Fahrettin Altun: Türkiyənin prioriteti hər zaman Suriyanın ərazi bütövlüyü və siyasi birliyinin qorunmasıdır

“Türkiyənin prioriteti hər zaman Suriyanın ərazi bütövlüyü və siyasi birliyinin qorunması olub. Türkiyə Suriya ərazisində heç bir siyasi mühəndislik və ya etnik bölgü cəhdlərinə heç vaxt dözməyəcək”

Bizimyol.info "AA"ya istinadən xəbər verir ki, bunu Prezidentin kommunikasiya direktoru Fahrettin Altun deyib.

Altun Avropa Birliyinin (Aİ) aparıcı yayım təşkilatlarından olan Euronews-un suallarını cavablandırıb və gündəmlə bağlı qiymətləndirmələr edib.

Altun Suriyadakı proseslər və Türkiyənin Suriya siyasəti ilə bağlı suala cavabında Türkiyənin tarixi boyu haqqın, ədalətin, məzlumun yanında olduğunu və Suriyada da bunu qoruduğunu bildirib.

Türkiyənin qardaş Suriya xalqının yaralarını sağaltmaq, inkişafına töhfə vermək və sülhə xidmət etmək üçün səmimi səylərini davam etdirdiyini bildirən Altun, bu baxımdan yerli xalqın sülh və təhlükəsizliyinə üstünlük verildiyini bildirib.

Altun suriyalı qaçqınların “könüllü, təhlükəsiz və ləyaqətli” şəkildə ölkələrinə qayıtmasının təmin edildiyini bildirib.

Suriyadakı hadisələri təkcə regional böhran deyil, həm də qlobal təsirləri olan həyati bir problem olaraq xarakterizə edən Altun: “Türkiyə olaraq bizim prioritetimiz Suriyanın ərazi bütövlüyünü, siyasi birliyini və unitar quruluşunu qorumaqdır. Çünki bu vəziyyət həm bölgənin nüfuzu, həm də Suriya xalqının gələcəyi üçün vacibdir”, - deyə bildirib.

Fahrettin Altun Türkiyənin əvvəldən Suriya xalqının qanuni tələb və hüquqlarını müdafiə etdiyini və xalqın iradəsinə hörmət etdiyini bəyan edib.

“Bu prosesdə Suriya xalqının öz gələcəyini təyin etmək üçün göstərdiyi səylər və müqaviməti əsas təyinedici amillər olub”, - deyən Altun açıqlamadan istifadə edərək belə davam edib:

“Prezidentimizin vizyonu çərçivəsində Xarici İşlər Nazirliyimiz gərgin diplomatik trafikdə fəaliyyəti ilə bölgədəki bütün tərəflərlə dialoq kanallarını açıq saxlayaraq Suriyanın ərazi bütövlüyünün qorunması və daimi sülhün bərqərar olması üçün böyük səylər göstərir. Bu baxımdan Türkiyənin Rusiya və İranla apardığı diplomatiya, Suriyada daimi sülh və sabitliyin bərqərar olması üçün beynəlxalq ictimaiyyətlə birgə hərəkət etmək səylərinin bir hissəsidir. Bu kontekstdə Türkiyənin prioriteti hər zaman Suriyanın ərazi bütövlüyü və siyasi birliyinin qorunması olub.

Türkiyə Suriya ərazisində heç bir siyasi mühəndislik və ya etnik bölgü cəhdlərinə heç vaxt dözməyəcək. Suriya ərazisində məskunlaşmış terror təşkilatlarının mövcudluğu təkcə ölkəmizin sərhəd təhlükəsizliyini deyil, həm də regionun sabitliyini təhdid edir. Bu səbəbdən Türkiyə terrorla mübarizədə tərəf tutmağa davam etməkdə qərarlıdır”.

Türkiyənin beynəlxalq aktorlarla əməkdaşlıq edərək ədalət və bərabərliyə əsaslanan həll yönümlü siyasət yürütdüyünü ifadə edən Altun: “Bizim üçün Suriya sadəcə qonşu ölkə deyil, bizi tarixi və humanitar bağların birləşdirdiyi coğrafiyadır. Türkiyə ədalətin müdafiəçisi və məzlumların hamisi olaraq bölgənin sülh və sabitliyi üçün səylərini davam etdirəcək”, - deyib.

