Icma.az
close
up
RU
Sazlı, sözlü kəlağayı günləri

Sazlı, sözlü kəlağayı günləri

Xalq qazeti portalından əldə olunan məlumata əsasən, Icma.az xəbər verir.

Məlum olduğu kimi, UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Hökumətlərarası Komitəsinin 2014-cü il noyabrın 26-da keçirilən iclasında Azərbaycan kəlağayısı “Kəlağayı simvolizmi və ənənəvi sənəti” adı ilə UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilmişdir. Bu gün həmin tarixi hadisənin 10 illik yubileyidir. İl ərzində “Sazlı, sözlü kəlağayı günləri” layihəsi çərçivəsində festivallar, konsertlər, sərgilər təşkil olunub.

Kəlağayı gözəllik, ismət, həya simvolu sayılan qadın baş örtüyüdür. Təbriz, Ərdəbil, Gəncə, Şamaxı, Şəki, Naxçıvan şəhərlərində, İsmayıllının qədim Basqal kəndində yüz illərdən üzübəri bu tip gözəl ipək örpəklər hazırlanıb. 10 il əvvəl isə Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri, Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın xidmətləri sayəsində Azərbaycan kəlağayısı UNESCO-da lazımi dəyərini alıb. Beləliklə, göz-könül oxşayan bu baş örtüyü xalqımıza məxsus milli-mənəvi irs nümunəsi kimi beynəlxalq səviyyədə təsdiqlənib.

“Kəlağayı muzeyi”nin sahibi, “Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi” İctimai Birliyin sədri, şair-publisist Güllü Eldar Tomarlı Ərzincan səfərində, Uluslararası Türk Dünyası Simpoziumunda 40-dan çox Türk dövlətinin nümayəndələrinə Azərbaycan xalqının qədim baş örtüyü, onun istifadə qaydası, sosial məzmunu haqqında informasiya verib və onlar da xalqımızın dünyagörüşünə, mənəvi dəyərlərinin dərinliyinə, kəlağayının hikmətinə heyran qalıblar. Güllü xanım “XQ”-yə müsahibəsində bildirib ki, yubiley münasibətilə ilin əvvəlindən paytaxtın elm və təhsil ocaqlarında, Naxçıvanda, bölgələrdə, o cümlədən mədəniyyət beşiyi Şuşada, hətta qonşu Gürcüstanda – Tbilisi, Rustavi və Marneulidə yaddaqalan mərasimlər keçirilib.

Qədim İpək yolu ab-havası ilə nəfəs alan, kəlağayı məskəni olan Basqalda hər evdə bu sənətlə məşğul olunub. Əsrimizin əvvəllərində burada ayrıca fabrik də işə salınıb və yeni nəsil dizaynerlərin sayəsində qədim baş örtüyü sanki 2-ci həyatını yaşamağa başlayıb. Ünlü modelyer Fəxriyyə Xələfova dəfələrlə öz geyim kolleksiyasında kəlağayıdan istifadə edib. Bir neçə il əvvəl Avropa Azərbaycan Cəmiyyəti tərəfindən Parisdə azərbaycanlı dizayner Mənzər Hacıyevanın “Kəlağayı” butiki təşkil olunub.

Azərbaycan ipəkçiliyinin kələğayı istehsalı ilə birbaşa bağlı olduğunu söyləyən psixoloq Rəna İbrahimbəyova çıxışlarında, kələğayının insan həyatını təsvir etdiyini vurğulayıb: “Kələğayının üzərindəki naxışlar kainatın və dünyanın quruluşunu təsvir edir. Örpəyin kənarındakı haşiyə dağ anlamındadır, bu, insanları qoruyur. Ortadakı haşiyə isə o biri dünyanı təsvir edir və naxışlardan göründüyü kimi, o dünya indikindən daha rəngli və mürəkkəbdir”.

Bakıda, Güllü xanımın ev şəraitində yaratdığı “Kəlağayı muzeyi”nə gələnlərin sayı da bu il artıb. Burada Şərq motivləri əsasında basma üsulu ilə bəzənib haşiyələnən, naxışları – baxışları adamı sehirləyən ipək kəlağayılardan göz çəkmək olmur. Bu gün “sehirli” baş örtüyünün dünyaca şöhrət qazanması fərəh doğurur. “Günəş”, “Səmayi-şəms”, ”Haşiyə”, “Şax”, “Buta”, “Mədahil”, “Xarıbülbül”, “Heyratı”, “Xətayi”, “Kəpənək”, “Çobanyastığı”, “Çiyələk” və “Aypara” naxışlar daha məşhurdur. “Şah buta”, “Saya buta”, “Xırda buta” çeşnili, “Heyratı”, “Soğanı”, ”İstiotu “, “Albuxarı”, “Abi”, “Yeləni” adlı örtüklər sənət nümunələri kimi sərgilərdə, yarmarkalarda həmişə göz oxşayıb. Azərbaycana qonaq gələn əcnəbiləri “Bəstə-nigar”, “Gəlinlik”, “Qızılı”, “Mixəyi”, “Noxudu”, “Yaşıl-qara”, “Zeytun”, “Bənövşəyi”, “Ağzəmin-zanbağı”, “Ağzəmin-qızılı” kəlağayılar daha çox cəlb edir.

Onu da deyək ki, ayrı-ayrı soydaşlarımız muzeyə nənələrinin yadigarı olan kəlağayıları həvəslə, təmənnasız olaraq bağışlayırlar. Nəsillikcə kəlağayı sənətinə könül verən Mürşüd Talıbovun əl işləri də maraq doğurur. Bunlar klassiklərimizin portretləri ilə bəzədilmiş kəlağayı nümunələridir. Kəlağayıya həsr olunan rəsmlərdən Səttar Bəhlulzadənin 1973-cü ildə çəkdiyi “Kəlağayı ilə natürmort”u qeyd etmək olar. Rəssamlar Gülnarə Məmmədova, Natiq Nəcəfzadə, Sehran Allahverdi də kəlağayı mövzusunda gözəl əsərlər yaradıblar.

“Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi” İctimai Birliyi “Azərbaycan kəlağayısı – min illərin yadigarı” adlı kitab da çap etdirib. Topluda Aşıq Ələsgərdən üzübəri bu misilsiz baş örtüyünü şairlərin sevə-sevə vəsf etdiyi şeirlər verilib:

Gözəl, sənin nə vədəndi,
Kəsilib qısa tellərin?
Kəlağayı əlvan, qıyqacı
Üstündən basa tellərin...

Bu gün Kəlağayı Günü ilə əlaqədar olaraq Bakının Suraxanı rayonunda, Qurban Abbasov adına Mədəniyyət Sarayında “Sazlı-sözlü kəlağayı” bayramı keçiriləcək. İçərişəhərdə – Maqsud İbrahimbəyov Yaradıcılıq Mərkəzində isə “Kəlağayı” Basqal İpək Mərkəzi ilə birgə yubileyə həsr olunan gecə təşkil olunacaq.

Ə.DOSTƏLİ
XQ

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:116
embedMənbə:https://xalqqazeti.az
archiveBu xəbər 26 Noyabr 2024 10:07 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see284

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see242

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see234

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see207

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see189

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see182

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see173

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see173

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see171

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see164

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see163

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see154

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see153

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see153

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see134

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see133

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see127

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see126

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see121

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri