Füzuli yaradıcılığına fərqli baxış

Etibar CƏBRAYILOĞLU
Dahi Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin təkrarsız yaradıcılığı hər zaman tədqiqatçı alimlərin diqqət mərkəzindədir. Yüz illərdir ki, elm xadimləri onun əsərlərini, poetik düşüncələrini müxtəlif aspektlərdən araşdırır və təhlil edirlər.

Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, UNESCO-nun Beynəlxalq Musiqi Komitəsinin üzvü, “Humay” Milli Mükafatı laureatı Lalə Kazımova da Füzuli yaradıcılığına nəzər salıb, ölməz söz ustadının qəzəllərini fərqli baxışdan tədqiq etməyə çalışıb.
Tanınmış musiqiçi alimin yeni nəşr edilən kitabı belə adlanır - “Füzuli qəzəlləri Azərbaycan musiqisində”.
Bu günlərdə “Şərq-Qərb” mətbəəsində işıq üzü görən nəfis kitabda Füzuli qəzəllərinin yüksək poetikası, daxili ritmi, vəzn və bəhr xüsusiyyətləri elmi əsaslarla araşdırılıb, qəzəllərin muğamlarımıza, musiqimizə təsiri geniş tədqiq edilib.
Lalə Kazımova yeni kitabını iki fəsilə bölüb. “Füzuli qəzəllərinin musiqi xüsusiyyətləri” və “Füzuli qəzəlləri Azərbaycan muğamlarında” adlı həmin fəsillərdə dahi şairin qəzəllərinin melodikası, musiqi xüsusiyyətləri və ölçüləri təhlil olunub. Eləcə də Üzeyir Hacıbəylinin “Leyli və Məcnun” operasındakı Füzuli qəzəlləri araşdırılıb. Nəşrdə Süleyman Ələsgərovun “Vətənimdir” romansı və Cahangir Cahangirovun “Füzuli” kantatası, Füzuli qəzəllərinin peşəkar bəstəkar yaradıcılığına təsiri kitabda geniş incələnib.

Musiqişünas alim tədqiqat obyekti kimi niyə məhz Füzulinin qəzəllərini seçib? Müəllif özü bunu yeni kitabında belə əsaslandırıb:
“Füzulinin qəzəlləri Şərq poeziyası xəzinəsinə xüsusi bir səhifə kimi daxil olmuşdur. Böyük ustadın yaratdığı qəzəllər məzmununun dərinliyi və emosionallığı, lirik təhkiyənin coşqunluğu ilə qəlb oxşayır...
...Füzuli qəzəli yeni zirvəyə yüksəltmişdir. Onun yaradıcılığında Azərbaycan qəzəli çiçəklənmə dövrünü yaşamışdır...
...Füzulinin qəzəllərində ustalıq hər cəhətdən özünü göstərir: həm daxili məzmunda, həm dəqiq lakonik formada, həm emosional ifadəlikdə və əlbəttə ki, xüsusi musiqilikdə. Təsadüfi deyil ki, əsrlər boyu Füzulinin qəzəlləri musiqiçiləri bir-birindən gözəl əsərlər yaratmağa ilhamlandırmışdır”.
“Füzuli qəzəlləri Azərbaycan musiqisində” kitabının elmi redaktoru akademik Zemfira Səfərova, rəyçiləri isə akademik Nizami Cəfərov və sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Ülkər Talıbzadədir.
Lalə xanım Kazımovanın yeni kitabının dahi Füzuli yaradıcılığını izləyənlər üçün dəyərli elmi mənbə olacağına ümid edir, musiqişünas alimə uğurlar arzulayırıq.