Təyyarədə olan Qara qutu nədir ?

"Qara qutu" düşünüləndən fəqli olaraq qara deyil, parlaq narıncı rəngdədir Müasir dövrdə səyahət insanların həyatında mühüm yer tutur. Təyyarələrdəki "Qara qutu" (və ya uçuş məlumatları qeydiyyat cihazı) müasir aviasiyanın ən vacib texnoloji avadanlıqlarından biridir.

Milli.Az xəbər verir ki, bu cihaz təyyarənin uçuşu zamanı baş verən hadisələri qeydə alaraq, xüsusən qəza hallarında uçuşun səbəblərinin müəyyən edilməsinə kömək edir.

Qara qutu əslində iki əsas komponentdən ibarətdir:

Uçuş Məlumatları Qeydiyyat Cihazı (FDR): Bu cihaz təyyarənin texniki vəziyyətini izləyir və qeydə alır. Hündürlük, sürət, mühərriklərin iş rejimi, naviqasiya məlumatları kimi uçuş parametrləri burada saxlanılır. Bu məlumatlar, uçuşun gedişatında baş verən hər hansı bir nasazlığı təhlil etmək üçün çox əhəmiyyətlidir.

Kokpit Səs Qeydiyyat Cihazı (CVR): Bu cihaz təyyarənin kokpitindəki səs mühitini qeydə alır. Pilotların arasındakı danışıqlar, təyyarə heyətinin verdiyi əmrlər və digər kritik səslər burada saxlanır. Bu məlumatlar təyyarənin idarə edilməsi ilə bağlı baş verən hər hansı bir yanlışlığı və ya digər insidentləri müəyyən etməyə kömək edir.

Bəs "Qara qutu"nun məqsədi nədir? 

"Qara qutu"lar çox yüksək davamlılıqla hazırlanır və onların məqsədi təyyarənin qəza halında, məlumatların itirilməməsini təmin etməkdir. Cihazlar xüsusi materiallardan hazırlanır və yüksək istilik, təzyiq, su və ya zərbə təsirlərinə qarşı dözümlüdür. "Qara qutu"ların rolunun ən mühüm tərəfi aviasiya qəzası baş verdikdən sonra hadisələrin araşdırılmasında vacib məlumatların əldə olunmasıdır. Bu məlumatlar uçuşun səbəblərini müəyyən etməyə və gələcəkdə belə hadisələrin qarşısını almağa kömək edir.

Həmçinin qeyd etmək lazımdır ki, qara qutuların tapılması və onlardan məlumatların çıxarılması üçün xüsusi təchizat və ekspertlər lazımdır. "Qara qutu"lar uçuşun hər hansı bir anormallığı barədə ətraflı məlumatlar verdiyi üçün aviasiya təhlükəsizliyini artırmaq üçün böyük əhəmiyyət daşıyır.

Qeyd edək ki, dünən Azərbaycan Hava Yolları aviaşirkətinin J2-8243 nömrəli Bakı-Qroznı reysini yerinə yetirən "Embraer 190" təyyarəsi Aktau şəhərinin 3 km yaxınlığında qəza enişi edib. Göyərtədə 67 nəfər olub: 62 sərnişin və 5 ekipaj üzvü. Təssüf ki, 38 nəfər ölüb, 29-u sağ qalıb. 5 ekipaj üzvündən 2 nəfəri ölüb, 3 nəfər sağ qalıb.

Aysel Əkbər 
Milli.Az