Somali və Efiopiya danışıqlarında Türkiyənin vasitəçilik səylərinin Rusiya ilə Ukrayna arasında eyni şəkildə davam edib-etmədiyi sualına Altun, Türkiyənin prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın liderliyində sülh və sabitliyin bərqərar olmasında mühüm bir aktor kimi tarixi məsuliyyətini yerinə yetirdiyini vurğulayıb.

Altun Türkiyənin Somali ilə Efiopiya arasında aparılan danışıqlardan tutmuş Qara dəniz Taxıl Sazişinə qədər geniş sahədə vasitəçilik rolunu uğurla yerinə yetirdiyini vurğulayıb.

Türkiyənin Rusiya ilə Ukrayna arasında başlatdığı diplomatik prosesin bu baxımdan diqqətəlayiq bir nümunə olduğunu bildirən Altun: “İstanbul bu prosesdə sülh platforması kimi təqdim edildi və beynəlxalq səviyyədə böyük rəğbət qazanıb. Təbii ki, İstanbulda ölkələrin yenidən bir araya gəlməsi mümkün ola bilər. Bu çərçivədə Türkiyə sabitləşdirici güc olaraq həm humanitar məsələlərdə, həm də sülh danışıqlarının başlanması üçün hər cür dəstəyi verməyə hazırdır. Hesab edirik ki, Rusiya və Ukrayna arasında böhranın daha da dərinləşməsinin qarşısını almaq üçün bütün tərəflər konstruktiv və məsuliyyətli mövqe nümayiş etdirməlidir. Türkiyə olaraq təkcə regional sülhün deyil, qlobal sabitliyin də təmin edilməsi üçün hər cür səy göstərəcəyik”, - deyib.

Altun, Avropada ifrat sağçıların yüksəlişi və Almaniyanın Maqdeburq şəhərində anti-islamçının həyata keçirdiyi hücumla bağlı suala cavab olaraq, bu hücumu ən sərt şəkildə qınadığını bildirib, Alman xalqı və hökumətinə, eləcə də həlak olanların ailələrinə başsağlığı verib.

“Maqdeburqdakı hücumun islam əleyhdarı bir şəxs tərəfindən təşkil edilməsi faktı bir daha Avropada ifrat sağçıların və İslama qarşı düşmənçiliyin artdığı həyəcanverici ölçüləri ortaya qoyur”, - deyən Altun öz qiymətləndirməsində belə hücumların təkcə müsəlman icmalarını deyil, həm də Avropanın birgəyaşayış mədəniyyətini və sosial sülhü dərindən sarsıtdığını bildirib.

Altun, son illərdə Avropada ifrat sağçıların “yeni normal” kimi qəbul olunmağa başladığına və İslam əleyhinə çıxışların adi ritorikaya çevrildiyinə, nifrət cinayətlərinin artmasına və sosial qütbləşmənin dərinləşməsinə zəmin hazırladığına diqqət çəkib.

Avropadakı müsəlmanların sosial həyatlarında ayrı-seçkiliyə, iş həyatında təcrid olunmağa və getdikcə daha çox fiziki hücumlara məruz qaldıqlarını bildirən Altun sözlərini belə davam etdirdi:

“Lakin bu məsələni sadəcə islamafobiya kimi qiymətləndirmək olmaz, bu həm də Avropanın sosial birliyini təhdid edən ciddi təhlükəsizlik və insan haqları böhranıdır. Bu cür hadisələr açıq şəkildə nümayiş etdirir ki, müsəlmanların sistematik şəkildə kənarlaşdırılması və ayrı-seçkiliyi bu icmalara zərər vurmaqla yanaşı, Avropanın demokratiya, insan haqları və sosial həmrəylik kimi əsas dəyərlərini də aşındırır. Avropanın sülh və birgəyaşayış idealını bu problem qarşısında səssiz qalmaqla deyil, güclü iradə ilə kökünə gedərək həll yolu tapmaqla qorumaq olar. Ona görə də anti-islamizmlə mübarizə üçün aydın mövqe ortaya qoyulmalı və konkret addımlar atılmalıdır.

