İslam alimlərindən fərqli MÖVQE: Bu zəkatı hansı müsəlmanlar verməlidir?

Fitrə zəkatı oruc tutub, Ramazan ayının sonuna yetişən hər müsəlmanın verməli olduğu vacib bir sədəqədir.

Bu ibadət həm tutulan orucların nöqsanlarını bağışlayır, həm də cəmiyyətin yoxsul və imkansız üzvlərinə yardım etməklə sosial ədaləti təmin edir.

Fitrə zəkatı həmçinin imkanı yetən müsəlmanlar üçün zəkatın bir növüdür və məqsədi ehtiyacı olanlara yardım etməkdir. Fitr həm fərdi təmizlənmə, həm də cəmiyyətdəki sosial bərabərliyin gücləndirilməsi baxımından mühüm rol oynayır.

Bəs, bu günün Azərbaycanda, xüsusilə iqtisadi çətinliklər yaşayan ailələrə yardım baxımından fitrə zəkatı nə dərəcədə əhəmiyyətlidir?

Mövzu ilə bağlı Gununsesi.info o-ya danışan Milli Məclisin deputatı Ceyhun Məmmədov bildirib ki, dinimizə görə, hər bir müsəlman şəxs fitrə zəkatını verməlidir.

O, qeyd edib ki, Ramazan ayına xas əməllərdən biri də fitrə zəkatıdır.

“Fitrə zəkatının əsas məqsədi imkansız insanlara yardım etmək və onların bayramlarını daha sevincli keçirə bilmələrinə kömək etməkdir. Bu zəkatın məbləği, verilən ərzağın qiymətinə görə dəyişir. Məsələn, buğda ilə hesablanarsa, məbləğ daha aşağı, amma xurma və ya düyü ilə hesablanarsa, daha yüksək olur. Çünki bu ərzaqların qiymətləri fərqlidir.

Fitrə zəkatı yalnız dini bir məsələ deyil, eyni zamanda cəmiyyətimizə böyük təsir göstərən bir əməldir. Bu zəkat, cəmiyyətdəki sosial bərabərsizliyi azaltmağa və ehtiyacı olan insanlara dəstək olmağa kömək edir. Yardım olunan şəxslər bayramda maddi sıxıntılardan uzaq olur və bu da onların ruh halını yaxşılaşdırır.

Bəzi alimlər fitrə zəkatının yalnız ərzaqla verilməsini vacib sayır, amma bugünki həyat şəraitində bir çox alimlər fitrə zəkatının pul şəklində verilə biləcəyini bildirirlər. Çünki pul verildikdə, zəkatı alan şəxs öz ehtiyacına uyğun ərzaq və ya digər əşyaları ala bilər. Bu da daha faydalı olur.

Fitrə zəkatı yalnız imkansız insanlara verilməlidir və Ramazanın sonuncu gününə, ən geci isə bayram namazına qədər verilməlidir. Fitrə zəkatı verərək, həm cəmiyyətin həmrəyliyini artırırıq, həm də bir-birimizə dəstək olmuş oluruq. Sosial məsuliyyətimizi yerinə yetirərək, həmrəyliyi gücləndiririk və insanları bir-birinə yaxınlaşdırırıq”, – deyə o vurğulayıb.

Deputat əlavə edib ki, cəmiyyətdə fitrə zəkatına həssas yanaşmalı və yardıma ehtiyacı olan insanlara kömək edilməlidir:

“Belə günlərdə, yardımlaşmaq və bir-birimizə dəstək olmaq çox vacibdir. Cəmiyyəti qoruyan insanların bir-birinə dəstəyi, sosial bərabərliyi və ədaləti təmin edir. Biz hər kəs bu məsələdə fəal olmalı, birlik və həmrəyliyimizi möhkəmləndirməliyik.

Allah bütün oruc və dualarımızı qəbul etsin, dövlətimizi, xalqımızı, Prezidentimizi, birlik və həmrəyliyimizi qorusun”.

İlahiyyatçı Tural İrfan Gununsesi.info -ya bildirib ki, fitrə zəkatı İslam fiqhində zəkat olaraq adlandırılır, çünki sədəqə könüllü verilən ianədir, zəkat isə imkanlı və mükəlləf olan şəxslər üçün vacib bir ibadətdir.

“Qurani-Kərimdə zəkat çox ayədə namazla birlikdə xatırlanır, çünki namaz kimi zəkat da ibadət sayılır. Zəkat maldan, puldan, qızıldan verilən və müsəlmanların ildə bir dəfə müəyyən bir nisabla verdiyi ibadət növüdür. Ramazan ayında verilən fitrə də zəkat adlanır, çünki bu da vacibdir. Fitrə zəkatı yalnız gücü və imkanı çatan insanlara vacibdir. Fitrə verməməli olanlar isə ehtiyacı olanlardır, yəni onlara fitrə verilməlidir.

Oruc tutan və ya tutmaq imkanı olmayan şəxslər, ailələrinin sayı nəzərə alınaraq, adam başına təqribən 1500 qramdan 3 kq-a qədər (fərqli rəvayətlərə və məzhəblərə görə dəyişir – T.İ.) ərzaq və ya pulla yardımlarını ehtiyacı olanlara verirlər. Fitrə zəkatı, əsasən, xurma, buğda, arpa, düyü, qarabaşaq, lobya, pendir və mərcimək kimi ərzaqlarla verilir, çünki bu ərzaqlar gündəlik qida məhsullarıdır. Bu məhsulların miqdarı və dəyəri, müxtəlif insanların imkansızlıq və imkanlarını nəzərə alaraq fərqli şəkildə verilə bilər. Yəni, buğdaya imkanı çatan onun dəyərində, xurmaya imkanı olan isə xurma ilə verməlidir.

