İllər sonra yenidən üzə çıxan sirr: Qəhrəmanlıq, yoxsa sabotaj?

Antarktikanın ən dramatik səfərlərindən birinə şahidlik edən "SS Terra Nova”nın qalıqları onilliklərdən sonra ilk dəfə ətraflı şəkildə görüntülənib. 

Qaynarinfo verir ki, kapitan Robert Falcon Skott və komandasının faciəli taleyini daşıyan bu gəmi, sadəcə okeanın dibində qalmış bir xatirə deyil, həm də hələ cavabsız qalan sualların sükutlu şahididir.

Qəhrəmanlıq yolunda faciəvi son

Bu gönderiyi Instagram'da gör

BBC News Mundo (@bbcmundo)'in paylaştığı bir gönderi

1884-cü ildə Şotlandiyanın Dandi şəhərində inşa edilən "SS Terra Nova” sərt qütb şəraitinə tab gətirmək üçün hazırlanmışdı. 1910-cu ildə Skottun rəhbərliyi ilə Antarktikaya yola çıxan ekspedisiyanın tərkibində Edvard Uilson, Lourens Oouts, Edqar Evans və Henri Bovers də yer almışdı.

1912-ci ilin yanvarında onlar Cənub Qütbünə çatmağı bacarıblar. Lakin burada norveçli səyyah Roald Amundsenin onlardan 34 gün əvvəl qütbə çatdığını görərək dərin məyusluq yaşayıblar. Dönüş yolunda ağır hava şəraiti, ərzaq çatışmazlığı və fiziki gücsüzlük ekspedisiyanın faciəvi sonunu gətirib.

Əvvəlcə Edqar Evans buz çatına düşərək həyatını itirib. Ardınca Lourens Oouts, yoldaşlarının sağ qalması üçün çadırdan çıxaraq fırtınaya doğru gedib. Son olaraq, Skott, Uilson və Bovers çadırda donaraq ölüblər. Onların cəsədləri və gündəlikləri səkkiz ay sonra tapılıb.

Shipwreck of SS Terra Nova Captured in Stunning Detail Off Greenland Coast https://t.co/Zk5XTCZ8lg pic.twitter.com/ns0YGKu23y

— ColombiaOne (@Co1ombia) September 4, 2025

Sirli iddialar: Sabotaj mümkündürmü?

Onillər boyu bu faciə pis hava və zəif logistika ilə izah olunsa da, son illərdə ortaya atılan iddialar hadisələrə başqa baxış gətirib. Avstraliyanın Yeni Cənubi Uels Universitetindən professor Kris Törni Britaniya Kitabxanasında tapdığı sənədlərə əsaslanaraq ikinci komandan Edvard Evansın əmrlərə qarşı çıxaraq bəzi həyati ərzaqları gizlədiyini və bunun ekspedisiyanı sabotaj etdiyini irəli sürüb.

Bu iddia "SS Terra Nova” səfərinin yalnız təbiət qarşısında məğlubiyyət deyil, həm də daxili etimadın sarsılmasının nəticəsi ola biləcəyini düşündürür.

Qalıqdan yeni ekosistemə

Gəminin qalıqları bu yaxınlarda "Motor Yacht Legend” araşdırma gəmisi tərəfindən görüntülənib. Su altında hələ də sükan, dirək və vinç kimi əsas hissələrin qalması diqqət çəkib. Rəngarəng dəniz canlıları isə gəminin ətrafında yeni bir mikro ekosistem formalaşdırıb.

A submersible dive has given a first look at the SS Terra Nova shipwreck off Greenland, decades after it sank.
It was the primary British Antarctic Expedition ship and was sunk during World War II.https://t.co/Uw06baebTQ pic.twitter.com/Mu3c8oFG51

— Sky News (@SkyNews) September 4, 2025

İngilis dəniz arxeoloqu Mensun Bound gəmini belə təsvir edir:

"Meşə ağacından hazırlanmış "SS Terra Nova" insan əli ilə inşa edilmiş ən möhkəm buz gəmilərindən biridir. Onun adı belə qütb qəhrəmanlığını xatırladır".

Son missiya

⚓️ Captain Scott’s Terra Nova filmed on sea floorhttps://t.co/1vzzAqZNWz

— The Telegraph (@Telegraph) September 3, 2025

"SS Terra Nova”nın son vəzifəsi II Dünya müharibəsi illərində sona çatıb. 1943-cü ildə Qrenlandiya yaxınlığında buz zədəsi alaraq okeanın dibinə enən gəmi, 2012-ci ilə qədər naməlum qalmışdı. İndi isə onun görüntülənməsi tarix və təbiətin kəsişdiyi nadir anlardan biri hesab olunur.

Aydın