Icma.az
close
up
RU
“Meymunçiçəyinin ölüm faizi təxminən 3 6% dir”

“Meymunçiçəyinin ölüm faizi təxminən 3 6% dir”

Icma.az xəbər verir, Saglamolun saytına əsaslanaraq.

Həkim-infeksionist Nilufər Məmmədova

Bu gün ölkəmizdə ilk meymunçiçəyinə yoluxma faktı qeydə alınıb. Həkim-infeksionist Nilufər Məmmədova Səhiyyə TV-nin STV Xəbər proqramına verdiyi müsahibədə bu virusun pandemiyaya səbəb ola bilmə ehtimalından bəhs edib.
Mütəxəssis bildrib ki, bu hal yeganə olduğu üçün həmin şəxs və onunla konktaktda olanlar nəzarətə götürüldüyü üçün və xəstəliyin yoxduruculuq səviyyəsi aşağı olduğuna görə sürətlə yayılması gözlənilmir.
Bu xəstəlik səpkilər başladığı andan itənə, qabıq qoyana kimi yoxlucu olur. Bu müddət ərzində kontaktda olduğu şəxslərin yoluxma ehtimalı var, deyə Nilufər Məmmədova bildirib.

İnfeksionist həmçinin bu xəstəliyin yayılma tarixi barədə də məlumat verib:

“Meymun çiçəyi xəstəliyi ilk dəfə 1970-ci ildə Konqo Demokratik Respublikasında, 9 yaşlı uşaqda aşkar edilib. O vaxtdan etibarən bu xəstəliyə, əsasən Afrika qitəsinin Mərkəzi və Qərb bölgələrindəki tropik meşələrdə rast gəlinib. Afrikadan kənarda ilk yoluxma halı isə 2003-cü ildə ABŞ-da qeydə alınıb.
2022-ci ilin yanvar ayından 2024-cü illin sonlarınadək 120 ölkədə xəstəliyin aşkarlanma faktı qeydə alınıb. Yoluxma halları geniş vüsət almadığı üçün pandemiya sayılmır.
Bu hal, endemik bölgədən gətirilmiş heyvanlarla təmas nəticəsində baş verib və 70-dən çox insanın yoluxmasına səbəb olub.
Növbəti illərdə də səyahət edən şəxslər arasında yoluxma halları müşahidə edilib.
2022-ci ilin may ayında isə xəstəlik qeyri-endemik ölkələrdə də yayılmağa başlayıb və bu tendensiya ilə xəstəliyin təyin edildiyi ölkələrin sayı sürətlə artıb.

Meymun çiçəyi virusu Poxviridae ailəsinə, Orthopoxvirus cinsinə mənsubdur. Təbii çiçək virusu ilə eyni ailədən olan bu virus, DNT tərkiblidir və zoonozdur.Yəni, insanlar bu virusa heyvanlardan yoluxa bilir. Əsas yoluxma mənbəyi gəmiricilər və primatlardır. Meymun çiçəyi virusunun iki tipi mövcuddur:
• Mərkəzi Afrika (Konqo hövzəsi) tipi – daha ağır xəstəlik və yüksək ölüm halları ilə xarakterizə olunur.
• Qərbi Afrika tipi – daha yüngül formada təzahür edir.

Təbii çiçək virusundan fərqli olaraq meymun çiçəyi xəstəliyi daha az yoluxdurucu xüsusiyyətə malikdir və əksər hallarda ölümcül deyil. Ölüm faizi təxminən 3-6% arasındadır. Bununla belə, xəstəliklə mübarizə aparmaq və yayılmasının qarşısını almaq üçün gigiyena və qoruyucu tədbirlərin həyata keçirilməsi vacibdir.”

Nilufər Məmmədova xəstəliyin əlamətləri və gedişindən də bəhs edib:

“Meymun çiçəyi virusunun inkubasiya dövrü (virusun bədənə daxil olmasından simptomların yaranmasına qədər keçən müddət) orta hesabla 6-13 gündür. Lakin bəzi hallarda bu müddət 5-21 gün arasında dəyişə bilər. Xəstəlik özünü aşağıdakı əsas əlamətlərlə göstərir:
• Halsızlıq, qızdırma, baş və əzələ ağrıları
• Üz və ətraflarda, ovuc və ayaq altında səpgilər
• Ağız boşluğu, cinsiyyət orqanı və gözlərin selikli qişasında (konyunktiva) səpgilər
• Limfa düyünlərinin böyüməsi (limfadenopatiya)

Səpgilər müəyyən ardıcıllıqla inkişaf edir və bir neçə mərhələdən keçir:
makula (yastı qırmızı ləkələr) → papula (qalxmış səpgilər) → vezikul (maye ilə dolu qabarcıqlar) → pustula (irinlə dolu qabarcıqlar) → qabıq. Xəstəlik ümumilikdə 2-4 həftə davam edir.

