Nə pakistanlılar, nə də doğum əmrləri doğum nisbətini xilas etməyəcək...

...Əvvəla xatırladım ki, SİA bu mövzuya dünən də toxunmuşdu. Özü də elə Belarusun timsalında.

Deməli, dünən “Belstat”ın 2024-cü il üçün Belarusda doğum və ölüm göstəriciləri ilə bağlı məlumatları açıqlanıb.

Belə ki, ötən il bu ölkədə 58 938 nəfər doğulub, 115 124 nəfər isə ölüb.

...Hər min nəfərə 6,5 doğum və 12,5 ölüm düşür.

İndi Belarusda sual olunur: vəziyyəti düzəltmək üçün dövlət nə edə bilər?

Bəs digər Avropa ölkələrində demoqrafiya ilə bağlı vəziyyət necədir?

Beləliklə, mövzu ilə bağlı belaruslu fəal Stanislav Solovey danışıb.

O, qeyd edir ki, doğum nisbətlərinin azalması ümumavropa tendensiyasıdır.

Təbii ki, əvvəlki kimi, yəni qadını təhsil almaq, işləmək hüququndan məhrum edib ev işləriylə məşqul olub nəsil artırmağa məcbur etmək zamanı arxada qalıb.

...İndi valideynlər təkcə övlad sahibi olmaq deyil, həm də onu təmin etmək, təhsil vermək istəyirlər. Mövcud böhranı nəzərə alsaq, bu, doğum səviyyəsinin artmasına kömək etməyəcək. Eyni zamanda müharibə və repressiyalar gedir, buna görə insanlar, xüsusən də gənclər çıxıb gedirlər.

...Vəziyyəti düzəltmək üçün bir çox ölkələr doğum səviyyəsini artırmaq, o cümlədən miqrantları cəlb etmək üçün proqramlar həyata keçirirlər.

Məsələn, Polşada 18 yaşına çatmamış hər uşağa ayda təxminən 200 avro ödənilir, ev və iş yaxınlığında özəl uşaq bağçaları şəbəkəsi inkişaf etdirilir.

Yəni şərait yaradılır ki, övladların dünyaya gəlməsi qadının həyatdan qopub, asılı vəziyyətə düşməsinə səbəb olmasın. Heç kim də qışqırmır ki, “...gəlin, doğum edək”.

...Belaruslu fəala görə, onun ölkəsində hökumətin bu məsələ ilə bağlı çox sadə yanaşması var: onlar insanların doğulmasını tələb edirlər, çünki onlar üçün insanlar əmək resursudur.

Və sual edir: başqa tədbirlər görülürmü?

Bəli, budur, başqa ölkələr də miqrantlar cəlb edilir.

Və bu yaxınlarda pakistanlılar Belarusa dəvət ediliblər. ...Analıq kapitalı, mənzil daha nə bilim nələr vəd edilib.

Tələb nədir, təbii ki, “doğuş”.

Solovey pakistanlıların Belarusa gələcəklərinə inanmır.

Əgər AB yaxınlıqdadırsa və maaşlar yüksəkdirsə, onların Belarusa getməsində nə marağı var?

Türkmənistandan həkimlərin gəlib belaruslarla işləməyə çağırışı ilə eyni şey. Belarusa gəlməyəcəklər, başqa ölkələrə gedəcəklər.

Maraqlırı, belə olan halda, yəni indiki vəziyyətdə nə etmək olar?

... Ən sadə şey gənc qızlardan soruşmaqdır: uşaq sahibi olmaq istəyirlərmi və qərarlarına nə təsir edə bilər?

Qoy əvvəlcə sosioloqlar bu məsələləri həll etsinlər.

Babanın oturub 20 yaşlı qıza necə təsir edəcəyinə qərar verəndə yox...

Daha çox belaruslunun doğulmasını istəyirsənsə, bunu bacaranlardan soruşun.

Bunun baş verməsi üçün onlara hansı şərtlər lazımdır?

Qızın beş il ərzində məqsədyönlü hədəf paylanması haqqında hekayəsini xatırlaya bilərik.

O, necə ailə qura bilər?

Etiraf etmək lazımdır ki, insanlar əmək resursu deyillər. Onlardan vəziyyəti necə gördüklərini soruşun.

...Mən repressiyalara son qoymağı xatırlatmayacağam, çünki həbsxanaya düşəcəyiniz üçün şikayət edə bilməyəcəyiniz ölkədə uşaqlar üçün plan qurmaq o qədər də əyləncəli deyil.

...Bunu anlamadım, Stanislav Soloveyin fikridir. Amma orada yaşayandır deyə, nə dediyini min ölçüb biçir...

Əli Babayev