Strateji liderlikdən bütöv və qüdrətli Azərbaycana

2003-cü ildən etibarən Azərbaycanın siyasi idarəetməsində yeni mərhələnin başlanması ölkənin dövlətçilik trayektoriyasını köklü şəkildə dəyişdi.

Prezident İlham Əliyev hakimiyyətə gəldiyi dövrdə Azərbaycan postsovet məkanında hələ də keçid problemlərini yaşayan, regional risklərə açıq bir ölkə idi. Son iyirmi 22 ildə isə bu reallıq tədricən aradan qalxaraq yerini institusional baxımdan güclənmiş, regional və qlobal miqyasda söz sahibi olan bir dövlət modelinə verdi.

Bu dövrün əsas siyasi xüsusiyyətlərindən biri idarəetmədə davamlılıqla yenilənmənin paralel aparılmasıdır. Prezident İlham Əliyev siyasi kursunu Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən formalaşdırılmış dövlətçilik konsepsiyasına söykənsə də, onu dəyişən beynəlxalq sistemin və daxili sosial-iqtisadi tələblərin prizmasından yenidən şərh etdi. Bu yanaşma Azərbaycanı ideoloji sarsıntılardan və kəskin siyasi zigzaqlardan qoruyan əsas amillərdən biri oldu.

Daxili siyasətdə prioritet kimi sabitlik və idarəolunanlıq seçildi. Siyasi sabitlik yalnız təhlükəsizlik anlayışı ilə məhdudlaşdırılmadı, eyni zamanda iqtisadi planlaşdırma, sosial siyasət və regional inkişaf strategiyalarının əsas dayağına çevrildi. Mərkəzləşdirilmiş, lakin funksional idarəetmə modeli dövlət institutlarının effektivliyini artırdı və qərarların icrasında vaxt itkisini minimuma endirdi.

İqtisadi müstəvidə Prezident İlham Əliyevin siyasəti resurslardan asılılıqdan strateji imkanlara keçid məntiqi üzərində quruldu. Enerji sektorundan əldə edilən gəlirlər məqsədli şəkildə infrastrukturun yenilənməsinə, regionların balanslı inkişafına və sosial rifahın yüksəldilməsinə yönəldildi. Nəticədə iqtisadi artım təkcə makroiqtisadi göstəricilərdə deyil, gündəlik sosial reallıqlarda da hiss olunmağa başladı.

Sosial siyasət Prezident İlham Əliyevin siyasi legitimliyinin əsas sütunlarından birinə çevrildi. Dövlət-vətəndaş münasibətlərində sosial məsuliyyət anlayışı ön plana çəkildi, əhalinin həssas təbəqələrinin müdafiəsi sistemli xarakter aldı. Sosial paketlərin genişləndirilməsi, əməkhaqlarının və pensiyaların mərhələli şəkildə artırılması cəmiyyət daxilində sosial gərginlik risklərini minimuma endirdi.

Hərbi-siyasi xətt isə bu dövrün ən həlledici istiqamətlərindən biri oldu. Ordunun modernləşdirilməsi, müdafiə sənayesinin inkişafı və peşəkar kadr potensialının formalaşdırılması uzunmüddətli strateji planın tərkib hissəsi idi. Bu siyasətin kulminasiya nöqtəsi 2020-ci ildə əldə olunan hərbi-siyasi nəticə ilə yekunlaşdı və Azərbaycan regional güc balansında keyfiyyətcə yeni mövqeyə yüksəldi.

Postmünaqişə mərhələsində Prezident İlham Əliyevin siyasi yanaşması qalibiyyət ritorikası ilə məhdudlaşmadı. Əksinə, əsas diqqət bərpa, reinteqrasiya və uzunmüddətli sülh perspektivlərinin formalaşdırılmasına yönəldi. Azad edilmiş ərazilərdə aparılan genişmiqyaslı quruculuq işləri təkcə fiziki infrastrukturun deyil, eyni zamanda yeni idarəetmə və yaşayış modellərinin sınaq meydanına çevrildi.

Xarici siyasətdə İlham Əliyevin xətti praqmatik realizm üzərində quruldu. Azərbaycan nə ideoloji bloklaşmanın, nə də birtərəfli asılılığın tərəfdarı oldu. Balanslaşdırılmış diplomatiya ölkəyə böyük güclər arasında manevr imkanları qazandırdı, beynəlxalq təşkilatlarda isə suverenlik və bərabərlik prinsiplərinin ardıcıl müdafiəsi təmin edildi.

Xüsusilə Qoşulmama Hərəkatı çərçivəsində aparılan siyasət Azərbaycanın qlobal Cənubun maraqlarını ifadə edən aktora çevrildiyini göstərdi. Bu, ölkənin yalnız regional deyil, normativ-siyasi səviyyədə də mövqeyinin möhkəmləndiyini təsdiqlədi.

Nəticə etibarilə, Prezident İlham Əliyevin rəhbərlik etdiyi son iyirmi iki il Azərbaycan üçün sadəcə zaman kəsiyi deyil, dövlətçilik keyfiyyətinin dəyişdiyi bir mərhələdir. Güclü icra hakimiyyəti, idarəolunan siyasi sistem, artan beynəlxalq çəkisi və bərpa olunmuş ərazi bütövlüyü bu mərhələnin əsas göstəriciləridir. Bugünkü Azərbaycan artıq proseslərə reaksiya verən deyil, onları formalaşdıran aktor kimi çıxış edir və bu reallıq mövcud siyasi kursun davamlılığını şərtləndirir.

Züriyə Qarayeva