Icma.az
close
up
RU
ABŞdəki yanğınlar dünya iqtisadiyatını alovlandıracaq TƏHLİL

ABŞdəki yanğınlar dünya iqtisadiyatını alovlandıracaq TƏHLİL

Icma.az, Modern.az saytından verilən məlumata əsaslanaraq xəbər yayır.

Amerika Birləşmiş Ştatları dünyanın ən böyük iqtisadiyyatına malik olmaqla həm daxili, həm də qlobal səviyyədə geniş iqtisadi əlaqələrə malikdir. Bu ölkədə baş verən hadisələr və qəbul edilən qərarlar kimi təbii fəlakətlər də dünya iqtisadiyyatını silkəlyir.  

Son illərdə artan meşə yanğınları ABŞ daxilində deyil, bütün dünyada iqtisadi təsirləri ilə diqqət çəkir.

2025-ci il yanvarın 7-dən başlayaraq Kaliforniya ştatının Los-Anceles dairəsində meşə yanğınları 16,3 min hektar və ya 163 kvadratkilometr ərazini əhatə edib. Meşə yanğınları insan tələfatı ilə nəticələnib. Rəsmi mənbələrə əsasən, bu həftə ərzində 10 mindən çox ev, bina və digər tikililər yanıb, 150 min çox insan təxliyə olunub. ABŞ mətbuatının məlumatına görə, Kaliforniyada 8 milyondan çox insan hazırda yanğınlar üçün yüksək risk zonasındadır. Yanğınlar hələ də yaşayış binalarını məhv etməkdə davam edir və bu prosesin genişlənməsi müşahidə olunur

Dünya üzrə hava proqnozu xidməti göstərən "AccuWeather" davam edən yanğınların səbəb olduğu ümumi zərər və iqtisadi itkilərin 250 milyard dollar ilə 275 milyard dollar arasında olacağını ehtimal edir. Bu, yanğınların yalnız ətraf mühitə deyil, həm də iqtisadiyyata ciddi təsir göstərdiyini bir daha vurğulayır.

Amerikada meşə yanğınları, təbii səbəblərdən (quraqlıq, isti hava dalğaları) və insan fəaliyyətlərindən yaranır. Meşə yanğınlarının ekosistemə olan təsiri dərhal hiss olunur. Milyonlarla ağac və bitki növü məhv olur, təbii həyat mənbələri tükənir. Ekoloji balansın pozulması, torpaqların çirklənməsi və su ehtiyatlarının azalması kimi fəsadlar iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrini təsir edir. 

Bu Kaliforniya ştatında son 5 ildə artıq 3-cü böyük yanğındır. 2020-ci ildə baş verən yanğınlarda 58,2 milyon hektar meşə sahəsi məhv olmuşdu. Meşə yanğınları nəticəsində təxminən 16,5 milyard dollar itki yaranmışdı. 2021-ci il yanğınlarında  isə 4,1 milyon hektar meşə sahəsi sıradan çıxmışdı. Yanğınları nəticəsində 8 milyon ton karbon dioksid (CO₂) atmosferə buraxılıb.

Meşə yanğınları təkcə ABŞ iqtisadiyyatını deyil dünya ticarətinə də təsir edir. 2020-ci ildə ABŞ-da meşə yanğınları səbəbindən ağac və odun sənayesində 10 milyard dollar ziyan çəkmişdir. Nəticədə dünya bazarında meşə materiallarının  qiymətləri 30-50 artmışdı. 

Yanğınlar sığorta şirkətləri üçün böyük bir maliyyə yükü yaradır. 2020-ci ildə meşə yanğınları səbəbindən sığorta şirkətləri təxminən 12 milyard dollar ziyanla üzləşmişdi. Nəticədə sığorta haqları 20 faizə qədər artımışdı.
ABŞ-ın meşə yanğınları ilə mübarizəsi qlobal humanitar yardımların 5 faiz artmasına səbəb olmuşdur. 

