Təyyarələr niyə Yer kürəsinin fırlanmasına qarşı daha sürətli uçmur? Elmi izah

İnternetdə aviasiya və kainatla bağlı bir çox qəribə nəzəriyyələr yayılıb. Onlardan ən qəribələrindən biri "düz Yer nəzəriyyəsidir”. Bu nəzəriyyənin tərəfdarları deyirlər ki, təyyarələr şərqdən qərbə doğru uçmalı idi, çünki Yer onlara qarşı fırlanır. Lakin praktikada uçuş sürəti şərqdən qərbə və əksinə eynidir. Buna görə də, nəzəriyyə tərəfdarları iddia edirlər ki, Yer əslində fırlanmır. Bu tamamilə yanlış nəzəriyyənin səhvi nədir.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bununla bağlı "IFL Science" elmi nəşri yazıb.

"Düz Yer nəzəriyyəsi" tərəfdarlarının əsas səhvi odur ki, onlar Yer fırlanarkən atmosferin sabit qaldığını düşünürlər. Əslində atmosfer planetlə birlikdə fırlanır - eyni sürətlə. Bunun səbəbi sürtünmə qanunudur: atmosfer qazları Yer səthinə yapışır və onunla birlikdə fırlanır. Atmosfer milyardlarla ildir mövcud olduğundan, Yer və atmosferin fırlanma sürətləri sinxronlaşıb.

Beləliklə, təyyarə havaya qalxdıqda, ətrafdakı hava Yer kürəsinin fırlanma sürəti ilə birlikdə hərəkət edir. Yəni təyyarə "inersial” hərəkət sistemində uçur, sabit havada deyil.

Əgər atmosfer Yer fırlanarkən sabit qalsaydı, biz daim tufan sürətli küləklər müşahidə edərdik, çünki Yer səthindəki və havadakı sürət fərqi həddən artıq böyük olardı.

"IFL Science" yazır ki, tam dəqiq olmaq üçün qeyd edək: qərbə uçuş (Yer fırlanmasına qarşı) əslində şərqə uçuşdan bir az daha çox vaxt aparır. Bu bir qədər paradoksal görünə bilər, amma fizika qanunları ilə izah olunur. Səbəb odur ki, atmosferdə də dənizdəki kimi axınlar mövcuddur – həm Günəşin təsiri, həm də Yer kürəsinin fırlanması nəticəsində. Məsələn, Qolfstrim cərəyanı ilə Avropaya səyahət Amerikaya nisbətən sürətli olur, eyni prinsip hava axınları üçün də keçərlidir – bəzi istiqamətlərdə təyyarəni azca sürətləndirir, bəzilərində isə bir qədər yavaşladır.

Aydın