“Sülh, güc və geosiyasət: Yalta və Potsdam konfranslarının 80 illiyinə baxış” mövzusunda respublika elmi konfransı keçirilib

Bakı, 15 noyabr, AZƏRTAC

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) A.A. Bakıxanov adına Tarix və Etnologiya İnstitutunda “Sülh, güc və geosiyasət: Yalta və Potsdam konfranslarının 80 illiyinə baxış” mövzusunda respublika elmi konfransı təşkil olunub.

Bu barədə AZƏRTAC-a institutundan məlumat verilib.

Bildirilib ki, tədbirdə İnstitutun elmi işlər üzrə direktor müavini, tarix elmləri doktoru İlqar Niftəliyev XX əsrdə beynəlxalq münasibətlərdə mühüm dönüş nöqtəsi sayılan Yalta və Potsdam konfranslarının dünya siyasətinə təsirindən danışıb. Qeyd edib ki, bu iki tarixi hadisə İkinci Dünya müharibəsinin nəticələrinin müəyyənləşməsi və yeni beynəlxalq nizamın formalaşması baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır. İlqar Niftəliyev vurğulayıb ki, Yalta (fevral, 1945) və Potsdam (iyul-avqust, 1945) konfransları yalnız müharibənin sonunu deyil, həm də dünya gücləri arasında yeni qüvvələr balansının yaranması prosesinin başlanğıcına çevrilib. Yalta və Potsdam konfranslarının qərarları uzun illər beynəlxalq münasibətlər sisteminə təsir göstərib, “soyuq müharibə” dövrünün ideoloji və siyasi sərhədlərini formalaşdırıb.

Konfransda institutun Dünya tarixi şöbəsinin müdiri, tarix elmləri doktoru, professor İradə Bağırova “Müasir dövrdə Yalta -Potsdam sisteminin transformasiyasının əsas mərhələləri”, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Mahir İbrahimov “İkinci dünya müharibəsinin siyasi səbəblərinə dair: Geosiyasi maraqlar və beynəlxalq münasibətlər sisteminin böhranı”, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əzizağa Ələkbərli “İkinci dünya müharibəsi illərində sovet qoşunlarının İrana daxil olması və Cənubi Azərbaycanda milli-azadlıq hərəkatı”, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent İradə Əliyeva “Yalta konfransının əsas prinsipləri və onların Şərqi Avropanın gələcəyinə təsiri”, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Sevinc Rəhimova “Potstam konfransında boğazlar məsələsi”, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Nailə Hüseynova “XX əsrin beynəlxalq konfransları: reallaşmayan qərarlar (Potsdam konfransı əsasında)” adlı məruzələrlə çıxış ediblər.

Məruzələrdə İkinci Dünya müharibəsindən sonra beynəlxalq diplomatiyanın vəziyyəti, Böyük Britaniya, ABŞ və SSRİ arasında münasibətlərin xarakteri, Şərqi Avropada siyasi sistemlərin dəyişməsi və sülh konfranslarının qərarlarının müasir beynəlxalq proseslərə təsiri kimi məsələlər geniş şəkildə təhlil edilib.

Tədbir çərçivəsində keçirilən müzakirələrdə həmin dövrün hadisələrinin bugünkü dünya nizamı ilə paralelləri aparılıb, sülh anlayışının dəyişən geosiyasi mənasına münasibət bildirilib. Konfransda İkinci Dünya müharibəsindən sonra beynəlxalq münasibətlər müstəvisində Azərbaycanın yeri, Cənubi Qafqazın vəziyyəti və müasir dövrdə regiondakı güc balansının formalaşmasında tarixi faktorların rolu kimi məsələlər diqqət mərkəzində olub.

Çıxışçılar belə elmi konfransların tarix elminin aktual problemlərinin öyrənilməsinə, müasir dünyada baş verən proseslərin tarixi köklərinin anlaşılmasına mühüm töhfə verdiyini vurğulayıblar.

Konfrans müzakirə və elmi nəticələrin ümumiləşdirilməsi ilə başa çatıb.