Sosial şəbəkələrdə təhqir epidemiyası: Sərhədsiz söz azadlığı, yoxsa məsuliyyətsizlik?

Sosial şəbəkələr müasir dövrdə informasiya mübadiləsinin ən güclü vasitəsinə çevrilib. Lakin bu platformalar yalnız müzakirə və fikir paylaşmaq məkanı deyil, eyni zamanda təhqir, aqressiya və “linç kampaniyalarının” arenasına çevrilib. Xüsusilə üzdə olan, tanınan şəxslər hər gün onlarla, bəzən yüzlərlə təhqiramiz rəyin hədəfinə çevrilirlər.

Azərbaycanda da hər hansı məşhur şəxs sosial şəbəkədə paylaşım etdikdə, mütləq şəkildə aqressiv rəylər yazılır. Çox zaman bu rəylər tənqid deyil, açıq-aşkar təhqir və alçaltmaya çevrilir. Bəzi hallarda şəxsi həyatın detallarına qədər müdaxilə edilir.

Ən acınacaqlısı odur ki, bir çox insanlar bunu adi hal kimi qəbul edir – “ictimaiyyətə çıxırsansa, buna dözməlisən” yanaşması sanki qanunauyğunluğa çevrilib. Halbuki, söz azadlığı ilə təhqir arasında çox böyük fərq var.

Təhqiramiz rəylərin qurbanı olan tanınmış şəxslər bəzən polisə müraciət edirlər. Amma real vəziyyət göstərir ki, bütün təhqiramiz rəy yazarlarını hüquqi məsuliyyətə cəlb etmək mümkün deyil. Bunun bir neçə səbəbi var: Şikayətlərin çoxluğu və hüquq-mühafizə orqanlarının iş yükü, sosial şəbəkələrdə saxta profillərin bolluğu və hüquqi prosedurların uzun və çətin olması.

Nəticədə cəzasızlıq mühiti formalaşır və insanlar düşünür ki, “istədiyimi yaza bilərəm, heç nə olmayacaq”.

Unutmaq olmaz ki, təhqiramiz rəylər sadəcə yazı deyil. Onlar hədəf olan insanın psixologiyasına, ictimai imicinə və hətta ailə həyatına ciddi təsir göstərə bilər. Bir çox hallarda belə rəylər stress, depresiya və hətta özünəqapanmaya gətirib çıxarır. Bu, təkcə məşhurların deyil, sosial şəbəkədə aktiv olan istənilən şəxsin başına gələ bilər.

Problemin həlli yalnız hüquq-mühafizə orqanlarının müdaxiləsi ilə mümkün deyil. Burada həm də ictimai şüur və rəqəmsal mədəniyyətin formalaşması vacibdir. Sosial şəbəkələrdə təhqir “adi hal” kimi qəbul olunmamalıdır. Bu, həm hüquqi, həm də etik baxımdan cəmiyyətin sağlamlığına təhlükədir. Söz azadlığı hər kəsin haqqıdır, amma bu azadlıq başqasının ləyaqətinə toxunduqda artıq məsuliyyətsizlik və qanun pozuntusudur.

Leyla Mirzə, Bizimyol.info