Ermənistanın regiona xarici müdaxiləyə qapı açan siyasətinə qarşı olan tərəflər birlik göstərilməlidir

Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov bəyan edib ki, Gürcüstan üçün “3+3” formatında qapılar açıqdır. “Əvvəldən hamı razılaşdı ki, bizdə “3+3” formatı var və biz Gürcüstanın mövqeyinin şübhələrini başa düşürük, lakin gürcü nümayəndələri üçün oturacaq həmişə bu formatda olan iclas zalında olacaq”, - Rusiyanın baş diplomatı bildirib. Lavrov qeyd edib ki, bu yanaşma nazirlərin son iclasında təsdiqlənib. Xarici İşlər Naziri həmçinin Gürcüstanın hazırkı rəhbərliyinin ölkənin milli maraqlarına arxalandığını bəyan edib.

Xatırladaq ki, oktyabrın 23-də Tehranda Azərbaycan, Ermənistan, İran, Rusiya və Türkiyə Xarici İşlər nazirliklərinin rəhbərlərinin “3+3” formatında görüşü keçirilib. Bu danışıqlar formatı Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Cənubi Qafqazda “davamlı sülh və sabitliyi təmin etmək üçün regional əməkdaşlıq üçün yeni platforma” yaratmaq təşəbbüsüdür. Türkiyə lideri bunu 2020-ci ildə səsləndirib. Görüş ilk dəfə 2021-ci ildə Moskvada keçirilib, lakin Gürcüstan iştirak etməyib.

Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin (STM) baş məsləhətçisi Şəhla Cəlilzadə Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, 2024-cü ildə Gürcüstanda yaşanan hadisələr göstərdi ki, Avroatlantik inteqrasiya yolu onun üçün məqbul deyil və Gürcüstan, məhz Cənubi Qafqazı əhatə edən regional əməkdaşlıq platformasından daha çox fayda əldə edə bilər və bu əməkdaşlıq həm iqtisadi, həm siyasi istiqamətdə Gürüstan üçün faydalıdır: “Məsələn, gürcülər indiyədək əsasən Rusiyanın Cənubi Osetiya və Abxaziya separatizminə verdiyi dəstəyə görə 3+3 platformasında iştirak etmirdi. Lakin qərbyönümlü inteqrasiya ilə bağlı tarixi-siyasi qərarlardan geri-dönüşlə bərabər onlarda suverenliyini bərpa etmək ümidi də artdı. Bu səbəblədir ki, Gürcüstan rəsmiləri abxaz və osetinlərə barışıq, birlik mesajları ünvanlamağa başladılar”.

Şəhla Cəlilzadə

Politoloq qeyd edib ki, Gürcüstanın "3+3" formatlı əməkdaşlıqda iştirakı onun öz suverenliyini bərpa etməsilə bağlı Gürcüstan Parlamentinin vitse-spikeri Georgi Volskinin "3+3" platformasına ölkəsinin qayıda biləcəyini bəyan etməsi də, məhz bu amilin təmin olunması şərtinə bağlıdır.

Şəhla Cəlilzadənin fikrincə, bu, Lavrovun müvafiq açıqlamasına Gürcüstanın rəsmi cavabı sayıla bilər: “Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Gürcüstanın Azərbaycan və Türkiyə ilə birgə sıx əməkdaşlığı və gedərək artan nəqliyyat-logistika və enerji infrastrukturu layihələri onu Şərq-Qərb dəhlizinin mühüm bir parçasına çevirir ki, bu da məhz region ölkələri ilə ortaq şəkildə inşa edilən, regional sülh və sabitliyə töhfə verən layihələrin uğurlu gələcəyinin olduğunu deməyə əsas verir. Bu əməkdaşlıq "3+3" platforması çərçivəsində inkişaf etdirilərsə, həm də region üçün xarici təsirlərdən uzaq sabitlik adasının inşa edilməsi demək olar.

Platformanın davamlılığını təmin edəcək ən mühüm faktor - dövlətlərin müxtəlif qlobal və regional, o cümlədən ikitərəfli münasibətlər kontekstində yaşanan gərginlikləri uzun zaman müddətinə yaymaması və həll edə bilməsidir. Məsələn, son 1-2 ayda Rusiya ilə yaşadığımız gərginlik, yaxud 2021-ci ildən başlanan və 2024-cü ilədək davam edəm Azərbaycan-İran gərginliyi göstərilə bilər. Platforma çərçivəsində münasibətlər qarşılıqlı hörmət və ortaq fayda kimi dəyərlər əsasında formalaşarsa, uğurlu iqtisadi əməkdaşlığa və regiondankənar qüvvələrin təsiri fonunda vahid siyasi mövqe ortaya qoymağa zəmin yarada bilər. Bu əməkdaşlığın region üçün ən böyük töhfəsi sülh və sabitliyin qorunub saxlanılması ola bilər”.

Şəhla Cəlilzadə qeyd edib ki, hazırda Ermənistanın yürütdüyü siyasət regional əməkdaşlığın təsisinə zərbə olaraq dəyərləndirilə bilər. Çünki, xarici güclərin bölgəyə çəkilib gətirilməsinə yol açır. Odur ki, "3+3" formatının tam uğuru və davamlılığı ilk növbədə regionda mövcud problemlərin sülhlə yekunlaşmasından və bu sülhün əldə olunmasına regionun 3 böyük gücünün dəstəyindən asılı olacaq.

“Dünyada yaşanan geosiyasi proseslər bölgələrin yenidən şəkillənməsilə nəticələnir. Hakim güclər əl dəyişdirir və mövqelər yenidən sabitlənir. Odur ki, Cənubi Qafqazda yeni nizamın təsis olunmasına Ermənistanın Azərbaycanın sülh şərtləri ilə razılaşıb qurucu mövqe sərgiləməsi, Gürcüstan-Rusiya münasibətlərinin, Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşması, o cümlədən Türkiyə, Rusiya və İranın regiona dair milli mövqelərini uzlaşdıra bilməsi yol aça və bölgəmizin güclü geosiyasi çalxantılar olmadan yeni dünya trendləri ilə ayaqlaşmasına imkan verə bilər”-deyə politoloq bildirib.

İradə Cəlil, Bizimyol.info