Icma.az
close
up
RU
Qana bələnmiş yaddaş Bakıda erməni dövləti?!.

Qana bələnmiş yaddaş Bakıda erməni dövləti?!.

Turkstan.az portalından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər yayır.

Əkbər QOŞALI

Siyasi tarixin dərinliklərinə enəndə nə görürük? - Bəşəriyyətin xronikası sadəcə savaşlar və anlaşmalardan ibarət olmayıb, həm də, uzun illər unudulmağa məhkum edilən insan faciələrinin səssiz çığırtıları ilə doludur. Azərbaycanlıların 31 Mart 1918-ci ildə baş verən soyqırımı, təkcə bir xalqın tarixi faciəsi deyil, həm də imperialist oyunların qurbanı olan bir millətin yaddaşında silinməz iz buraxan hadisədir. Bu, yalnız keçmişin yox, eləcə də bu günün və gələcəyin geosiyasi kodlarını açlqlayır.

Soyqırımının arxasında nə dayanırdı?

I Dünya müharibəsi - çökməkdə olan imperiyaların qanlı izlər buraxdığı bir geosiyasi teatr idi. Osmanlı İmperiyasının zəifləməsi, Çar Rusiyasının çöküşü və bolşevik inqilabının yaratdığı xaos Qafqazları bir boşluğa sürükləmişdi. Bu boşluqdan yararlanan erməni millətçi dairələri və Bakı Sovetinin bolşevik-daşnak ittifaqı Azərbaycan əhalisinə qarşı amansız soyqırımı siyasətinə başladı.

1918-ci ilin mart-aprel aylarında daşnak-bolşevik qüvvələri Bakıda və digər bölgələrdə 30 mindən çox azərbaycanlını qətlə yetirdi. Bu, sadəcə etnik qırğın olmayıb, strateji və ideoloji məqsədlər daşıyan planlı bir etnik təmizləmə idi. Şamaxı, Quba, Qarabağ və Zəngəzurda həyata keçirilən kütləvi qırğınlar təkcə insanları fiziki məhv etmədi, həm də Azərbaycan xalqının mədəni-mənəvi yaddaşına hücum kimi baş verdi. Bütün əməli çalışma sahələri ilə yanaşı, məscidlər, mədrəsələr, qəbristanlıqlar, tarixi abidələr, mədəni miras, milli yaddaş hədəfə alındı. Xalq, ölkə böyük bir barbarlıqla, vandallıqla üz-üzə qalmışdı…

Mifik “Böyük Ermənistan” və gerçəkliyin əks-sədası

Soyqırımı törədənlərin öz əməllərini tarixdə (avand olmasa) “haqq davası” kimi göstərməyə çalışması da təəccüblü deyil. - XIX yüzildən etibarən erməni ideoloqları tərəfindən irəli sürülən əsassız “Böyük Ermənistan” xülyası, tarixi saxtalaşdırma siyasətinin bir bölümünə çevrilib. Halbuki, tarix gerçək faktlarla yazılır və bu gerçəklik onu göstərir ki, 1918-ci ilin hadisələri yalnız Azərbaycanın deyil, bütün bölgənin etnik-siyasi mənzərəsini dəyişdirmək məqsədilə törədilən genişmiqyaslı bir soyqırımı aktı idi. Ermənilər üçün bir dövlət qondarmaq lazım idi - ağaları belə düşünürdü - əslində, bu, bir layihə idi. Deməli, ermənilərin tarixdəki ilk dövlətini Tiflisi mərkəz alaraq qurmaq (bəlkə Stalin və digər gürcü bolşeviklər üzündən, başqa bir çox səbəbdən) alınmayınca, Bakı mərkəzli erməni dövləti qurmağa girişdilər. - Bəli, qırğınlar, Bakıda erməni dövləti qurmaq kimi çox çirkin bir məqsədlə törədilmişdi və ermənilərçün strateji anlam daşıyırdı.

O adıyaman layihə də alınmadığı üçün üçüncü variant işləmə alındı: ilk erməni dövləti İrəvan mərkəzli qurulası oldu. Tanrı qoymasa, A, B variantları baş tutmayınca, ermənilər C variantına razı oldu…

Yeri gəlmişkən, icrasının 100-cü ildönümündən başlayaraq, C variantı üzrə gerçəkləşmiş həmin o adıyaman layihənin “verimliliy”inin başa çatdığı barədə tutarlı iddialar vardır; sabah-birisigün, “layihə tamamən fəs edilmişdir” desələr, şaşırmayalım…

1918-dən günümüzə:

geosiyasi kontekstdə soyqırımın təsiri

Azərbaycan xalqı bu qanlı faciəni təkcə bir tarix səhifəsi kimi görmür, bu, milli kimliyimizin və geosiyasi gerçəkliyimizin önəmli bir parçasıdır. 1998-ci ildə Ümummilli lider Heydər Əliyevin imzaladığı “Azərbaycanlıların Soyqırımı haqqında” Fərman məsələyə dövlət səviyyəsində tarixi-hüquqi qiymət vermək üçün atılan çox vacib addım oldu.

2007-ci ildə Qubada kütləvi məzarlığın aşkarlanması, beynəlxalq ekspertizaların orada üzə çıxardığı həqiqətlər 1918-ci ilin mart qırğınlarının miqyasını yenidən dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırdı.

