Şirin Rzayeva: Biz həm adi, həm də xüsusi insanlarla birlikdə işləyə bilərik MÜSAHİBƏ

Bakı, 30 avqust, Anara Axundova, AZƏRTAC

AZƏRTAC xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanların dəstəklənməsinə yönəlmiş təşəbbüslərdən bəhs etməyə davam edir.

Növbəti həmsöhbətimiz xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların sosiallaşmasına kömək edən “BeKind” cəmiyyətinin təsisçisi Şirin Rzayevadır. Cəmiyyətin işi belə uşaqlara münasibətin dəyişdirilməsinə, onların hər birinin eşidilmək, qəbul olunmaq və cəmiyyətin həyatına cəlb edilmək hüququna malik olduğunu göstərmək məqsədi daşıyır. “BeKind” xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların başqaları ilə bərabər böyüyə, təhsil və həyatdan həzz ala bildiyi şərait yaratmaq üçün valideynlər, müəllimlər, könüllülər və mütəxəssislərlə əməkdaşlıq edir.

- Şirin xanım, “BeKind” layihəsi nədən başladı?

- Bu, təxminən yeddi il bundan əvvəl idi. Rəfiqəmlə mən faydalı ictimai işə hansı istiqamətdən başlayacağımızı düşünürdük. O, autizm mövzusuna toxundu. Məndə bir fotosərgi ideyası yarandı - mən özüm uşaq fotoqrafıyam. Biz dəstək üçün Heydər Əliyev Fonduna müraciət etdik. Fond sayəsində, Leyla xanım Əliyevanın şəxsi iştirakı sayəsində bu sərgi baş tutdu. Bundan əlavə, Leyla xanımın dəstəyi ilə uşaqlar bu günə qədər mütəmadi olaraq akupunktur prosedurlarından keçirlər ki, bu da onların sağlamlıq vəziyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırır.Onlar özlərini daha yaxşı hiss edirlər, sağlam yuxu əldə ediblər.

Sərgiyə bir ilə yaxın hazırlaşdıq. Təxminən yeddi uşaq cəlb olundu, onlarla çox vaxt keçirirdim. Onlar üçün həm müsbət, həm də çətin anlarını müşahidə etdim... Sərgi zamanı özümüz çəkdiyimiz sənədli mini-çarxı nümayiş etdirdik.

Tədbirdən sonra müxtəlif ailələrdən çoxlu müraciətlər gəlməyə başladı. Əsasən ünsiyyətə ehtiyacı olanlardan. Bir çoxu deyirdi ki, maddi yardıma ehtiyacıları yoxdur, onlara, sadəcə, lazımdır ki, onları başa düşsünlər, qəbul etsinlər, hansısa layihələrdə iştirak etsinlər. Ünsiyyətin nə qədər vacib olduğunu özləri də dərk edirdilər. Hər şey belə də başladı.

Cəmiyyətimizin əsas məqsədi müxtəlif tədbirlərin pulsuz əsasda keçirilməsidir. Bizi müxtəlif şirkətlər və fəallar tamamilə pulsuz şəkildə dəstəkləyirlər. Biz tez-tez dulusçuluq dərslərinə gedirik ki, bu da xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün çox faydalıdır. Bizi banklar dəstəkləyir - onlar müxtəlif ustad dərsləri, əyləncə mərkəzlərinə gəzintilər üçün pul ödəyirlər. Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin direktoru Əminə Məlikovanın təşəbbüsü ilə muzeylə gözəl əməkdaşlığımız var - onlar bizim üçün xalçaçılıq üzrə ustad dərsləri keçirirlər, bu, çox gözəl təcrübədir. Dostlarımızın dəstəyi ilə at sürməyə də gedirik. Uşaqların heyvanlarla ünsiyyət qurması üçün zoomüdafiəçisi Fərid Mansurovun rəhbərlik etdiyi heyvanlar üçün sığınacağa gedirik.

