Qafqaz dağlarında buzlaqlar sürətlə əriyir

Dünya buzlaqları görünməmiş sürətlə yox ola bilər. Hər il tamamilə yoxa çıxan buz təbəqələrinin sayı 21-ci əsrin ortalarına qədər bir neçə minə çatacaq.

AzPost bildirir ki, alimlər belə xəbərdarlıqla “Nature Climate Change” jurnalında çıxış ediblər.

Jurnalda dərc olunan yeni bir araşdırmada “buzlaq itkisi ilə bağlı pik dövr” anlayışı- buzlaqların maksimum sayının daimi hesab edilə bilməyəcək qədər azaldığı və faktiki olaraq yoxa çıxdığı bir dövr təqdim olunur.

Modellərə görə, qlobal istiləşmə sənaye öncəsi səviyyələrdən 1,5°C yuxarıda məhdudlaşdırılarsa, pik 2041-ci ildə baş verəcək və bu zaman ildə təxminən 2000 buzlaq yox olacaq.

4°C-yə qədər daha güclü istiləşmə ilə bu pik 2050-ci illərin ortalarına doğru dəyişəcək və ildə təxminən 4000 buzlağa qədər güclənəcək. Bu, mövcud itki sürətindən üç-beş dəfə çoxdur.

Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, hazırda Yer kürəsində 200.000-dən çox buzlaq var. Lakin onların sayı dünya miqyasında, xüsusən də Alp, Qafqaz və And kimi kiçik dağ buzlaqlarının olduğu ərazilərdə sürətlə azalır. Bu bölgələrdə buzlaqların yarıdan çoxu növbəti iki onillik ərzində yox ola bilər. Lakin, Qrenlandiya və ya Rusiya Arktikasındakı kimi böyük buzlaqlar daha uzun müddət qala bilər, lakin zamanla təhlükə altında da qalacaq.

Alimlər vurğulayırlar ki, buzlaqların itirilməsi sadəcə ümumi buz kütləsi məsələsi deyil. Hər bir ayrıca buzlaq həyati əhəmiyyətli ekoloji və mədəni rol oynayır: çaylar və su anbarları üçün şirin su təmin edir, kənd təsərrüfatını və su elektrik stansiyasını dəstəkləyir və yerli icmalar üçün təbii və mədəni irsin bir elementidir. Müşahidə olunan bu tendensiya artıq dağ ekosistemlərində dəyişikliklərə səbəb olur, ənənəvi mövsümi su axınlarını pozur və bu bölgələrin sosial-iqtisadi dayanıqlığına təsir göstərir.

AzPost.az

Paylaş