İlahiyyatçı Novruz bayramının qulaq fallarına inanmamağa çağırdı: Gələcəyi yalnız Allah bilir!

Bu gün Ramazan orucu və Novruz bayramının üst-üstə düşməsi ölkədə bayram ab-havasını fərqli edib.
Ramazanda dini ibadətlərlə məşğul olan şəxslərlə yanaşı, Novruzla əlaqədar qədim fal adətlərini icra edənlər də var. Qədim köklərə malik, üzük, ayaqqabı, duzlu qoğal, güzgü falları, qapıpusdu daha çox gənclər tərəfindən həyata keçirilir. Nəticədə, dini ibadətlər və qədim adətlər bir çox vətəndaşlarda çaşqınlıq yaradır. 

İlahiyyatçı, Hacı İbrahim Quliyev Modern.az saytına bununla əlaqədar geniş açıqlama verib. 

O deyib ki, bayram fallarına inanmaq mövhumat (xurafat) və ya mədəni ənənə kimi dəyərləndirilə bilər. Bu, hər insanın baxış bucağından asılıdır. İlahiyyatçı deyib ki, İslam dininə görə, gələcəyi bilmək yalnız Allaha məxsusdur. Quran deyir ki, “Göylərdə və yerdə olan qeybi Allahdan başqa heç kim bilmir" (Nəml, 65). 

Bu səbəbdən də gələcəyi öyrənmək üçün fallara inanmaq İslamda bəyənilmir və mövhumat sayılır.

Hacı İbrahim Quliyev bildirib ki, xalq mədəniyyəti və ənənəsi baxımından bayramlarda edilən bəzi fallar və niyyətlər (Novruzda qulaq falı, qapı pusmaq, üzük falı, suya baxmaq və s.) bir çox xalqlarda tarixi ənənə kimi yaşayıb.
"Bunlar bəzən əyləncə xarakteri daşıyır və insanlar bunları sadəcə maraq üçün edirlər. Əgər bir insan falı sadəcə əyləncə və adət kimi qəbul edirsə və ona ciddi şəkildə inanmırsa, bu, dini baxımdan o qədər də təhlükəli hesab edilmir.

Lakin bunun mövhumat  və psixoloji təsirləri mövcuddur. Falçılığa və bayram fallarına ciddi inanmaq insan psixologiyasına mənfi təsir edə bilər. İnsan həyatını fal və əlamətlərə əsasən idarə etməyə başlayır. Qərarlarını rasional düşüncə ilə yox, fal nəticələrinə görə verir. Bu, insanı xurafat və mövhumata sürükləyə bilər.
Deməli, əgər bayram falları əyləncə və mədəni adət kimi edilirsə, bu, təhlükəli deyil. Amma ciddi şəkildə inanmaq, onlara əsasən həyat qərarları vermək mövhumat və xurafat sayılır. Dini baxımdan falçılığa inanmaq tövsiyə edilmir və Quran tərəfindən rədd edilir. Əsas olan budur ki, insan ağlı və məntiqli düşüncəsinə güvənməlidir".

İlahiyyatçı oruc tutan şəxslərin həm dini, həm də tibbi qaydalara riayət etməli olduğunu da vurğulayıb:
 

"Çünki oruc həm mənəvi, həm də fiziki cəhətdən insanın sağlamlığına təsir edir. Dini cəhətdən riayət edilməli qaydalara əsasən, İslam dininə görə, orucun qəbul olunması üçün müəyyən şərtlər var. Bunlara sübh azanından əvvəl niyyət etmək, yemək və içməkdən çəkinmək, imsak və iftar vaxtlarına əməl etmək daxildir.

Sağlamlıq baxımından oruc tuta bilməyənlərin (xəstələr, yaşlılar və s.) oruc tutmaması və ya fidyə verməsi vacibdir. 

Tibbi cəhətdən riayət edilməli qaydalara görə, oruc tutan şəxs öz sağlamlığını da nəzərə almalıdır. Əks halda, oruc bədənə zərər verə bilər. Tibbi baxımdan riayət olunan qaydalara görə, iftar və imsak vaxtlarında az yeməli, sulu xörəklərə üstünlük verilməlidir". ‎
 

Zərif Sofiyeva