Sülh müqaviləsi təhdid altında

Ermənistanda istefaya göndərilən məmurların yerinə yeni təyinatların olması Baş nazir Nikol Paşinyanın kabinet üzvlərindən narazılığını aradan qaldırmadı. 

Ermənistanda bir həftədir baş verənlər idarəetmə sistemində ciddi problemlərin yarandığını göstərir. “Hraparak” qəzeti Ermənistan hökumətində növbəti istefaların gözlənildiyini yazıb. “Rəsmi mənbələrin verdiyi məlumata görə, ixtisarların ikinci dalğası olacaq”,-deyə qəzet qeyd edir. 

Adıçəkilən nəşr hədəfdə olan digər məmurların sosial məsələlər naziri Narek Mkrtçyan və səhiyyə naziri Anahit Avanesyan olduğunu bildirir. “Mkrtçyana gəlincə, yeri gəlmişkən, bu, ötən il hökumət dairələrində müzakirə olunub. 

Lakin Qarabağdan köçən ermənilərin Ermənistanda məskunlaşması və bunun nəticəsində sosial blokun üzərinə düşən yük, eləcə də bu sahəni yeni sınaqlara məruz qoymamaq zərurəti Mkrtçyanın işdən çıxarılmasını təxirə salmaqla xilas edib. Paşinyan ondan narazıdır. Çünki Parakardan olan (tarixi adı Şirabad-red.) Narek Mkrtçyan doğma kəndində vəziyyətə təsir göstərə və onu idarə edə bilmədi. 

Parakar icmasında keçirilən son seçkilərdə “Vətəndaş Müqaviləsi” Partiyası səs çoxluğu qazana bilməmişdi və yalnız razılaşma sayəsində icma lideri vəzifəsini 2 il müddətinə hakim siyasi qüvvəyə verdilər. Onlar ən az səs toplamışdılar və sonra cinayət təqibi ilə bu mövqeyi birtəhər “Minasyan” blokundan qopardılar. Lakin may ayında təyin etdikləri icma lideri bu yaxınlarda atışmada yaralandı və qalmaqallı cinayət hadisəsinin mərkəzində özü olduğundan istefa verdi. 

Anahit Avanesyana gəlincə, mənbələr bildirir ki, bu sistem ən azı dövlət idarəçiliyi baxımından, acınacaqlı vəziyyətdədir və tibbi sığortanın tətbiqi məsələsi iflasa uğrayıb. İstefalar dalğası qubernator təbəqəsindən də yan keçməyəcək”,-deyə “Hraparak” yazır. 

Ermənistan hökumətində istefaların davam edəcəyini Nikol Paşinyan noyabrın 21-də hökumətin iclasındakı çıxışı və məmurları növbəti dəfə danlaması da deməyə əsas verir. Baş nazir Armavir rayonunda modul tipli uşaq bağçasının açılışının gecikdirilməsi ilə bağlı ciddi narazılığını bildirib. Bundan başqa, hökumət başçısı ümumi istifadədə olan avtomobil yollarına icazəsiz ziyan vurma hallarının artmasını kəskin tənqid edərək, belə hadisələrin qarşısının alınmadığını deyib. 

Göründüyü kimi, son bir həftədə iki dəfə keçirilən iclas sırf sosial məsələlərə həsr olunur. Baş nazirin çıxışları mövcud problemlərə görə icra strukturlarının rəhbərlərini sərt tənqid etməklə və onları vəzifədən çıxartmaqla yadda qalıb. Bununla da Paşinyan məsuliyyəti məmurların üzərinə atmaqla əhali arasında yaranmış narazılığı səngitməyə çalışır. Ermənistan hökumətində baş verən kadr dəyişikliklərinin ABŞ-nin yeni seçilmiş prezidenti Donald Trampla Paşinyanın telefon söhbətinin nəticəsi olduğu deyilsə də, bu prosesin gələcək parlament seçkilərinə hesablandığı ehtimalı daha yüksəkdir. 