Nifrət cinayətlərinin qarşısını alacaq hüquqi tənzimləmələr həyata keçirilməli, sosial tolerantlığı və inklüzivliyi artıran təhsil və siyasət araşdırmalarına üstünlük verilməlidir. Bütün Avropa ölkələri kimi biz də fərqlərimizin sərvətimiz olduğunu dərk edərək hərəkət etməli və sosial həmrəyliyi gücləndirən siyasət həyata keçirməliyik. Əks halda sülhü və sabitliyi qorumaq mümkün olmayacaq”.

Fahrettin Altun Türkiyənin Aİ-yə üzvlük prosesi ilə bağlı sualı cavablandırarkən bildirib ki, Aİ-yə üzvlük məqsədi Türkiyənin strateji baxışının bir hissəsidir. Altun qeyd edib ki, bu proses təkcə xarici siyasət seçimi deyil, həm də demokratiyaya sadiqliyin, inkişaf və qlobal əməkdaşlıq səylərinin təzahürüdür.

Türkiyənin üzvlük hədəfindən heç vaxt vaz keçmədiyini vurğulayan Altun bu qiymətləndirmələri edib:

“2025-ci il bu mənada yeni imkanların yarana biləcəyi il ola bilər. Bununla belə, açıq şəkildə qeyd etməliyik ki, Avropa İttifaqının yanaşması bu prosesin müəyyənedici amillərindən biridir. Daha əvvəl də qeyd etdiyim kimi, Aİ beynəlxalq arenada fəal rol oynamaq istəyirsə, Türkiyəni üzv kimi qəbul etməlidir. Türkiyə hər zaman Aİ ilə əməkdaşlığı gücləndirməyə hazırdır. Əsas gözləntimiz üzvlük prosesində rast gəlinən ikili standartların aradan qaldırılması və konstruktiv dialoq mühitinin yaradılmasıdır. İnanırıq ki, önümüzdəki dövrdə xüsusilə qlobal və regional böhranlara ortaq həll yolu tapmaq üçün Aİ-nin Türkiyə ilə daha güclü əməkdaşlıq inkişaf etdirməsi zərurətini görəcəyik”.

Altun Türkiyənin süni intellekt strategiyası ilə bağlı suala belə cavab verib: “Türkiyə inkişaf etdirdiyi Milli Süni İntellekt Strategiyası ilə qlobal miqyasda dəyər yaradan davamlı süni intellekt ekosistemi qurmağa çalışır”, - deyib.

“Bu strategiya süni intellekt üzrə mütəxəssislərin hazırlanması, məşğulluğun artırılması, tədqiqat və innovasiyaların təşviqi, keyfiyyətli məlumatlara və texniki infrastruktura çıxışın genişləndirilməsi, sosial-iqtisadi harmoniyanın sürətləndirilməsi və beynəlxalq əməkdaşlığın gücləndirilməsi kimi çox mühüm məqsədləri ehtiva edir”, - deyən Altun açıqlamadan istifadə edərək belə davam edib:

“Türkiyə bu məqsədlərə çatmaq üçün çox səy göstərir. Süni intellekt strategiyamızın digər mühüm cəhəti bu texnologiyanın yaratdığı sosial-iqtisadi transformasiyada sosial, mədəni və insani dəyərlərin qorunmasına diqqət yetirməkdir. Bu prosesdə ən çox diqqət etdiyimiz məsələlərdən biri məlumat məxfiliyidir. Biz süni intellekt modellərinin aqressiv məlumat siyasətlərinə qarşı öz bulud strategiyamızı yaratmağı hədəfləyirik. Bu kontekstdə biz dezinformasiyaya qarşı mübarizəni bir siyasət sahəsi kimi təsis edirik və dəqiq məlumatın və həqiqətin üstünlük təşkil etməsi üçün bütün gücümüzlə işləməyə davam edirik. Rabitə Müdirliyi olaraq ictimaiyyəti çaşdıran və manipulyasiya edən yalanlara qarşıyıq, həqiqəti və doğru məlumatı yaymaq üçün qətiyyətlə mübarizə aparırıq. Türkiyə olaraq bu səylərlə təkcə rəqəmsal texnologiyaların məsuliyyətli istifadəsini deyil, həm də cəmiyyətin təhlükəsizliyini və dincliyini təmin etməyi hədəfləyirik”.