Azərbaycan diplomatiyası, bu gün xarici siyasət strategiyası çərçivəsində 31 Mart Soyqırımını təkcə hüquqi aspektdə deyil, həm də geosiyasi kontekstdə beynəlxalq müzakirələrə çıxarmaqdadır. Çünki soyqırımı, yalnız Azərbaycan tarixinin bir bölümü olmaqda qalmayıb, həm də Qafqazda etnik təmizləmə və geosiyasi manipulyasiyaların canlı sübutudur.

Tarixin dərsləri və gələcəyin çağırışı

1918-ci ilin mart-aprel faciəsi, yalnız bir xalqın yox, bütöv bir bölgənin tarixi travmasıdır. Unudulan tarix, təkrarlanmağa məhkumdur – bu gerçəklikdən çıxış edərək, Azərbaycan dövləti və xalqı, tarixinin bu qaranlıq səhifəsini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq üçün çalışmaqda haqlıdır. Tarix sadəcə keçmişin toplusu deyil, o, gələcək üçün də bir yol xəritəsidir.

5 il öncə tarixi Zəfərə imza atan qalib Azərbaycanın güclənən mövqeyi, beynəlxalq səviyyədə artan nüfuzu 31 Mart Soyqırımının gerçək mahiyyətinin dünya səhnəsində tanıdılması üçün yeni imkanlar açır.

31 Mart Soyırımı qurbanlarının qanı yerdə, ruhu narahatçılıqlar içində qalmayıb - öz ərazi bütövlüyünü, dövlət suverenliyini bərpa etmiş, güclü, müstəqil Azərbaycan bütün dönəmlərdəki şəhidlərimizin ruhunu şad edib!

Bu il Ramazan Novruzun - Yenigünün həmən ardınca bayram edilir və həm də, bayramın ikinci günü 31 Marta düşür… Bu, sanki ölkəmizin, xalqımızın yeni fəslini, ağırlığının-uğurluğunun keçmişdə qaldığını, bizə matəm yaşadanların dərsinin verildiyini, keçmişin qaramatından silkinib çıxmağımızı və Zəfərimizi simvolizə edir. Beş il öncəyədək ovqatımız, ictimai-siyasi, mədəni-mənəvi iqlimimiz belə deyildi, belə yaraşdırmalarımız yox idi…

Bəli, bu tarix, anım günü olmaqla birgə, həm də ədalət uğrunda mübarizənin simvoludur.

Soyqırımı qurbanlarının xatirəsi qarşısında borcumuz isə həqiqəti yaşatmaq və gələcək nəsillərə ləyaqətlə ötürməkdir.

Tarixdən çıxarılan dərslər bizə göstərir ki, belə faciələrin təkrarlanmasının qarşısını güclü dövlət və milli birlik sayəsində almaq mümkündür.

DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:84
embedMənbə:https://www.turkustan.az
archiveBu xəbər 29 Mart 2025 18:51 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Qadınlar hansı kişiləri daha çox sevirlər: dolğun, yoxsa arıq və əzələli olanları?

04 İyul 2025 00:45see145

Qəzzada 60 gün...

03 İyul 2025 08:15see135

Pezeşkian: Azərbaycan türkcəsində təhsil milli və beynəlxalq öhdəlikdir

04 İyul 2025 01:48see131

ABŞ 100 ə yaxın ölkəyə 10% rüsum tətbiq edəcək

04 İyul 2025 01:23see129

Meladzenin Yurmala konsertində qalmaqal olub

03 İyul 2025 08:23see124

İki qəsəbədə qaz təchizatı dayandırılacaq

03 İyul 2025 09:12see123

Bu yola yeni kamera quraşdırılıb: Belə edənləri çəkir VİDEO

03 İyul 2025 20:35see123

Merkel Trampın əl sıxmaqdan imtina etməsi ilə bağlı qalmaqalın təfərrüatını açıqladı

04 İyul 2025 04:35see123

Kiyev bombalanır: Yaşayış binalarında yanğınlar, dağıntılar

04 İyul 2025 03:23see122

Almaxanım ana oldu

04 İyul 2025 15:22see121

Almaniya Talibanla razılığa gəlmək niyyətindədir

03 İyul 2025 11:51see118

Küləkli hava: Sarı və narıncı xəbərdarlıq

04 İyul 2025 07:40see118

Şəhid qardaşı: Valideynlərim onun qalıqlarının tapıldığını eşitsələr də, dəfnini görmədilər

04 İyul 2025 18:41see118

31 il ötdü...

03 İyul 2025 07:57see118

Bu tarixdə Azərbaycanda istilər başlayacaq

04 İyul 2025 18:36see117

Pezeşkian: Azərbaycan İran əlaqələrində yeni səhifə açılıb

04 İyul 2025 18:54see116

Trampın gözlənilməz tarifləri və...

05 İyul 2025 00:26see115

Meksika millisi KONKAKAF Kubokunun finalına çıxdı

03 İyul 2025 09:32see114

Bu məhsul marketlərdən yığışdırılır Təhlükəli bakteriya aşkarlanıb

05 İyul 2025 04:04see113

Yox olan varlıq, var olan yoxluq: Yaradılışın sirri harada gizlənir? ELMİN SONU (XXIX YAZI)

04 İyul 2025 14:31see112
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri