“Ümid mərkəzi”... Paradoksal mənzərə: Şəhərdə həyat bahalaşdıqca kəndlər niyə boşalır?

Son illər paradoksal bir mənzərə yaranıb. Şəhərlərdə kirayə, nəqliyyat, ərzaq və xidmət xərcləri durmadan artır, həyat getdikcə daha baha başa gəlir. Buna baxmayaraq, kəndlərə maraq artmaq əvəzinə, əksinə, bir çox yaşayış məntəqəsi tədricən boşalır. Halbuki kənd həyatının daha ucuz, sakit və sağlam olduğu düşünülür. Bəs bu ziddiyyətin səbəbi nədir?

Kənddən şəhərə köçün əsas səbəbi iqtisadi perspektivin olmamasıdır. Kənd təsərrüfatı ilə məşğul olmaq əvvəlki kimi gəlirli deyil. Torpaq, suvarma, texnika və bazara çıxış problemləri kənd sakinlərini çətin vəziyyətdə qoyur. Gənclər kənddə qalıb ailə dolandırmaq, stabil gəlir əldə etmək imkanını görmür və çarəni şəhərə üz tutmaqda tapır. Şəhərdə həyat bahalı olsa da, iş tapmaq ümidi kəndlə müqayisədə daha real görünür. Bu ümid isə çox vaxt ağır əmək, aşağı maaş və yüksək xərclərlə üz-üzə qalsa da, köç prosesini dayandırmır.

Kəndlərdə məktəblərin keyfiyyəti və təhsil imkanları valideynləri narahat edən əsas məsələlərdəndir. Bir çox ailə övladlarının daha yaxşı təhsil alması üçün şəhərə köçməyə məcbur qalır. Eyni vəziyyət səhiyyə sahəsində də müşahidə olunur. İxtisaslı həkimə, diaqnostikaya və təcili tibbi yardıma çıxışın məhdud olması kənd həyatını riskli edir. Nəticədə kənd sadəcə yaşamaq üçün deyil, gələcək qurmaq üçün də əlverişsiz məkan kimi qəbul olunur.

Müasir insan üçün sosial mühit, kommunikasiya, internet, xidmətlər və rahatlıq mühüm rol oynayır. Kəndlərdə isə bu imkanlar məhduddur. Gənclər üçün mədəni tədbirlər, asudə vaxt məkanları, peşə inkişafı imkanları demək olar ki, yoxdur. Bu da kənd həyatını cazibəsiz göstərir.

Şəhər stresli və bahalı olsa belə, imkanların çoxluğu insanları özünə cəlb edir. Paradoks ondadır ki, kəndlərdə torpaq var, lakin ondan qazanc əldə etmək çətindir. Məhsulun satış bazarı zəifdir, qiymətlər stabil deyil, vasitəçilər qazancı azaldır. Kəndli əziyyətinin qarşılığını ala bilmədikdə, torpaq da onu saxlamır.

Bir çox hallarda kənd təsərrüfatına dəstək mexanizmləri real təsir göstərmir və ya bürokratik maneələr səbəbindən məqsədinə çatmır. Kənddən şəhərə köçənlərin bir qismi gözlədiyi həyatla qarşılaşmır. Yüksək kirayə haqları, tıxaclar, sosial təzyiq və stres şəhər həyatını çətinləşdirir. Lakin artıq geriyə dönüş də asan deyil. Kənddə evlər boş qalır, torpaqlar əkilmir, sosial həyat zəifləyir. Beləliklə, şəhər bahalı olsa da, “ümid mərkəzi” kimi qalmaqda davam edir.

Kəndlərin boşalması təkcə maddi məsələ deyil, bu, perspektiv, xidmətlər və gələcəyə inam problemidir. Kənddə yaşamaq üçün sadəcə ucuzluq kifayət etmir. İş, təhsil, səhiyyə, infrastruktur və sosial həyat olmadan kəndi cəlbedici etmək mümkün deyil. Əks halda şəhərlərdə həyat daha da bahalaşacaq, kəndlər isə səssizcə xəritədən silinməyə davam edəcək.

Leyla Mirzə, Bizimyol.info