Limfadenopatiya, yəni limfa düyünlərinin böyüməsi, meymun çiçəyinin fərqləndirici xüsusiyyətlərindən biridir. Bu, xəstəliyi digər səpgili xəstəliklərdən, məsələn, su çiçəyi və qızılcadan ayırmağa kömək edir. Lakin nadir hallarda xəstəlik ağırlaşa bilər. Bu ağırlaşmalara aşağıdakılar daxildir:
• İkincili infeksiyalar
• Bronxopnevmoniya
• Sepsis (qan zəhərlənməsi)
• Ensefalit (beyin iltihabı)
• Korluqla nəticələnə bilən buynuz qişa infeksiyası

İmmunitet çatışmazlığı olan şəxslər bu xəstəlik üçün yüksək risk qrupuna aiddir.”

Mütəxəssis meymunçiçəyinin diaqnostika və müalicə üsullarını da açıqlayıb:

“Meymun çiçəyi xəstəliyi diaqnostika üçün laboratoriya testlərinə ehtiyac duyur. Ən effektiv diaqnostika üsulu səpgidən götürülmüş nümunənin PZR (polimeraza zəncirvari reaksiyası) müayinəsidir. Seroloji üsullar (antigen və ya anticisimlərin təyini) spesifik olmadığı üçün tam dəqiq nəticə verməyə bilər.
Müalicə əsasən xəstəyə optimal qulluq göstərilməsindən və qidalanma rejiminə əməl edilməsindən ibarətdir. Əgər ikincili infeksiyalar rast gəlinərsə, dərhal tədbirlər görülməlidir. Meymun çiçəyi üçün xüsusi antiviral müalicələr hələ geniş yayılmamışdır. Bununla belə, təbii çiçək üçün hazırlanmış tecovirimat adlı antiviral dərman Avropa Tibb Assosiasiyası tərəfindən 2022-ci ildə meymun çiçəyi xəstəliyinə qarşı lisenziyalaşdırılmışdır.”

Nilufər Məmmədova mpox virusunun profilaktika və təhlükəsizlik tədbirlərindən də danışıb:

“Meymun çiçəyi xəstəliyinin qarşısını almaq üçün bir neçə tədbir görülməlidir:
• Yoluxmuş şəxslərdən və heyvanlardan uzaq durmaq
• Heyvan mənşəli məhsulların tam bişirildiyinə əmin olmaq
• Şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmək

Meymun çiçəyi virusuna qarşı spesifik peyvənd mövcuddur. Keçmişdə təbii çiçək xəstəliyinə qarşı istifadə edilən peyvəndin meymun çiçəyinə qarşı 85%-ə qədər təsirli olduğu sübut edilib. Hal-hazırda bu peyvəndin istifadəsi geniş yayılmayıb. Bununla belə, 2019-cu ildə yeni iki dozalı bir peyvənd təsdiq edilmiş və profilaktika məqsədilə bəzi yüksək risk qrupuna daxil şəxslər üçün istifadəyə verilib.”

Meymun çiçəyi xəstəliyi qlobal səviyyədə böyük əhəmiyyət kəsb edir. Keçmişdə çiçək xəstəliyinə qarşı peyvəndin qoruyucu təsiri olmub. Lakin çiçək xəstəliyinin aradan qaldırılmasından sonra peyvənd kampaniyalarının dayandırılması meymun çiçəyi xəstəliyinə həssaslığın artmasına səbəb ola bilər. Gələcəkdə xəstəliyin daha geniş yayılmasının qarşısını almaq üçün həm fərdi, həm də qlobal səviyyədə tədbirlər görülməsi zəruridir.”

Saglamolun.Az


Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:153
embedMənbə:https://saglamolun.az
archiveBu xəbər 18 Yanvar 2025 13:54 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see186

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see154

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see147

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see141

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see137

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see132

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see131

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see128

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see128

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see127

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see127

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see124

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see124

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see123

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see123

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see122

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see121

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri