Nəsli kəsildi və yenidən dirildi: Bir quş bütün xalqa öz ölkəsinin təbiətini qiymətləndirməyi necə öyrətdi?

Təbiətdə bir növün belə nəsli kəsilməsi ciddi fəsadlara səbəb ola bilər. Hindistanda baş verən oxşar hadisələr minlərlə insanın həyatını itirməsi ilə nəticələnib. Bu səbəbdən mövcud növləri qorumaq böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Qaynarinfo xəbər verir ki, Yeni Zelandiya bu məsələdə diqqətəlayiq bir nümunə olub. Burada nadir bir quş növü olan takaxenin yenidən aşkar edilməsi xalqı təbiətə qarşı həssas olmağa sövq edib. 

"Forbes" üçün məqalə yazan amerikalı təkamül bioloqu Skott Trevers qeyd edir ki, takaxe növü yarım əsrdən çox müddət ərzində nəsli kəsilmiş hesab edilib, lakin 1948-ci ildə yenidən aşkar olunub. Bu hadisə Yeni Zelandiyanın təbiəti qoruma səylərinin başlanğıc nöqtəsi olub.

Uça bilməyən, toyuq boyda olan bu quş növü vaxtilə Yeni Zelandiyanın hər iki əsas adasında geniş yayılmışdı. Lakin dünyanın başqa heç bir yerində rast gəlinmirdi.

Əsrlər əvvəl Şimal adasında takaxe populyasiyası tamamilə yox olmuş, XIX əsrdə isə Cənub adasında da eyni tale baş vermişdi. 1898-ci ildə bu növün tamamilə nəsli kəsilmiş elan edilmişdi. Lakin bu tam doğru deyildi.

Cənub adasının uzaq dağ vadilərində azsaylı takaxe koloniyası sağ qala bilib. 1948-ci ildə Te Anau gölü yaxınlığında qeyri-adi quş izləri aşkar edilib və həmin ərazidə maraqlı quş səsləri eşidilib.

Bunun ardından tədqiqatçılar Mörçison dağlarında araşdırma aparıblar. Bu çətin keçilən və kimsəsiz əraziyə ilk dəfə insanların ayaq basdığı ehtimal edilir. Məhz həmin dağlarda takaxe növünün azsaylı koloniyası aşkar olunub. Bu quşun yenidən kəşfi təkcə Yeni Zelandiyada deyil, bütün dünyada geniş əks-səda doğurdu və əhalini nadir növlərin qorunmasının vacibliyinə diqqət çəkməyə vadar edib.

"Yenidən kəşf dərhal hərəkətə keçmə çağırışına səbəb oldu, çünki mühafizəçilər və hökumət rəsmiləri bu nadir və ikonik növün qorunmasının vacibliyini dərk etdilər. İlk cavablardan biri quşların təbii yaşayış mühitinin zərər çəkməməsi üçün Murçison dağlarını qorunan ərazi elan etmək oldu. insan fəaliyyəti və ya təqdim edilən yırtıcılar", deyə Travers yazıb.

Yeni Zelandiya Vəhşi Təbiət Xidməti tez bir zamanda takaxenin sağ qalmasına həsr olunmuş ayrıca proqram yaradıb. İlkin səylərə yırtıcıların nəzarəti, yaşayış mühitinin bərpası və qalan əhalinin diqqətli monitorinqi daxildir.

Bu gün takaxe quşlarının sayı 500-ə qədərdir və daim artır. Bu, bütöv bir növ kimi hələ də kritik dərəcədə kiçik bir populyasiya olsa da, Yeni zelandiyalılar onların demək olar ki, tamamilə yox olmasına səbəb olan amillərin əksəriyyətini aradan qaldıra biliblər.

Aydın