Yaxşı olar ki, imkanı geniş olan adamlar daha çox miqdarda və daha böyük məbləğdə zəkat versinlər.

Həzrət Muhəmməd Peyğəmbər (s) buyurur ki, zəkat malı bərəkətli edir, təmizləyir və saflaşdırır. Zəkat vermək, bədənə qan aldırmaq kimidir; bədən təmizlənir və yerinə təzə, sağlam qan formalaşır. Zəkat malı azaldmaz, əksinə bərəkətini artırar. Allah yolunda verilən mal və pul mütləq faydalıdır”, – deyə o bildirib.

T. İrfan qeyd edib ki, fitrə zəkatı yalnız kasıblara yardım etməkdən ibarət deyil, eyni zamanda onların həyatını asanlaşdırır, bayramı yaşamağa imkan verir və cəmiyyətdə birlik və həmrəylik yaradır.

“Fitrə, oruc tutan insanların yalnız öz bədənlərini yox, ruhlarını və əxlaqlarını da saflaşdırmalarına kömək edir. Ramazan boyunca oruc tutan bir insan, bir ay boyunca özünü kənara qoyaraq, ehtiyaclılara diqqət yetirmək və onlara yardım etmək mövzusunda daha çox şüurlu olur. Fitrə zəkatı da bu yardımı reallaşdırmaq üçün mühüm bir vasitədir.
Kasıblara verilən fitrə, onların bayramda şadlıq və sevinci yaşamağına imkan tanıyır. Bayram günü, kasıblar da digər insanlarla birlikdə sevincini paylaşa bilməli, evlərində ərzaq və pul olmalı və ailələri ilə bayramı qeyd etməlidirlər. Fitrə zəkatı bu baxımdan onların maddi çətinliklərini aradan qaldırmaq və bayramlarını həmrəylik içində yaşamaqlarını təmin etmək məqsədi daşıyır.

Həmçinin, fitrənin kasıblara verdiyi mahiyyət yalnız maddi yardım deyil, həm də sosial ədalətin gücləndirilməsi, bərabərlik və dostluq münasibətlərinin inkişafıdır. Kasıblar bu yardımla cəmiyyətin digər üzvləri ilə eyni sevinc və bayramı yaşamağa layiq olurlar. İslamda, zəkatın və fitrənin bu şəkildə verilməsi, cəmiyyətdəki hər bir fərdin bir-birinə dəstək olması, yardımlaşması və ehtiyacı olanların qayğısına qalınması kimi yüksək əxlaqi dəyərləri təbliğ edir.

Fitrə zəkatı həmçinin, cəmiyyətin kasıb təbəqəsinə qarşı həssaslıq və şəfqət göstərməyə, onların həyat şəraitini yaxşılaşdırmağa və həmrəyliyi artırmağa yönəlmiş mühüm bir addımdır. Bu, həm dini, həm də sosial baxımdan böyük əhəmiyyət kəsb edən bir ibadət və məsuliyyətdir”, – deyə ilahiyyatçı əlavə edib.

T.İrfan vurğulayıb ki, Ramazan ayında insanlar yalnız bədənlərini deyil, ruhlarını da saflaşdırmalıdırlar:

“Əgər bir şəxs Ramazan boyu oruc tutub, namaz qılıb, amma ayın sonunda əxlaqını və davranışlarını müsbət yöndə dəyişməyibsə, deməli, onun orucu yalnız pəhrizdən ibarət olmuş olur. Bu ibadətlərin əsas məqsədi insanları mənəvi cəhətdən təmizləməkdir. Peyğəmbərimizdən soruşmuşdular ki, qıldığımız namazın qəbul olduğunu necə bilək? Həzrət Muhəmməd (s.a.s) buyurub: “Əgər namaz sizi pis əməllərdən çəkindirirsə, demək, qəbul olub. Yox, əgər çəkindirmirsə, deməli, qəbul olmayıb”.
Eyni şey oruc üçün də keçərlidir. Mən çox adam görürəm ki, Ramazan ayında oruc tuturlar, amma yenə də günahlarla, qeybətlə, şər-böhtanla, fitnə-fəsadla məşğul olurlar. Bu isə deməkdir ki, onların orucu qəbul olunmayıb, çünki qəbul olunmuş oruc insanı pis əməllərdən çəkindirər.

İbadətlər təmənnasız və fərqinə vararaq edilməlidir. Zahiri şəkildə, borc ödəyirmiş kimi ibadət etmək, əslində, ticarət etməkdir. İbadətin əsas məqsədi insanın mənəvi dünyasını təmizləmək və onu Allah yolunda düzgün yaşamağa yönəltməkdir”.

T. İrfan sonda onu da vurğulayıb ki, pul məbləği açıqlamaq və ya miqdar müəyyən etmək düzgün deyil:

“İbadətlər pulla alınıb sayılmır və onun qiyməti ölçülə bilməz. Sadəcə olaraq, qaydanı düzgün şəkildə izah etmək lazımdır ki, insanlar öz imkanlarına uyğun olaraq nə qədər fitrə verməli olduqlarını müəyyən etsinlər. Hamı üçün eyni məbləğ açıqlayanda, kasıb və imkansız təbəqə buna etiraz edir və hətta düşünürlər ki, bu, dinin əmridir. Bu cür yanlış başa düşülmələr dinə qarşı mənfi münasibət yarada bilər. Dinimiz ədalətsiz deyil ki, kasıba da, varlıya da eyni məbləğ təyin etsin. Dinimiz, hər kəsin imkanlarına uyğun olaraq fitrə verməsini tələb edir və bu prinsipi izah edərkən diqqətli olmaq vacibdir”.

Şəbnəm Rəhimova

Gununsesi.info