Fahrettin Altun, "Süni zəkanın gətirdiyi təhdidlərə münasibətiniz necədir?" sualını cavablandırarkən süni intellekt vasitələrinin dünyanı və bütün sektorları sürətlə dəyişdirdiyini bildirib.

Süni intellektin strateji ünsiyyətdə oyunu dəyişdirən bir güc olduğunu ifadə edən Altun, qısa müddət əvvəl elmi fantastika filmlərində təsəvvür edilə bilən fikirlərin indi hər kəsin asanlıqla əldə edə biləcəyi bir nöqtəyə gəldiyini söyləyib.

Texnologiyanın bu müsbət irəliləyişinin doğru məqsədlər üçün istifadə edilmədikdə rəqəmsal silaha çevrilmə potensialına sahib olduğuna diqqət çəkən Altun: “Alqoritmlər tərəfindən idarə olunan dünyada fərdlərin əks-səda kameralarında tələyə düşməsi sosial qütbləşməni gücləndirir və yalan həqiqəti əvəz edir. Bu vəziyyət süni intellektin etik prinsiplərlə idarə edilməli olduğunu bir daha ortaya qoyur”, - deyib.

Rabitə sahəsində süni intellekt və digər texnologiyaların təqdim etdiyi yeni imkanlar və təcrübələrin zəngin bir kommunikasiya ekosistemi yaratdığını bildirən Altun, aşağıdakı qiymətləndirməni etdi:

“Bu, neqativ dəyərlərin, yanlış məlumatların və dezinformasiyanın əsas insani dəyərlərdən kənara çıxdığı zaman qlobal informasiya mühitində yarada biləcəyi problem və çətinlikləri ortaya qoyur. Bu kontekstdə xüsusilə gənc fərdlər sosial media platformalarında süni intellektin formalaşdırdığı məzmunla qarşılaşdıqda həssas olurlar. Sürətlə qocalan dünya əhalisində hər yaşda olan fərdlər süni intellekt vasitəsilə məruz qaldıqları yalan məlumatlarla manipulyasiya olunmaq riski altındadır. Bu nöqtədə rəqəmsal təhdidlər haqqında məlumatlılığın artırılması və media savadının artırılması mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Həssas qruplar üçün zorakılığa, dağıdıcı dəyərlərə və dezinformasiyaya qarşı əsas etik kodların qurulması, bu prosesə xidmət edəcək məzmunun istehsalı və yeni sosial media mühitlərinin yaradılması zərurətə çevrilib”.

Həqiqətin devalvasiyasının günümüzün ünsiyyətçilərinin ən çətin problemlərindən biri olduğuna diqqət çəkən Altun deyib: "Süni intellektin dezinformasiyanı daha da yaya biləcəyini nəzərə alsaq, istifadə olunacaq süni intellekt alqoritmlərinin media sektorunda insan amilinin təsirini azaltmaqdansa, humanistləşdirilməsinin lazım olduğu aydındır".

İctimai sahədə xidmət göstərən rabitə sektorunun süni intellektin monopoliyasına buraxılmaması lazım olduğunu vurğulayan Altun çıxışını: “Rəqəmsal sahədə hərtərəfli transformasiyaları idarə etmək üçün qlobal əməkdaşlığın əhəmiyyəti hər gün daha çox hiss olunur. İnklüziv yanaşma çərçivəsində süni intellektin inkişafı və işləməsi üçün məhdudiyyətlərin müəyyən edilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Demokratik proseslərə və dövlətlərin daxili işlərinə müdaxilə etmək və ya zədələmək məqsədi daşıyan dezinformasiya və manipulyasiya hücumlarında süni intellekt texnologiyalarından istifadənin qarşısını almaq üçün qlobal səviyyədə zəruri ehtiyat tədbirləri görülməlidir”, - deyə yekunlaşdırıb.