Meşə yanğınlarının dünya iqtisadiyyatına təsirlərini daha konkret rəqəmlərlə göstərmək çətindir, çünki bu təsirlər çox fərqli sahələrdə baş verir və hər bir yanğın fərqli nəticələrə səbəb olur. Beynəlxalq ekspertlər  hesab edir ki, meşə yanğınları səbəbindən ərzaq məhsullarının qiymətləri ildə təxminən 15  faiz arta bilər.

Meşə yanğınları nəticəsində havaya buraxılan zəhərli tüstü və hissəciklər hər il 10 milyon nəfərdən çox insanın tənəffüs problemləri yaşamasına səbəb olur. bu da dolayısı ilə səhiyyə xərclərinin artması ilə nəticələnir. 

Meşə yanğınları birjalara da mənfi təsir göstərir. Bu cür hadisələr nəticəsində sığorta, əmlak və kənd təsərrüfatı şirkətlərinin səhmlərin qiymətləri enir, Meşə yanğınları nəticəsində yaranan iqtisadi ajiotaj qlobal və yerli bazarlarda investorların risklərdən qorunmaq məqsədilə sərmayələrini götürməyə və ya  diversifikasiya etməyə məcbur edir.  

Meşə yanğınlarının sığorta sektoruna olan təsiri xüsusilə böyükdür. Yanğınların gətirdiyi böyük zərərlər, sığorta şirkətlərinin mütləq ödəməli olduğu məbləğləri artırır. Bu, sığorta bazarının strukturunu dəyişdirə və sığorta haqlarının) artmasına səbəb ola bilər. Fəlakətdən çox sığorta sahəsinə dəymiş ziyan 10 milyardlarla dollar  qiymətləndirilir.  

Yanğınlar turizm obyektlərinin (otellər, restoranlar və s.) məhv olmasına və ya fəaliyyətini dayandırmasına gətirib çıxarır. Meşə yanğınları səbəbindən turizm sektorunun itkiləri 20-30 faiz  artır. 

Meşə yanğınları, hava nəqliyyatı sektoruna da əhəmiyyətli təsir göstərə bilər. Yanğınlar nəticəsində yaranan tüstü və dumanlar hava limanlarında uçuşların gecikməsinə və ya ləğvinə səbəb ola bilər. Uçuşların təxirə salınması və gecikməsi hava limanlarında böyük sıxlıqların yaranmasına, hava yolları şirkətlərində isə maliyyə itkilərinə gətirib çıxara bilər.

Kaliforniya dünya ticarətində mühüm rol oynayan bölgələrdən biridir. Meşə yanğınlarının yaratdığı infrastruktura zərər və istehsalın azalması beynəlxalq ticarətə təsir edə bilər. Bu, həm idxal, həm də ixracat sektorlarında dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Məsələn, kənd təsərrüfatı məhsullarının itirilməsi, texnologiya və digər sənaye məhsullarının istehsalında çətinliklər yaratmaqla qlobal ticarət bazarlarında təklif çatışmazlığına yol açar. Bununla yanaşı, yanğınlardan və onların nəticələrindən doğan iqtisadi qeyri-müəyyənliklər, qlobal iqtisadiyyatın müsbət inkişafını əngəlləyərək dünya bazarlarında ticarət balansını poza bilər.

Yanğınlardan yaranan havadakı zəhərli maddələr və tüstü insanların sağlamlığını təhdid edir. Kaliforniya həm yerli sakinlər, həm də turistlər üçün ciddi sağlamlıq riskləri yarada bilər. Havada olan zəhərli hissəciklər, nəfəs alışı ilə əlaqədar problemlər, ürək və ağciyər, astma və digər ciddi xəstəliklərin yayılmasına səbəb ola bilər. Bu da qlobal tibbi resurslara əlavə təzyiq gətirə bilər, çünki digər ölkələrdən də kömək tələb oluna bilər.

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:137
embedMənbə:https://modern.az
archiveBu xəbər 14 Yanvar 2025 17:43 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see309

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see245

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see234

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see211

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see192

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see187

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see173

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see173

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see172

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see168

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see164

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see163

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see154

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see154

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see133

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see129

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see128

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see126

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see124

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see123
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri