistanın KTMT-də fəaliyyətini dondurduğunu bəyan etdikdən sonra, təşkilata üzvlük haqqını ödəməkdən imtina olunub. Keçən ilin iyununda baş nazir Nikol Paşinyan Ermənistanın KTMT ilə münasibətlərində növbəti “məntiqi addım”ın təşkilatdan çıxmaq olacağını bildirmiş və bununla bağlı geri dönüş nöqtəsinin yaxınlaşmasına işarə etmişdi. Bir neçə ay sonra, dekabrın əvvəlində Paşinyan bəyan etdi ki, İrəvan KTMT-nin heç bir sənədinə veto qoymur, çünki o, özünü bu təşkilatdan kənar hesab edir. “Biz dedik ki, KTMT-nin fəaliyyətində iştirakımızı dondururuq. Bu o deməkdir ki, biz heç bir sənədin müzakirəsində iştirak etmirik”. Bunu  Ermənistan baş naziri parlamentdə çıxışında deyib.

Bu qəribə oyunları necə başa düşmək olar? Əgər siz çoxdan Qərbə üz tutmağınıza qərar vermisinizsə, niyə təşkilatdan çıxmaq proseduruna başlamırsınız? Bu suala  rusiyalı politoloq, “PolitRUS”  analitik şəbəkəsinin yaradıcısı  Vitali Arkov cavab verib. O, qeyd edib ki, Paşinyan eyni vaxtda bir neçə kresloda oturmağa çalışır: “İrəvanda bunu çoxvektorlu xarici siyasət adlandırırlar, amma əslində bu, fırıldaqçıların hiyləsidir. Paşinyan və komandasına elə gəlir ki, İrəvanın Moskva, Tehran, Brüssel, Paris və Vaşinqton üçün böyük dəyəri var və buna görə də hamını aldada bilərlər. NATO-ya tam üzvlük Ermənistan üçün əl çatan deyil. Hələ keçən ilin iyununda Pentaqonun o vaxtkı rəhbəri Lloyd Ostin NATO-nun hərbi departament rəhbərlərinin görüşündən sonra birbaşa bəyan etmişdi ki, Alyans yaxın gələcəkdə genişlənməni davam etdirmək niyyətində deyil. Güman etmirəm ki, İrəvanın NATO-ya üzv olmaq istəyi ilə bağlı bəyanatları səmimidir. Bu yaxınlarda Vaşinqtonda bağlanan qondarma sazişin bəndlərindən birində qeyd olunur ki, Ermənistan “NATO-nun himayəsi altında sülhməramlı missiyalarda iştirak etməyi” öhdəsinə götürür. Bütün dünya NATO-nun əslində hansı “sülhməramlı” fəaliyyət göstərdiyini çox yaxşı bilir. Keçmiş Yuqoslaviya, Əfqanıstan, İraq, Liviya sakinləri NATO-nun “sülhməramlıları” ilə çox yaxşı tanışdırlar. Beləliklə, Ermənistan ABŞ və NATO-nun bəyənmədiyi ölkələrə qarşı hərbi təcavüz üçün  tədarükçüsü rolunu oynayır. Vaşinqton və Brüsselin Tehrana ünvanladığı bəyanatları nəzərə alsaq, Ermənistan İrana qarşı müharibədə istifadə edilə bilər. Qeyd edək ki, Lloyd Ostin Cozef Baydenin ayrılan komandasının nümayəndəsidir və Donald Trampın Ağ Evə qayıtması ilə Pentaqonun bu məsələdə mövqeyi də dəyişəcək.

 Ermənistanın NATO-ya tamhüquqlu üzvlüyünün verilməməsi Alyansın onunla bütün əlaqələri məhdudlaşdıracağı anlamına gəlmir. Əksinə, NATO müxtəlif ört-basdır sxemləri vasitəsilə regionda mövcudluğunu gücləndirməyə davam edəcək.Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin NATO ölkələrinin digər orduları ilə təlim keçməsi Qərbin də marağındadır. Ona görə də biz artıq ABŞ-nin “Eagle Partner” şirkəti ilə birgə təlimləri müşahidə edirik. Qərb artıq Ermənistan ordusunun yenidən hazırlanmasına start verib. Bu, həm də rus silahlarından NATO ölkələrinin istehsal etdiyi silahlara keçidi nəzərdə tutur. İrəvanın almağa pulu yoxdur. Amma yeni silahlar almaq üçün Qərb onlara kredit ayıracaq”.

Ekspertə görə Paşinyan rejimi dərk edir ki, Azərbaycanla hərbi münaqişə başlayarsa NATO münaqişəyə qoşulmayacaq: “Mən 2020-ci ilin payızında baş verən hadisələri xatırlayıram. O zaman Qərb Ermənistanın müdafiəsinə qalxmadı. Onlar sadəcə rutin təəssüflərini ifadə etdilər və atəşkəsə çağırdılar. İrəvan Bakı ilə sülh müqaviləsi bağlamaq prosesini hər cür ləngitdiyinə, bütün iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrinin bağlanması ilə bağlı öhdəliklərini yerinə yetirmədiyinə, Ermənistanın hərbi təxribatlarına son qoymadığına görə, dinc vasitəçiliyin mümkün olma ehtimalı yüksəkdir. Moskvanın KTMT-də İrəvana müttəfiq olması tezliklə yenidən onlara lazım ola bilər. Digər tərəfdən, İrəvana aydın oldu ki, Paşinyan rejiminin nümayəndələri tərəfindən əsasən iqtisadi layihələrdən və Avrasiya İnkişaf Bankından Aİİ çərçivəsində faktiki olaraq bağışlana bilən kreditlərdən, eləcə də anti-Rusiya sanksiyalarından yan keçərək ixrac-idxal əməliyyatlarından əldə edilən super vəsaitlər, Ermənistanın KTMT-də qalması və onun ərazisində 102-ci Rusiya hərbi bazasının olması ilə birbaşa bağlıdır. Qərb Ermənistana Rusiyadan tam şəkildə qopmaq üçün heç nə təklif etmir. Söz verilsə belə, sonda aldadacaq. Bunun çox acınacaqlı nümunələri var”, – deyə Arkov bildirib.

Vəli Həsənoğlu,

KONKRET.az