Yəni, Nikol Paşinyan məmurları “qurban” verməklə cəmiyyətdə xeyli aşağı düşmüş siyasi reytinqini artırmaq və 2026-cı ildə keçiriləcək seçkilərdən qalib çıxmaq istəyir. Mövcud situasiyada Paşinyana etimad göstərən Ermənistan vətəndaşlarının sayı getdikcə azalsa da, müxalifətə qarşı da inamsızlığın yüksək olması Baş nazirə siyasi proseslərin fövqündə qalmağa imkan verir. Lakin son günlər Ermənistan hökumətində istefaların davamlı hal alması hakim komandada 2018-ci ildən sonra mövcud olan monolitliyin aradan qalxdığına işarədir. 

Paşinyan işdən çıxartdığı kadrları tərif və təşəkkür dolu sözlərlə yola salmaqla siyasi ziddiyyətin qarşısını almağa çalışsa da, onun mərhələli şəkildə Nazirlər Kabinetini tam tərkibdə istefaya göndərmək istəyi açıq görünür. Bu isə hökumət böhranına gətirib çıxara bilər. Qovulanlar siyahısına qubernatorların da daxil edilməsi fikir ayrılığının hakim komandanın ən yuxarı pilləsindən aşağılara qədər yayılmasına səbəb olar. 

Hazırda Ermənistan siyasi elitasında müşahidə olunan sabitliyin 2026-cı ilin əvvəllərində, yəni seçkilər öncəsi açıq qarşıdurma mərhələsinə keçəcəyi istisna olunmur. Paşinyanla siyasi ortaqlığına son qoyulmuş məmurların hakim partiyadan ayrılaraq alternativ yeni təşkilat yaradacağı mümkün variantlardan biridir. 

Yəni, son illər Ermənistan cəmiyyətində yeni müxalifətə ehtiyacın artması və belə bir siyasi qüvvənin məhz hakim komandanın içərisindən çıxacağına dair proqnozlar tez-tez səslənir. 2026-cı ilin iyun ayında gözlənilən parlament seçkiləri Paşinyandan ayrılmış şəxslərin qeyd edilən prosesi reallaşdırması üçün əlverişli imkandır. Bütün bunlar isə qarşıdan gələn seçkilərin Paşinyanın nəzərdə tutduğu kimi, heç də sabit keçməyəcəyi qənaətini yaradır. 

Ancaq Ermənistanın hakimiyyət düşərgəsində getdikcə dərinləşən ziddiyyətlər perspektivdə yalnız ölkədaxili münasibətlərlə kifayətlənməyəcək. Çünki ölkədə yeni, güclü müxalifətin yaranması Nikol Paşinyanın qələbə şanslarını azaldacaq. Bu halda, həm Paşinyanı, həm də Köçəryan-Sarkisyan “klanı”nı qəbul etməyən protest elektorat yeni müxalifətin ətrafında birləşə bilər. 

Hadisələrin belə inkişafı Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesinə də təsirsiz ötüşməyəcək. Əgər seçkilərə qədər Paşinyan Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalamasa, bunun 2026-cı ilin ikinci yarısında və ondan sonra baş tutacağını söyləmək çətindir. Çünki Paşinyan özü də üçüncü dəfə seçkilərdə qalib gəlib baş nazir seçiləcəyinə  əmin deyil. Post-Paşinyan dövründəki hakimiyyətin bu məsələdə obyektiv mövqe nümayiş etdirəcəyini isə birmənalı şəkildə demək olmaz. 

Xüsusilə də 2026-cı ildə hakimiyyət dəyişikliyi baş verəcəyi təqdirdə iki ölkə arasında həm çərçivə sənədinin, həm də yekun sülh müqaviləsinin imzalanması üçün vacib şərt olan Ermənistan konstitusiyasına dəyişikliyin ediləcəyi sual altına düşə bilər. Paşinyan isə yalnız seçkilərdən sonra-2027-ci ildə konstitusiyaya dəyişiklik təklif edəcəyini vəd edir. Amma bunun baş tutacağı Paşinyanın istəyindən deyil, seçkilərin nəticəsindən asılı olacaq. 

Müşfiq Abdulla
"Cebheinfo.az"

Bizi Telegramda izləyin

Problemlərinizi bizə yazın, şahidi olduğunuz hadisələri çəkib göndərin