Yeni il ərəfəsində tədbirlər keçiririk. Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar tematik rəsmlər çəkir, onlardan açıqca düzəldib satırıq, əldə olunan gəliri isə bu uşaqların ailələrinə veririk. Yaxud uşaqlarla Şaxta babaya məktublar yazırıq. Sonra bu məktublar sosial şəbəkələrdəki qruplarda dərc olunur və maraqlı olan hər bir şəxs bu və ya digər uşağa hədiyyə alıb bizim vasitəmizlə ona ötürə bilər. Azərbaycanın Əməkdar artisti, Rus Dram Teatrının aktrisası İnna İmranova fəaliyyətimizə çox böyük töhfə verir. O, uşaqlara təmənnasız aktyorluq dərsləri keçir. Biz təsisçisi və bədii rəhbəri Nigar Sultanova olan “DanceAbility Azerbaijan” şirkəti ilə sıx əməkdaşlıq edirik. Onlar uşaqlarımızı müxtəlif inklüziv tədbirlərə cəlb edirlər. Azərbaycan Badminton Federasiyası ilə fəal əməkdaşlıq edirik, onlar xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlara çox dəstək olurlar.

Layihələrimizdən birini təsisçisi Tərlan Qorçunun timsalında Bakı Kukla Teatrı dəstəkləyib. Onlar bizə tamaşanı təşkil etmək üçün yer ayırdılar. Bu, onəmli idi - biz bu tamaşa çərçivəsində adi və xüsusi uşaqları birləşdirdik, onlar birlikdə çıxış edirdilər. Hətta tamaşaçılar arasında belə sual verənlər var idi: “Burada kim adi, kim xüsusidir?” Bu çox vacib id. Həm adi, həm də xüsusi insanlarla birgə işləyə biləcəyimizi göstərmək.

- Yəni, elə çıxır ki, sizin fəaliyyətiniz əslində hər şeyin başladığı fotoşəkildən kənara çıxıb?

- Bəli. Amma biz müntəzəm olaraq bəzi fotosessiyalar keçirməyə davam edirik. Məsələn, Novruzda həmişə tematik fotosessiya təşkil edirik. Bizə çəkiliş üçün yerlər təklif edirlər. Bu yaxınlarda retro üslubda fotosessiya təşkil etdik.

Uşaqlar buna çox sevinirlər. Əvvəlcə onlar utanırdılar, üz çevirirdilər, amma sonra uyğunlaşdılar. Onlar gözəl geyinmək, poz vermək, kameraya toxunmaq istəyirlər, bizdən onu əldə tutmağı xahiş edirlər. Valideynlər adətən belə hallarda deyirlər - olmaz! Mən isə deyirəm - niyə olmaz? Hətta “PhotoFun” layihəmiz də var idi: fon qurduq, bir uşaq onun yanında durur, digəri isə mənim yanımda otururdu. Biz kameranı birlikdə götürürdük və o, şəkil çəkməyə başlayırdı. Sonra fotoşəkillərinə baxa biləcəyini anlayırdı. Yəni hər dəfə daha çox şey başa düşürlər. Ancaq onlarla müntəzəm işləmək, onları ictimailəşdirmək lazımdır.

- Şirin xanım, inklüzivliklə bağlı bizdə vəziyyət necədir?

- Bu çox çətin sualdır... Həmin inklüziv məktəblər mövzusudur. Bir tərəfdən biz istəyirik ki, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar adi uşaqlarla birlikdə məktəbə getsinlər. Hesab edirik ki, onların buna haqqı var və onları qəbul etməlidirlər. Amma eyni zamanda başqa bir tərəf, başqa fikir də var. Adi uşaqların valideynləri deyirlər ki, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar dərs zamanı hər kəsin diqqətini çox yayındırır. Onları da başa düşmək olar! Bu vəziyyətdə nə edilməli?

Burada tyotor və ümumiyyətlə təhsil mövzusu qaldırılır. Bu, belə olmamalıdır ki, xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşağı gətirsinlər və bununla da iş bitdi - bu sinfə salınır, qoy o, orada ictimailəşsin. Bu da düzgün deyil. Sistem olmalıdır, onu qurmaq lazımdır.

- Sizcə, ölkəmizdə bu vəziyyəti yaxşılaşdırmaq üçün nə etmək lazımdır?

