Politoloq: Rubio bütün məsələlərə öz ölkəsinin maraqları prizmasından baxır

Vaşinqton sadəcə olaraq başqalarının xidmətlərini öz adına yazmağa çalışır

ABŞ-nin dünya qarşısında böyük qüsurları olmasaydı, onun tənqidlərini anlamaq mümkün olardı

ABŞ dövlət katibi Marko Rubio Ermənistan və Azərbaycanı davamlı sülh yoluna çıxarmaqda ABŞ Prezidenti Donald Trampın nailiyyətinin əhəmiyyətini vurğulayıb.

Bu barədə ABŞ Dövlət Departamentinin Rubionun təşkil etdiyi Transatlantik şam yeməyi ilə bağlı bəyanatında qeyd edilib.

Dövlət katibi sülhün qorunması və rifahın əldə edilməsi üçün Transatlantik tərəfdaşlığın əhəmiyyətini, NATO-ya üzv dövlətlərin çəkindirməni gücləndirmək üçün müdafiə xərclərini artırmaqla bağlı tarixi öhdəliyini və Rusiya-Ukrayna müharibəsinə son qoymaq üçün diplomatik əməkdaşlığın davam etdirilməsinin vacibliyini vurğulayıb.

Rubio həmçinin Çinin “bədxassəli təsiri”nə qarşı durmağın vacibliyini qeyd edib.

Yaxın Şərqdə sabitliyə nail olmaq üçün birgə əməkdaşlıq, o cümlədən İranın heç vaxt nüvə silahı inkişaf etdirməməsi və ya əldə etməməsini təmin etmək, Ermənistan və Azərbaycanı davamlı sülh yoluna çıxarmaqda ABŞ Prezidentinin nailiyyətindən bəhs edib.

Qeyd edək ki, dövlət katibi Marko Rubio Aİ və NATO-ya üzv ölkələrin xarici işlər nazirləri, NATO-nun Baş katibi Mark Rutte, Avropa İttifaqının Ali Nümayəndəsi Kaya Kallas, Azərbaycan, Ermənistan, İsveçrə və Ukraynanın xarici işlər nazirləri ilə 2025-ci il Transatlantik şam yeməyinə ev sahibliyi edib.

Politoloq Tofiq Abbasov Sherg.az-a deyib ki, həmişə fövqəl qüvvələrin nümayəndələri öz xidmətlərini, gördükləri işləri bir qədər şişirdilmiş formada cəmiyyətə təqdim ediblər:

"Sonradan onların ətrafında geniş PR kampaniyaları qurulur. Sanki bu qüvvələri olduğundan da daha böyük miqyasda təsvir etməyə çalışırlar. Bu, bəlli məsələdir. Ancaq indiki dövrdə artıq pragmatizm mərhələsi başlayıb. Məsələn, hazırda BMT-nin 80-ci Baş Assambleyası keçirilir. Bu, dünyanın ən nüfuzlu və ən geniş beynəlxalq qurumudur. Burada bütün dövlətlər bir araya gəlir. BMT-dən böyük gözləntilər var və gələcəkdə də olacaq. Amma biz görürük ki, bu gözləntilər çox vaxt doğrulmur.

Əsas problem odur ki, ilk növbədə böyük dövlətlər bu qurumun fəaliyyətinə mane olurlar. Burada xüsusilə rəsmi Vaşinqtonun rolunu qeyd etmək lazımdır. ABŞ ən böyük donor ölkə olduğu üçün çalışır ki, BMT-ni özünün alətinə çevirsin. Bu isə düzgün yanaşma deyil. Məsələn, BMT-də “veto” hüququ tamamilə ləğv olunmalıdır. Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvləri üzərində əlavə nəzarət mexanizmləri yaradılmalı, qərarlar isə sadəcə səs çoxluğu ilə qəbul edilməlidir. Belə olarsa, uzun illərdir davam edən mübahisələrə də son qoymaq mümkün olar. Rubionun çıxışına gəldikdə isə, o, bütün məsələlərə öz ölkəsinin maraqları prizmasından baxır. Bu, başadüşüləndir, amma obyektiv yanaşma deyil. Çini qara rəngdə təsvir etmək, onu destruktiv fəaliyyətlə ittiham etmək düzgün deyil. Dünyanı dəyişmək istəyənlər hər şeydən əvvəl özlərindən başlamalıdırlar. Əgər ABŞ-nin dünya qarşısında böyük qüsurları olmasaydı, onun tənqidlərini anlamaq mümkün olardı. Amma bu ölkənin ciddi çatışmazlıqları var. Məsələn, indi həm Donald Tramp, həm də Rubio deyirlər ki, guya bütün prosesləri və müharibə vəziyyətlərini məhz Ağ Evin sahibi dayandırıb. Bu yanaşma nə dərəcədə obyektivdir? Azərbaycan və Ermənistan məsələsində rəsmi Vaşinqton müəyyən dərəcədə təsir göstərmiş ola bilər. Amma Yaxın Şərqə tətbiq etdikdə bu, heç cür özünü doğrultmur. Çünki İsrail burada açıq şəkildə terror siyasətindən istifadə edir, dini icmaları məhv edir. ABŞ isə İsraillə bağlı qərarları dəstəkləyir. Bu, ədalətli mövqe sayıla bilməz. Rubionun iddiasına görə, guya ABŞ Hindistanla Pakistanı barışdırıb. Əslində Hindistanın baş naziri Modi açıq islamofob mövqeyi ilə tanınır. Lakin o özü də etiraf edib ki, burada ABŞ-nin heç bir rolu olmayıb. Əksinə, bu prosesdə vasitəçi rolunu Çin oynayıb. Rəsmi Vaşinqton isə sadəcə olaraq başqalarının xidmətlərini öz adına yazmağa çalışır".

Analitik əlavə edib ki, bu proseslərdə ABŞ-nin, xüsusilə də Donald Trampın müəyyən imkanları var:

"O, dünya siyasətinə yeni nəfəs gətirə, öz ölkəsinin mövqelərini dəyişərək daha sülhpərvər bir lider kimi çıxış edə bilər. Amma hələlik biz bunu görmürük. Rubioya gəldikdə isə, o, bir tərəfdən öz fəaliyyətini tərifləyir, digər tərəfdən Ağ Evin mövqeyini üstün göstərməyə çalışır. Bildirir ki, guya ABŞ olmasa, bütün dünya dağılacaq. Bu, həqiqətə uyğun deyil. Digər tərəfdən, Rubionun özü də müsbət reputasiyaya malik deyil. Çünki o, açıq şəkildə İsrail siyasətini dəstəkləyən siyasətçilərdəndir. Bu isə nə Yaxın Şərqdə, nə də İslam dünyasında qəbul olunur. Onun yanaşmaları o qədər subyektivdir ki, artıq dediklərinə şübhə ilə baxmaq lazım gəlir. Belə siyasətçilər öz sözlərinə və mövqelərinə daha dəqiq və məsuliyyətlə yanaşmalıdırlar. Əks halda, onların nüfuzu və reputasiyası ciddi şəkildə zədələnəcək. Cəmiyyət də görəcək ki, belə nümayəndələr fantaziyalarını həqiqət kimi təqdim etməyə çalışırlar".