Niyə daim yorğun oluruq? Son araşdırma sualın cavabını verir

Alimlər həddindən artıq gündüz yuxusuzluğu (EDS) probleminin bioloji səbəbini kəşf ediblər. Uzun illər psixoloji səbəblərə və ya digər yuxu pozuntularına bağlanan EDS; diabet, piylənmə və ürək xəstəlikləri riskini artıran ciddi bir vəziyyət kimi görünür.

Sherg.az xəbər verir ki, «eBioMedicine» jurnalında dərc edilən tədqiqat, gündüz yorğunluğunda qidalanma və hormonların mühüm rol oynadığını, “omeqa-3” və “omeqa-6” yağ turşularının isə gündüz yuxululuğuna qarşı qoruyucu ola biləcəyini göstərib.

Araşdırmada, hormonlar və qidalanma kimi xarici amillərdən təsirlənən 877 təbii metabolit (bədəndə olan molekullar) üzrə məlumat toplanıb. 6 min nəfərdən alınan qan nümunələri və iştirakçıların gün ərzində nə qədər tez-tez yuxuya getdiklərini qiymətləndirən sorğular nəticəsində EDS ilə əlaqəli yeddi metabolit müəyyən edilib.

Yuxu pozuntuları üzrə mütəxəssis Dr. Tariq Faquih deyib: “Araşdırmamız qidalanma və genetik amillərin EDS-də mühüm rol oynaya biləcəyini göstərir. Bioloji prosesləri anladıqca, EDS-nin niyə yarandığını, erkən əlamətlərini və xəstələrə necə kömək edə biləcəyimizi daha yaxşı anlayırıq”.

Nəticələr, xüsusilə yağlı balıq, yumurta sarısı və qoz-fındıq kimi qidalarda olan “omeqa-3” və “omeqa-6” yağ turşularının gün ərzində yuxululuq riskini azaltdığını ortaya qoyub.

Buna qarşılıq, fermentləşdirilmiş və çox yetişmiş qidalarda olan tiramin adlı başqa bir metabolit, xüsusilə kişilərdə həddindən artıq gündüz yuxululuğu riskini artırır. Tiraminin həmçinin gecə yuxusunu gecikdirdiyi və keyfiyyətini aşağı saldığı, bunun da gündüz yaşanan yuxululuğu gücləndirə biləcəyi qeyd olunub.

Mütəxəssislər əldə edilən nəticələrin EDS üçün qidalanma dəyişiklikləri kimi potensial müalicə hədəflərini ortaya qoyduğunu bildirərkən, tədqiqatın bəzi məhdudiyyətləri olduğunu və nəticələrin təsdiqlənməsi üçün daha çox araşdırmaya ehtiyac olduğunu vurğulayıblar.