Icma.az
close
up
RU
USAİD in postsovet məkanındakı rolu: fərqli maliyyə yardımları, siyasi müdaxilələr

USAİD in postsovet məkanındakı rolu: fərqli maliyyə yardımları, siyasi müdaxilələr

Apa.az portalından alınan məlumata görə, Icma.az xəbər verir.

USAİD-in Gələcəyi və Yeni Tramp Administrasiyası Dövründə Qeyri-Müəyyənlik

USAID-in (ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi) gələcəyi yeni Tramp administrasiyası dövründə qeyri-müəyyəndir. Agentlik sərt tənqidlərə məruz qalıb, Prezident Donald Trump onu radikal sol təbliğatın təşviqində ittiham edib. Onun administrasiyası Agentliyin işçi heyətini 10 mindən 290 nəfərə qədər azaldıb.

USAİD-in siyasi müdaxiləsi

1961-ci il-də təsis edildiyi gündən bəri, USAID demokratiyanın, iqtisadi inkişafın və insan haqlarının təşviqinə yönəlmiş fəaliyyət göstərib. Lakin onun postsovet ölkələrindəki hərəkətləri tez-tez siyasi müdaxilə ittihamları ilə qarşılaşıb.

Elon Mask-in USAİD Haqqında Tənqidlər

Elon Musk açıq şəkildə USAID-i cinayətkar təşkilat adlandırıb və onun elan etdiyi missiyanın xaricində fəaliyyət göstərdiyini iddia edib. Lakin hüquqi çətinliklər USAID-in tamamilə ləğv edilməsini dayandırıb, ABŞ federal hakimləri administrasiyanın onun fəaliyyətlərini tamamilə dayandırma səlahiyyətini şübhə altına alıb.

USAİD-in Postsovet Məkanında Fəaliyyətləri və Təsiri

Son üç onillikdə, USAİD postsovet məkanında demokratiyanın təşviqi, medianın inkişafı və vətəndaş cəmiyyətinin təşəbbüsləri üçün milyardlarla dollar yönəldib. Lakin bölgədəki bir çox hökumətlər Agentliyi maliyyə yardımlarını siyasi təsir vasitəsi kimi istifadə etməkdə günahlandırıblar.

Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistandakı Yardımlar

USAİD-in bölgədəki maliyyə ayırmaları geniş şəkildə fərqlənib. Anewz Televizyasının məlumatına görə, USAİD Azərbaycana cəmi 450 milyon dollar media dəstəyi ayırıb. Bu dəstək QHT-lər və iqtisadi islahatlar üzrə fokuslanılıb.

Gürcüstana isə 1.8 milyard dollar ayrılıb, bu vəsait

demokratiya islahatları, məhkəmə sistemi və enerji təhlükəsizliyi sahələrini əhatə edib.

Ermənistana isə 3.3 milyard dollar ayrılıb. Bu vəsait, əsasən, humanitar yardımlar və vətəndaş cəmiyyətinin gücləndirilməsi sahələrinə sərf olunub.

Ukrayna və Moldova: Yardımların Artımı

Ukraynaya 2022-ci ildən əvvəl 3 milyard dollardan çox, 2023-cü ildə isə əlavə olaraq 16.6 milyard dollar verilib. Bu vəsait xüsusən Rusiya ilə müharibənin şiddətlənməsi ilə bağlı artırılıb.

Moldovada 2.6 milyard dollar əsasən seçki islahatları və Avropa inteqrasiyası səylərinə yönəldilib.

Gərginliklər və Hökumət Reaksiyaları

Buna baxmayaraq, USAİD-in fəaliyyətləri ev sahibi hökumətlərlə gərginliklərə səbəb olub. Bir neçə dövlət Agentliyi ya ölkədən qovub, ya da onun fəaliyyətlərini ciddi şəkildə məhdudlaşdırıb.

Rusiya 2012-ci ildə USAİD-i müxalifət qruplarını maliyyələşdirməkdə və daxili siyasətə müdaxilə etməkdə ittiham edib.

Belarus 2003-cü ildə Agentliyi müxalifət etirazlarını maliyyələşdirməkdə ittiham edərək qovub.

Özbəkistan Əndican hadisələrindən sonra sabitliyi pozmaqda günahlandırıldığı üçün USAID-i tərk etmək məcburiyyətində qalıb.

Türkmənistanda hökumətin nəzarəti səbəbindən USAID-in mövcudluğu məhdud olub.

USAID-in Siyasi Keçidlərdə İştirakı

USAID-in siyasi keçidlərdə iştirakı geniş müzakirə olunub. Məsələn, 2014-cü ildə Ukraynada "Maydan" etirazlarını maliyyələşdirməsi və nəticədə Qərbyönlü bir hökumətin qurulması üçün USAİD ciddi maliyyə ayırıb.

Gürcüstan 2003-cü ildə USAİD-in dəstəklədiyi QHT-lər "Qızılgül inqilabı"nda mühüm rol oynayıb.

Ermənistanda 2018-ci ildə USAİD-in maliyyələşdirdiyi təşkilatların Paşinyanın hakimiyyətə gəlməsinə kömək etdiyi iddiaları mövcuddur.

USAID-in Genişlənməsi və Trampın Gələcəyi

Prezident Co Bayden dövründə USAİD daha əvvəl görünməmiş bir genişlənmə yaşayıb, 2022-ci ildə büdcəsi tarixi səviyyəyə - 74 milyard dollara çatıb.

Trampın yenidən hakimiyyətə gəlməsi ilə USAİD-in gələcəyi sual altındadır. Agentlik ya tamamilə ləğv ediləcək, ya da onun əməliyyatları köklü şəkildə yenidən qurulacaq.

Donald Tramp

USAİD-in Azərbaycandakı Fəaliyyəti

Rəsmi Bakı USAİD-in Azərbaycanda fəaliyyətinin dayandırılması üçün ABŞ-a bildiriş göndərib.

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:76
embedMənbə:https://apa.az
archiveBu xəbər 23 Fevral 2025 16:35 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see249

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see238

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see200

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see199

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see195

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see187

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see177

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see169

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see167

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see162

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see161

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see141

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see134

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see134

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see134

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see133

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see130

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see130

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see125

Cahangir Babayev Dünya Karate Federasiyası tərəfindən təltif olunub

21 Oktyabr 2025 19:39see124
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri