Şəkər əvəzedicisi beyin damarlarına zərər verə və insult riskini artıra bilər TƏDQİQAT

Bakı, 14 iyun, AZƏRTAC

Kolorado Boulder Universitetində aparılan yeni araşdırma qeyri-qidalandırıcı şəkər əvəzedicisi olan eritritolun beyin mikrovaskulyar endotel hüceyrələrinin funksiyalarına mənfi təsir göstərə biləcəyini üzə çıxarıb.

AZƏRTAC “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri “Journal of Applied Physiology” jurnalında dərc olunub.

Araşdırmaya əsasən, eritritol beyin damarlarının sağlamlığını qorumaq üçün vacib olan hüceyrəvi proseslərə müdaxilə edir. Məlum olub ki, eritritol oksidləşdirici stressi artırır, azot oksidinin bioavailability-ni azaldır, vazokonstriktiv peptid olan endotelin-1 istehsalını gücləndirir və fibrinolitik qabiliyyəti zəiflədir.

Tədqiqatda insan beyin mikrovaskulyar endotel hüceyrələri laboratoriya şəraitində yetişdirilərək, tipik içki istehlakına uyğun eritritol dozasına məruz qoyulub. Hər qrupda beş bioloji təkrar istifadə olunub və hüceyrə funksiyaları müxtəlif göstəricilər əsasında analiz edilib.

Əsas nəticələr bunlardır:

• Eritritola məruz qalan hüceyrələrdə reaktiv oksigen növlərinin səviyyəsi nəzarət qrupuna nisbətən təxminən 75% artıb.

• Antioksidant zülalların ifadəsi yüksəlib: SOD-1 təxminən 45%, katalaza isə 25% artıb.

• Azot oksidinin istehsalı 20 faiz azalıb. Fosforlanmış eNOS (Ser1177) səviyyəsi 33 faiz aşağı düşüb, Thr495-dəki inhibitor fosforlanma isə 39 faiz artıb.

• Fibrinolitik fəaliyyətə dair göstəricilər zəifləyib; t-PA ifrazında azalma müşahidə edilib.

Bu nəticələrə əsaslanaraq, tədqiqatçılar eritritolun beyin damarlarının sağlamlığı üçün potensial təhlükə yarada biləcəyini bildirirlər. Xüsusilə də insult və infarkt hallarının tezliyi ilə eritritol arasında əlaqə göstərən əvvəlki epidemioloji məlumatları dəstəkləyən tapıntılar ortaya çıxıb.

Bununla belə, araşdırmanın yalnız in vitro (laboratoriya) şəraitində aparıldığı nəzərə alınaraq, müəlliflər uzunmüddətli in vivo və klinik tədqiqatların zəruriliyini vurğulayırlar. Onlar qeyd edirlər ki, eritritola təkrar pəhriz məruz qalmanın serebrovaskulyar nəticələrə səbəb olub-olmadığını müəyyənləşdirmək üçün əlavə elmi işlərə ehtiyac var.