“Onlar müttəhimləri döymək, onlara fiziki işgəncələr vermək yolu ilə cinayət işlərini saxtalaşdırmışlar...”

“Müttəhimlər Bağırov, Atakişiyev, Qriqoryan, Markaryan, Borşev və Yemelyanov günahsız adamları qanunsuz həbs etmiş, onları guya dövlət cinayətləri törətməkdə, Bağırova qarşı terrorçuluq aktı hazırlamaqda günahlandırmışlar...”

“Hökmranlar Allahdan qorxmur... Bəs onlar adi adamlardan, görəsən, daha nə ilə fərqlənir? Bu adamları hökm sahibi eləyən nədir görəsən: ağılmı, iradəmi, təsadüfmü, qanunauyğunluqmu?.. Bəlkə bu adamlar xalqların taleyinə- gah Allahın, gah da Şeytanın əli ilə Yuxarıdan- Göydən yazılır və buna görə dünyada adil və ali hökmdarlar olur, zalım və rəzil hökmranlar da...

İndi - gözümüzün qabağında tarixin boz sifəti bir daha dəyişərkən- dünyanı zaman-zaman öz hökmünə, öz iradəsinə tabe eləyənlərin fiziki və əxlaqi varlığı necə də aydın görünür!.. Və bu, suyu süzülən, qanı axan aydınlıqda Mir Cəfər Bağırovun tutqun, boz sifəti tarixin qəbiristanlığında elə bil ölü-ölü, soyuq-soyuq bizə baxır...”

Bu sətirlər 1993-cü ildə “Yazıçı” nəşriyyatında cəmi 60 min tirajla çap edilmiş və təbii ki, ölkəmizin geniş oxucu kütləsinin çox hissəsinə çatmamış “Mir Cəfər Bağırovun məhkəməsi” adlı kitabdandır...

Kitab sovet dövründə Azərbaycanın ən qəddar rəhbəri kimi tanınmış Mir Cəfər Bağırovun məhkəməsinin çoxcildli stenoqrafik materiallarından DTX-nın(o vaxt Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi) arxivində saxlanılan cəmi iki cildlik material əsasında hazırlanıb.

Kitabda XX əsrin 20-30-40-cı illərində baş vermiş və bütün keçmiş SSRİ xalqları kimi, Azərbaycan xalqının da bugünkü taleyindən dəhşətli izləri silinməmiş, ən kəskin dövrü 1937-ci ili əhatə etdiyindən ümumən “37-ci il” repressiyaları adlanan müdhiş olayların ölkəmizdəki baş fiqurantı, Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin sədri (1932–1933), Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Soveti yanında Azərbaycan Dövlət Siyasi İdarəsinin sədri (1926–1927, 1929–1930), Azərbaycan SSR Fövqəladə Komissiyasının sədri (1921–1926) və nəhayət, Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi (1933–1953) vəzifələrində çalışmış Mir Cəfər Bağırovun sənədlər əsasında təsvir edilən əməllərindən, həmin əməllər əsasında ortalığa çıxan ziddiyyətli şəxsiyyətindən bəhs edir.

Beləliklə, dəyərli Moderator.az oxucularını sözügedən kitabın ən maraqlı epizodlarıyla tanış edirik:

“İstintaq materiallarından...

(Əvvəli burada:)

“İttiham formulası

İstintaq müəyyən edib ki, müttəhim Bağırov xalq düşməni Beriyanın ən yaxın əlaltılarından biri olmaqla xəyanətkar planların həyata keçirilməsində müttəhim Sumbatov- Topuridzeni, Atakişiyevi, Qriqoryanı, Markaryanı, Borşevi, Yemelyanovu cinayətkar fəaliyyətə təhrik etmişdir. Beriyanın köməkliyi ilə Azərbaycan SSR-də bir sıra məsul vəzifələrə çatan Bağırov öz əlaltılarının Azərbaycan SSR FK-BSİ-XDİK DTN orqanlarında məsul vəzifələrə təyin olunmasına nail olmuşdur. Öz vəzifələrində düşmənçilik məqsədi ilə istifadə edən Bağırov, Atakişiyev, Qriqoryan, Markaryan, Borşev, Yemelyanov bir sıra ağır dövlət cinayətləri törətmişlər.

1.Bağırov Beriyanın Müsavat əks-kəşfiyyatındakı fəaliyyətindən xəbərdar ola-ola, ona cinayətkar keçmişini gizlətməyə hər cür kömək etmiş, bu yolda onu ifşa edəcək adamları aradan götürməkdən, məhv etməkdən, sənədləri arxivlərdən oğurlamaqdan belə çəkinməmişdir.

2. Müttəhimlər Bağırov, Atakişiyev, Qriqoryan, Markaryan, Borşev və Yemelyanov günahsız adamları qanunsuz həbs etmiş, onları guya dövlət cinayətləri törətməkdə, Bağırova qarşı terrorçuluq aktı hazırlamaqda günahlandırmışlar.

3. Döymək, fiziki işgəncələr vermək yolu ilə dustaqlardan özlərinə sərfəli yalançı ifadələr almaqla, cinayət işlərini saxtalaşdırmış, günahsız insanlara divan tutmaqda onlardan istifadə etmişlər.

4. SSRİ XDİK-nın xüsusi yığıncağından və Azərbaycan SSR XDİK-nın xüsusi “üçlüy”ündən öz cinayətkar məqsədləri üçün istifadə edən Bağırov, Atakişiyev, Markaryan, Borşev, Qriqoryan və Yemelyanov minlərlə günahsız insanların güllələnməsinə və ya uzun müddətə azadlıqdan məhrum edilməsinə nail olmuşlar.

Deyilənlərə əsaslanaraq:

– Azərbaycan SSR Quba şəhər sakini, 1895-ci ildə anadan olmuş Bağırov Mir Cəfər Abbas oğlu, RSFSR CM-nın 58-1 “b”; 58-8; 58-11 maddələrilə;

– Bakı şəhər sakini, 1903-cü ildə anadan olmuş Atakişiyev Ağasəlim İbrahim oğlu, RSFSR CM-nin 58-1 “b”; 58-8; 58-11 maddələrilə;

– Ermənistan SSR Qafan rayon Sevakar kənd sakini, 1902-ci ildə anadan olmuş Qriqoryan Xoren İvanoviç; RSFSR CM-nin 58-1 “b”; 58-8; 58-11 maddələrilə;

– Azərbaycan SSR Şuşa sakini, 1896-cı ildə anadan olmuş Markaryan Ruben Ambarsumoviç; RSFSR CM-nin 58-1 “b”; 58-8; 58-11 maddələrilə;

– Azərbaycan SSR Qusar rayon sakini, 1901-ci ildə anadan olmuş Borşev Timofey Mixayloviç; RSFSR CM-nin 58-1 “b”; 58-8; 58-11 maddələrilə;

– Tatarıstan MSSR, Takanış rayonun Taşliyar kəndinin sakini, 1902-ci ildə anadan olmuş Yemelyanov Stepan Fyodorovic; RSFSR CM-nin 58-1 “b”; 58-8; 58-11 maddələrilə

MÜQƏSSİR BİLİNİRLƏR.

İttihamnamə 2 mart 1956-cı ildə Moskva şəhərində tərtib olunub.

SSRİ Baş Prokuroru Həqiqi dövlət ədliyyə müşaviri R.Rudenko

Arayış

Müttəhim Sumbatov-Topuridze Yuvelian Davidoviç xəstə olduğu üçün onun üzərində istintaq işi dayandırılmışdır.

R.Rudenko