- Düşünürəm ki, biz cəmiyyətlə daha çox işləməliyik. İlk növbədə uşaqlarla. Adi uşaqlarla. Biz məktəblərdə lazımi işləri görməliyik və xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanların mövcud olduğunu izah etməliyik. Hazırda bu mövzuda daha çox mühazirələr, görüşlər və söhbətlər aparılır. Bütövlükdə, indi vəziyyət əvvəlkindən qat-qat yaxşıdır. Biz bu istiqamətdə işi davam etdirməliyik və imkan daxilində xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün də eyni tədbirləri keçirməliyik.

- Biz sizinlə söhbətimizə başladığımız tədbirlər mövzusuna qayıdırıq. Belə hadisələr xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların valideynlərinə necə təsir edir? Bu onlara necə kömək edir?

- Mən bütün yol boyu bu anaların yanında olmuşam.İndi də əvvəl nəyin olduğunu xatırlayıram və indi necə olduğunu görürəm.

Hər dəfə biz harasa miniklə və ya piyada gedəndə onlar yığışırlar, ünsiyyət qururlar, videolar çəkirlər. Belə günlərdə onlar bəzənirlər, saç düzümü edirlər, qızların üzlərində makiyaj olur. Əvvəlcə mən bunu hiss etmirdim. Amma sonra onların necə dəyişdiyini gördüm. Yəni onlar harasa çıxmağa, ünsiyyət qurmağa, gülməyə başladılar. Bu isə böyük bir üstün cəhətdir!

- Şirin xanım, bu çətin işi davam etdirmək üçün şəxsən sizə güc verən nədir? Ailənizin dəstəyi sizin üçün nə dərəcədə vacibdir?

- Bu əslində çox çətin bir fəaliyyətdir. Fotosessiyalar yenə də az-çox yüngül keçir. Lakin müəyyən tədbirlər var ki, onların keçdiyi zamanı yük çox yüksək olur. Həm də emosional yük. Elə olur ki, bir an göz yaşlarıma hakim ola bilmirəm...

Ailənin dəstəyi mənim üçün çox vacibdir. Həyat yoldaşım və qızım bütün bunları mənimlə birlikdə yaşayırlar. Axşam gəlirəm və yoldaşıma tədbirin necə keçdiyindən mütləq bəhs edirəm. Bunun necə gözəl olduğunu. Bizim cəmiyyətin Şirinin uşaqları adlı WhatsApp qrupu var. Adətən tədbirdən iki-üç gün sonra hamı bu qrupda yazır, şəkil, video paylaşır, emosiyalarını bölüşür. Hər tədbirdən sonra evdə hamı artıq bilir ki, mən bütövlükdə bu qrupdayam. Mən otururam, oxuyuram, gülümsəyirəm və həyat yoldaşım deyir: “Aaa, şərhlər gəldi!” Qızım da dərhal xahiş edir: “Gəl birlikdə oxuyaq”.

Mən həyat yoldaşımla hansısa mövzu ilə bağlı da məsləhətləşə bilərəm. O, belə məqamlarda həmişə qızımızı çağırır, deyir – gəl, ananın köməyə ehtiyacı var, gəl birlikdə düşünək. Qızım mənim ilk dostum, köməkçim və müttəfiqimdir. O, tez-tez mənimlə tədbirlərə gəlir, kömək edir, uşaqların hər biri ilə, valideynləri ilə ünsiyyət qurur. Bütün bunları müşahidə etmək çox xoşdur. Onlar fərqli olsaydılar, məni başa düşməsəydilər, mənim üçün çox çətin olardı.

- Fəaliyyətiniz çərçivəsində nəyi xəyal edirsiniz?

- Mənim böyük arzum – xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların inkişaf edə biləcəyi, təhsil ala biləcəyi, oynaya biləcəyi, dostlar tapacağı və özlərini tamamilə təhlükəsiz hiss edə biləcəyi bir məkan yaratmaqdır. Bu, sadəcə bir mərkəz deyil, hər bir uşağın xüsusi, dəyərli, ehtiyac duyduğu bütöv bir dünya olacaq. Ürəyi mehriban mütəxəssislərin çalışdığı, valideynlərin dəstək aldığı yer, cəmiyyət isə xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların onlara şans verildiyi təqdirdə nə qədər çox iş görə biləcəyini görmək imkanıdır.